Bergamota w walce z cholesterolem – czy faktycznie go obniża?

Bergamota i jej właściwości 

Pomarańcza bergamota, powszechnie nazywana bergamotą lub bergamotką, jest rośliną endemiczną występującą w regionie Kalabrii w południowych Włoszech. Żółtozielone owoce bergamoty mają specyficzny cierpki i gorzki smak, dlatego nie należą do owoców deserowych. Bergamota różni się od innych owoców cytrusowych składem i wartością odżywczą, zwłaszcza wysoką zawartością flawonoidów (głównie flawanonów i flawonów). W białej skórce oraz soku z bergamoty znajdują się liczne substancje bioaktywne (przede wszystkim flawonoidy i glikozydy), takie jak neoeriocytryna, neohesperydyna, naringina, rutyna, neodiosmina, rhoifolina i poncirina. Olejki eteryczne pozyskiwane ze skórki owoców bergamotki są powszechnie stosowane w produktach spożywczych, farmaceutycznych i kosmetycznych. Wyniki dotychczasowych badań wskazują, że bergamota może wykazywać szerokie spektrum właściwości biologicznych w ludzkim organizmie, m.in.: 

• antyoksydacyjne, 
• przeciwzapalne, 
• hipolipemizujące (obniżające stężenie lipidów i lipoprotein w osoczu krwi), 
• hipoglikemizujące (zmniejszające poziom glukozy we krwi), 
• przeciwcholesterolowe, 
• przeciwmiażdżycowe, 
• przeciwcukrzycowe, 
• przeciwdrobnoustrojowe, 
• przeciwstarzeniowe, 
• przeciwnowotworowe, 
• przeciwproliferacyjne (hamujące namnażanie komórek), 
• wazodylatacyjne (rozszerzające naczynia krwionośne), 
• immunostymulujące, 
• kardioprotekcyjne. 

Wpływ bergamoty na cholesterol 

Z aktualnych badań z udziałem ludzi wynika, że przyjmowanie preparatów zawierających polifenole z bergamoty w dawce 500 lub 1000 mg przez okres co najmniej 30 dni przyczynia się do znaczącej poprawy wszystkich parametrów lipidogramu. Stwierdza się najczęściej: 

• spadek cholesterolu całkowitego od 12 do 31%,  
• spadek cholesterolu frakcji LDL od 8 do 41%, 
• spadek trójglicerydów od 11 do 40%, 
• wzrost cholesterolu frakcji HDL od 16 do 40%.  

Warto zaznaczyć, że stosowanie flawonoidów bergamoty skutecznie obniża stężenie złego cholesterolu, podobnie jak przyjmowanie ekstraktu z fermentowanego:  

• czerwonego ryżu (redukcja poziomu LDL o 15 do 25%),  
• berberyny (o 15 do 20%), 
• steroli roślinnych (od 8 do 12%).  

Okazuje się również, że suplementacja bergamotą w połączeniu z podawaniem leków z grupy statyn w niższych dawkach (rosuwastatyny lub simwastatyny) prowadzi do identycznej poprawy profilu lipidowego, jaką można osiągnąć przy wyższych dawkach tych leków. Oznacza to, że polifenole bergamoty wzmacniają działanie i skuteczność leczenia statynami oraz stanowią alternatywę dla pacjentów kardiologicznych, którzy nie tolerują wysokich dawek tych leków. Bergamotka zawiera flawanony, które podobnie jak statyny, hamują aktywność reduktazy HMG-CoA – enzymu wątrobowego odpowiedzialnego za regulację wytwarzania cholesterolu w organizmie człowieka. Polifenole znajdujące się w bergamocie nie tylko zmniejszają wątrobową produkcję cholesterolu, lecz także zwiększają jego wydalanie z organizmu wraz z kałem. 

Jak stosować bergamotę na cholesterol? 

