Podbiał – właściwości i zastosowanie

Podbiał – co to jest? 

Podbiał pospolity (Tussilago farfara L.) jest rośliną z rodziny astrowatych, popularnie występującą w naszym klimacie. Podbiał osiąga do 30 cm wysokości, ma żółte kwiatostany i charakterystyczne sercowate liście z ząbkowanymi brzegami, które od spodu pokryte są delikatnym, srebrzystym meszkiem. Surowcem wykorzystywanym do celów leczniczych są właśnie liście, surowe lub suszone. Podbiał kwitnie od marca do maja, ale najcenniejsze liście pojawiają się dopiero pod koniec kwitnienia. Właściwości lecznicze podbiału znane są jeszcze z medycyny ludowej i z powodzeniem wykorzystywane do dzisiaj [1-2].

Podbiał – wartości odżywcze 

Liście podbiału zawierają w swoim składzie: 

• kwaśne polisacharydy śluzowe, 
• inne polisacharydy (inulina), 
• flawonoidy, 
• kwasy fenolowe, 
• kumaryny, 
• garbniki, 
• fitosterole, 
• alkaloidy pirolizydynowe, 
• olejki eteryczne, 
• makro- i mikroelementy. 

Ze względu na większą zawartość śluzu, to liście są najbardziej pożądanym surowcem stosowanym do celów leczniczych. 

Ważnym składnikiem, mającym wpływ na działania lecznicze podbiału, jest inulina. Wspiera ona wzrost mikroflory jelitowej i zmniejsza ryzyko wystąpienia raka jelita grubego. Inulina spożywana regularnie obniża poziom cukru i cholesterolu we krwi [1]. 

Podbiał – właściwości 

Podbiał wykazuje wiele właściwości leczniczych, które mogą być stosowane nie tylko w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych. Omówione właściwości dotyczą liści i kwiatów podbiału. W preparatach dostępnych na rynku aptecznym jako surowiec wykorzystuje się zazwyczaj ziele, czyli całą nadziemną część rośliny (liście, przylistki, łodygę, kwiaty). 

Do właściwości podbiału zalicza się działania: 

• wykrztuśne, 
• łagodzące kaszel, 
• powlekające, 
• nawilżające, 
• ściągające, 
• łagodzące, 
• przeciwzapalne, 
• przeciwbakteryjne, 
• rozkurczowe. 

Podbiał bada się także pod kątem innych działań i zastosowań. Podejrzewa się, że może mieć działanie przeciwnowotworowe i przeciwmutagenne, jednak dowody nie są jeszcze wystarczające i konieczne są dalsze badania. 

Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że podbiał wykazuje potencjalne działanie na układ sercowo-naczyniowy [1]. 

Podbiał – zastosowanie 

Podbiał swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim skuteczności w leczeniu kaszlu, zarówno mokrego, jak i suchego. Preparaty otrzymywane z podbiału mają działanie wykrztuśne – rozrzedzają zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Flawonoidy, których najwięcej znajduje się w kwiatach, odpowiadają za rozkurczanie mięśni górnych dróg oddechowych, co dodatkowo ułatwia odkrztuszanie uciążliwej wydzieliny. 

Dzięki dużej zawartości polisacharydów śluzowych, podbiał działa nawilżająco, powlekająco i łagodząco, dlatego warto stosować go również w kaszlu suchym. Podbiał wykazuje też działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dzięki czemu może skracać czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych. Działanie powlekające i nawilżające jest korzystne również w łagodzeniu objawów ze strony gardła. Preparaty zawierające w składzie podbiał pospolity świetnie sprawdzą się na suche gardło i chrypkę. Podbiał, ze względu na właściwości osłaniające i ściągające, warto stosować także w przypadku stanów zapalnych jamy ustnej. 

Podbiał dostępny jest przede wszystkim w postaci pastylek do ssania i syropów, ale także jako suchy surowiec do sporządzania naparów. W produktach złożonych często występuje w połączeniu z innymi roślinami leczniczymi, np. tymiankiem w preparatach typu Tymianek i Podbiał [1-2]. 

Podbiał – przeciwwskazania 

Preparatów z podbiałem nie powinno przyjmować się w przypadku nadwrażliwości na podbiał, ale także inne rośliny z rodziny astrowatych. Stosowanie podbiału powinno być ograniczone w czasie.  

Nie zaleca się stosowania preparatów zawierających ten surowiec dłużej niż przez 4-6 tygodni w roku.  

Preparaty zawierające w swoim składzie podbiał nie powinny być stosowane przez kobiety w ciąży i karmiące piersią. Podbiału nie mogą przyjmować również dzieci poniżej 12. roku życia. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z problemami wątrobowymi [1]. 

Podbiał – skutki uboczne 

Podbiał stosowany zgodnie z zaleceniami jest bezpieczny i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Jednak zbyt częste stosowanie preparatów z podbiałem może skutkować uszkodzeniem wątroby, a nawet rozwinięciem nowotworu. Niektóre alkaloidy pirolizydynowe zawarte w podbiale są toksyczne. Senkirkina i znacznie rzadziej spotykana senecjonina mogą działać hepatotoksycznie. W surowcach europejskich zawartość tych związków jest znacznie niższa niż w tych pozyskiwanych w innych rejonach świata [1].

Przeczytaj również:
Jaskółcze ziele – co to takiego?