Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) – czym się różni od cellulitu?

Co to jest cellulitis?

Cellulitis to inaczej zapalenie tkanki łącznej obejmujące skórę i tkankę podskórną. Do rozwinięcia stanu zapalnego dochodzi zazwyczaj w wyniku nadkażenia rany na uprzednio niezmienionej chorobowo skórze. Patogenami, które za to odpowiadają, są bakterie – najczęściej paciorkowce i gronkowce [1].  

Cellulit a cellulitis

Cellulit to potoczna nazwa na lipodystrofię. Jest to zaburzenie topografii skóry występujące najczęściej na udach i pośladkach, które powoduje zmianę jej wyglądu. Dolegliwość tę potocznie określa się jako pomarańczową skórkę.  

Przyczyną tego defektu kosmetycznego są zmiany zwyrodnieniowe tkanki podskórnej, a nie stan zapalny, jak w przebiegu cellulitis. 

Z cellulitem mierzy się zdecydowana większość kobiet. Czynnikami predysponującymi do jego wystąpienia są m.in. zaburzenia gospodarki hormonalnej, układu limfatycznego i mikrokrążenia oraz uwarunkowania genetyczne i stosowana dieta [2]. 

Cellulitis – przyczyny

Główną przyczyną cellulitis jest wniknięcie patogennych bakterii do tkanek. Wrotami infekcji są zwykle urazy powodujące uszkodzenia mechaniczne skóry. 

Do rozwoju cellulitis może również prowadzić infekcja wtórna w miejscu zajętej już chorobowo skóry (np. w przebiegu atopowego zapalenia skóry). Dzieje się tak na skutek nieprawidłowo funkcjonującej bariery ochronnej, przez co chorobotwórcze bakterie mogą łatwiej wtargnąć w głębsze warstwy skóry. 

Ponadto do rozwinięcia zakażenia skóry i tkanki podskórnej predysponują [1, 3]:  

• niewydolność układu żylnego i limfatycznego,  
• przewlekłe niedokrwienie kończyn dolnych, 
• przebycie cellulitis w przeszłości, 
• obciążenie cukrzycą,  
• polineuropatia, 
• otyłość, 
• palenie papierosów, 
• przebyty zabieg naruszający ciągłość skóry, 
• nieprawidłowe opatrywanie rany, 
• obecność w organizmie protez naczyniowych lub ortopedycznych, 
• stan upośledzonej odporności spowodowany innymi ogólnomedycznymi obciążeniami lub przyjmowaniem leków immunosupresyjnych, np. glikokortykosteroidów, leków cytostatycznych, inhibitorów kalcyneuryny.  

Cellulitis – objawy

W zapaleniu skóry i tkanki podskórnej zazwyczaj obserwuje się wolną progresję objawów klinicznych [4].  

Do symptomów cellulitis należą miejscowe wykładniki stanu zapalnego, czyli zaczerwienienie, obrzęk i zwiększone ucieplenie skóry.  

Ponadto mogą pojawić się gorączka i leukocytoza wykrywana w badaniach krwi. Skóra jest tkliwa i często bolesna. Typowo zmiany lokalizują się jednostronnie na kończynach dolnych, ale mogą pojawić się w każdym innym obszarze ciała [3].  

W przebiegu choroby może dojść m.in. do zapalenia naczyń limfatycznych, limfadenopatii (czyli powiększenia okolicznych węzłów chłonnych) oraz do powstania pęcherzy i zmian krwotocznych [4].  

Cellulitis – diagnoza

Choć morfologia zmienionej skóry nie jest typowa tylko dla cellulitis, lekarz często jest w stanie postawić diagnozę po wykonaniu badania fizykalnego połączonego z wywiadem z pacjentem. Z reguły w celu wykluczenia innych schorzeń pomocne są wyniki badań laboratoryjnych.  

W diagnostyce różnicowej należy przede wszystkim wziąć pod uwagę różę – chorobę bakteryjną, która również najczęściej zajmuje kończyny dolne, dając podobne objawy kliniczne [4].  

Cellulitis – leczenie

W leczeniu cellulitis stosuje się antybiotykoterapię, która swoim spektrum działania obejmuje paciorkowce i gronkowce.  

Gdy mimo włączonego antybiotyku po kilku dobach nie obserwuje się poprawy lub gdy doszło do pogorszenia stanu klinicznego pacjenta, należy podejrzewać, że infekcja objęła głębsze tkanki, np. w przebiegu martwiczego zapalenia powięzi [1].  

Gdy rozpoznanie nie zostanie w porę postawione i w konsekwencji cellulitis pozostanie nieleczone, może dojść do rozwoju powikłań, które stanowią zagrożenie życia – sepsy, zapalenia wsierdzia, zapalenia kości i szpiku [3] oraz wspomnianego martwiczego zapalenia powięzi.

Z tego względu w przypadku zaobserwowania niepokojących zmian przy uszkodzonej skórze, ich szybkiej progresji lub gorączki należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. 

Cellulitis – zapobieganie

Z uwagi na fakt, że istnieje ścisła zależność między potencjałem chorobotwórczym i ilością bakterii w ranie a ryzykiem jej zakażenia [1], bardzo ważnym działaniem profilaktycznym jest dokładne chirurgiczne zaopatrzenie rany pourazowej i odpowiednia higiena rany pooperacyjnej.  

Przed rozwinięciem zapalenia tkanki skórnej i podskórnej może ponadto uchronić utrzymanie prawidłowej masy ciała i niepalenie tytoniu, a w przypadku obciążenia cukrzycą wyrównanie glikemii.  

Co ciekawe, w ostatnim czasie zaobserwowano istotnie mniejszą ilość przypadków cellulitis w obrębie policzka wśród populacji pediatrycznej. Uważa się, że jest to związane z wysokim odsetkiem dzieci zaszczepionych przeciwko bakterii Haemophilus influenzae typu b [4].  

Można więc stwierdzić, że takie szczepienie stanowi kolejny czynnik chroniący przed zachorowaniem na zapalenie skóry i tkanki podskórnej.

Cellulitis to choroba bakteryjna, którą leczy się szybko i skutecznie, pod warunkiem, że zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznana. W przeciwnym razie w swoim powikłanym przebiegu może okazać się groźna dla zdrowia i życia pacjenta. W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów na skórze warto skonsultować się z lekarzem.

Przeczytaj również:
Cellulit – jak się go pozbyć?