Sok z owoców bergamoty cechuje się wyjątkowo dużą zawartością flawonoidów (zwłaszcza flawanonów i flawonów) w porównaniu z innymi owocami cytrusowymi. Ekstrakt z owoców bergamoty standaryzowany na zawartość polifenoli zawiera taką samą kompozycję flawonoidów jak sok bergamotowy, jednakże ich koncentracja jest ponad dwieście razy większa. Fachowa literatura donosi, że ekstrakt ten wywiera pozytywny wpływ na zaburzenia lipidowe, gdy jest podawany doustnie w dawce od 500 do 1500 mg dziennie przez okres od 30 do 180 dni.  

Dowody naukowe potwierdzają, że stosowanie polifenoli bergamotowych przyczynia się do obniżenia poziomu złego cholesterolu: 

• o 25% w przypadku dawki 500 mg, 
• nawet o 40% przy zastosowaniu dawki 1000 mg.  

Regularna suplementacja flawonoidów bergamotowych we wskazanych dawkach korzystnie wpływa nie tylko na stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów, ale także na masę ciała, parametry wątrobowe, markery stanu zapalnego (np. hs-CRP) i poziom glukozy we krwi.  

Kto powinien zastosować suplementację ekstraktem z owoców bergamoty? 

• Osoby o niskim lub umiarkowanym zagrożeniu chorobami kardiologicznymi, u których stwierdza się podwyższony poziom złego cholesterolu o 20 do 40% w porównaniu do normy laboratoryjnej. 
• Osoby z łagodną lub umiarkowaną hiperlipidemią, u których nie ma jeszcze potrzeby włączania leków obniżających cholesterol (np. statyn). 
• Osoby kategorycznie odmawiające przyjmowania leków z grupy statyn. 
• Pacjenci źle tolerujący leczenie statynami. 
• Pacjenci, u których nie można zastosować wyższej dawki statyn. 
• Chorzy z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby. 
• Pacjenci z zespołem metabolicznym. 
• Osoby z upośledzoną tolerancją glukozy i nieprawidłowym stężeniem glukozy we krwi na czczo. 
• Chorzy na cukrzycę typu 2, u których występują zaburzenia erekcji. 

Czy warto stosować bergamotę na cholesterol? 

Według stanowiska grupy ekspertów popartego przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2018 roku unikatowa kompozycja związków polifenolowych występujących w owocach bergamoty korzystnie wpływa na profil lipidowy i kontrolę glikemii oraz funkcje śródbłonka naczyniowego. Okazuje się, że skuteczność terapii preparatami zawierającymi flawonoidy bergamotowe jest porównywalna z leczeniem statynami w małej dawce. Na domiar tego nie zaobserwowano żadnych skutków ubocznych długoterminowego podawania tych preparatów (nawet do 6 miesięcy). Oznacza to, że suplementacja polifenoli z bergamoty stanowi ważną alternatywę dla tradycyjnego leczenia farmakologicznego, zwłaszcza u pacjentów nietolerujących statyn, u których poziom złego cholesterolu jest podwyższony o 20 do 40%.  

Podsumowanie 

• Wyniki dotychczasowych badań z udziałem ludzi wskazują, że stosowanie bergamoty powoduje znaczny spadek poziomu cholesterolu całkowitego i frakcji LDL oraz trójglicerydów, jak również wzrost stężenia lipoprotein o dużej gęstości HDL w surowicy krwi. 
• Podawanie bergamoty zmniejsza produkcję cholesterolu w wątrobie i nasila jego wydalanie z organizmu wraz z kałem. 
• W świetle aktualnych dowodów naukowych suplementacja ekstraktem z owoców bergamoty stanowi alternatywną opcję terapeutyczną w leczeniu dyslipidemii, zwłaszcza w przypadku pacjentów nietolerujących i stanowczo odmawiających przyjmowania statyn. 

Przeczytaj również:
Bergamotka – co to za owoc i jakie ma właściwości?
Monakolina K – co to jest? Działanie, skutki uboczne i przeciwwskazania