Monakolina K – co to jest? Działanie, skutki uboczne i przeciwwskazania

Monakolina K – co to jest? 

Monakolina K jest substancją biologicznie aktywną, naturalnie występującą w czerwonym ryżu, który został sfermentowany z wykorzystaniem czerwonych drożdży (Monascus purpureus). Jest ona powszechnie nazywana naturalną statyną, ponieważ jej mechanizm działania jest bardzo zbliżony do statyn (tj. najczęściej przepisywanych leków obniżających stężenie cholesterolu we krwi) i polega na odwracalnym blokowaniu reduktazy hydroksymetyloglutarylokoenzymu A (HMG-CoA), która jest kluczowym enzymem uczestniczącym w produkcji cholesterolu wewnątrz ludzkiego organizmu. Efektem tych działań jest pożądany spadek poziomu cholesterolu całkowitego i lipoprotein frakcji LDL w surowicy krwi. 

Choroby leczone monakoliną K – jakie są? 

Sięgnięcie po certyfikowany preparat zawierający monakolinę K powinny rozważyć osoby: 

• u których przeciwwskazane jest stosowanie statyn (np. pacjenci z chorobami wątroby); 
• z umiarkowaną hipercholesterolemią, będące w grupie niskiego lub umiarkowanego ryzyka sercowo-naczyniowego; 
• nietolerujące statyn (np. ze względu na uporczywe bóle mięśni i/lub stawów); 
• odmawiające z określonych powodów leczenia statynami. 

Czy monakolina K faktycznie działa? 

Korzyści zdrowotne, które wynikają z regularnej suplementacji monakoliny K to m.in.: 

• obniżenie stężenia lipoprotein o niskiej gęstości (tzw. „złego cholesterolu”) o 15-25% w okresie 6-8 tygodni; 
• zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego o 15-25%; 
• obniżenie stężenia trójglicerydów o 5-10%; 
• wzrost o 5-10% poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości HDL (tzw. „dobrego cholesterolu”); 
• spadek o 15-25% stężenia cholesterolu nie-HDL (parametr ten przedstawia całkowity poziom wszystkich lipoprotein miażdżycorodnych); 
• redukcja o 10-15% poziomu apolipoproteiny B, która bierze udział w rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych; 
• obniżenie stężenia metaloproteinaz macierzy 2 i 9, które odgrywają ważną rolę w rozwoju, progresji i powikłaniach miażdżycy; 
• zmniejszenie stężenia białka C-reaktywnego oznaczonego metodą o wysokiej czułości (hs-CRP), co wskazuje na efekt przeciwzapalny suplementacji; 
• poprawa prędkości fali tętna, sztywności tętnic i funkcji śródbłonka naczyń krwionośnych, co może zmniejszać ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. 

Jaka dzienna dawka monakoliny K jest obecnie zalecana? 

Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej 2022/860 zmniejszono dawkę, którą mogą zawierać suplementy z monakoliną K. Wcześniej dostępne były preparaty z 10 mg monakoliny K. Obecnie dawkę tę zmniejszono poniżej 3 mg.

Ma to na celu poprawę bezpieczeństwa stosowania, gdyż suplementy diety nie mogą wykazywać działania terapeutycznego i powodować działań niepożądanych. 

Warto mieć na uwadze, że stosowanie monakoliny K stanowi jedynie uzupełnienie terapii łagodnej i umiarkowanej hipercholesterolemii i nie może być główną metodą leczenia. Najważniejsza w tym przypadku jest zmiana stylu życia poprzez m.in. redukcję nadmiernej masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej, zmniejszenie spożycia cholesterolu pokarmowego i nasyconych kwasów tłuszczowych, unikanie konsumpcji tłuszczów trans oraz zwiększenie spożycia błonnika w diecie.

Skutki uboczne monakoliny K – czy jakieś są? 

Monakolina K ma mechanizm działania podobny do statyn i z tego względu jej suplementacja w dziennej dawce 10 mg może wiązać się z ryzykiem wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych dotyczących tkanki mięśniowo-szkieletowej i łącznej, wątroby, układu nerwowego i pokarmowego, skóry oraz tkanki podskórnej. Ponadto zgłoszone zostały pojedyncze przypadki działań niepożądanych przy przyjmowaniu monakoliny K w dawce 3 mg, stąd ograniczenie Komisji Europejskiej do zawartości w suplementach dawki poniżej 3 mg.  

W razie wystąpienia jakichkolwiek problemów zdrowotnych należy skonsultować się z lekarzem.  

Przeciwwskazania – kto nie powinien przyjmować monakoliny? 

Monakoliny K nie powinny stosować kobiety w ciąży lub karmiące piersią, dzieci poniżej 18. roku życia i dorośli powyżej 70. roku życia. 

Nie należy stosować preparatu w przypadku spożywania leków obniżających poziom cholesterolu oraz innych produktów zawierających sfermentowany czerwony ryż. 

Monakoliny K nie należy również łączyć z niektórymi lekami i suplementami diety, dlatego nie powinny przyjmować jej osoby stosujące m.in.: 

• cyklosporynę (silny lek o działaniu immunosupresyjnym), 
• inhibitory proteazy HIV, 
• fibraty (leki wykorzystywane w leczeniu zaburzeń lipidowych), 
• niacynę (witaminą B3), 
• pochodne kumaryny (leki zmniejszające krzepliwość krwi), 
• azotowe leki przeciwgrzybicze, 
• nefazodon (lek przeciwdepresyjny), 
• antybiotyki makrolidowye (erytromycyna, klarytromycyna i azytromycyna). 

Podsumowując, fermentowany ekstrakt z czerwonego ryżu jest skutecznym suplementem diety obniżającym stężenie cholesterolu całkowitego i lipoprotein frakcji LDL we krwi. U pacjentów regularnie przyjmujących monakolinę K odnotowuje się mniejszą częstość występowania incydentów wieńcowych i zgonów z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Monakolina K zawarta w ekstrakcie ze sfermentowanego czerwonego ryżu jest skutecznym, a po zmianie dopuszczonej dawki bezpiecznym suplementem diety w przypadku stosowania w łagodnej i umiarkowanej hipercholesterolemii u osób bez dodatkowych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. 

Przeczytaj również:
Bergamota w walce z cholesterolem – czy faktycznie go obniża?
Bergamotka – co to za owoc i jakie ma właściwości?