Naczyniak. Czy można go wyleczyć?

Czym są naczyniaki? Czy są złośliwe? 

Naczyniaki krwionośne to najczęstsze guzy okresu dzieciństwa. Składają się z nieprawidłowych komórek śródbłonka. Można je zauważyć na skórze dziecka zaraz po urodzeniu. Są to niewielkie, dobrze odgraniczone, lekko wyniosłe plamy o intensywnie czerwonej barwie. Gdy naczyniak lokalizuje się głębiej pod skórą, może dawać w tym miejscu niebieskie zabarwienie powłok. Naczyniaki są twarde i gąbczaste, choć w czasie zaniku stają się bardziej miękkie i szare. 

Nawet co dziesiąte niemowlę może mieć na skórze naczyniaka, a u dziewczynek zdarza się to częściej niż u chłopców. 

Podczas 1. roku życia dziecka naczyniaki rosną szybko, następnie powoli zaczynają zanikać, z reguły do 10. roku życia. Wówczas często pozostawiają po sobie blizny, przebarwienia, zmarszczki zanikowe czy łysinę.  

Naczyniak zwykle jest umiejscowiony w okolicy skóry głowy i karku, ale może też zajmować narządy wewnętrzne, np. wątrobę. Naczyniaki bardzo rzadko stają się złośliwe. 

Rodzaje naczyniaków 

• Naczyniaki łagodne – naczyniak krwionośny włośniczkowy (najczęstszy typ); naczyniak krwionośny młodzieńczy (nazywany truskawką ze względu na podobieństwo); ziarniniak naczyniasty szybko rosnący (wyniosły guzek, który łatwo krwawi; naczyniak krwionośny jamisty (nie zanika samoistnie, częściej zajmuje narządy wewnętrzne i w wyniku urazu może ulegać owrzodzeniu i krwawić); 
• Mięsaki naczyniowe (guzy złośliwe) – występują częściej u osób starszych, najczęściej w skórze, tkankach miękkich, gruczole piersiowym i wątrobie; są bardzo agresywnymi guzami;  
• Naczyniaki limfatyczne – wrodzone, łagodne nieprawidłowości naczyń limfatycznych, które podobnie jak naczyniaki krwionośne głównie zajmują okolice głowy i szyi.   

Naczyniak – przyczyny 

Naczyniaki łagodne powstają w wyniku zaburzeń rozwojowych naczyń na etapie wczesnej ciąży. Czasami naczyniak okazuje się być składową choroby genetycznej, np. w zespole Sturge’a-Webera. 

Do zachorowania na mięsaka naczyniowego predysponują:  

• ekspozycja na arsen i polichlorek winylu (obecny w plastiku), 
• stan po operacji usunięcia piersi łącznie z węzłami chłonnymi, 
• stan po radioterapii. 

Naczyniak – diagnoza  

Diagnozę naczyniaka krwionośnego lekarz może postawić już po samym przeprowadzeniu wywiadu i badaniu pacjenta. W części przypadków może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne lub obrazowe. W przypadku zmian na skórze budzących duży niepokój (np. przy podejrzeniu mięsaka naczyniowego) wykonuje się biopsję, czyli wycięcie fragmentu zmiany celem badania pod mikroskopem.  

Podejrzenie naczyniaka wątroby często wysuwane jest przy okazji badania USG wykonywanego zwykle z zupełnie innych powodów. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania tomografii komputerowej (TK) jamy brzusznej. Bardzo dokładnym badaniem jest scyntygrafia, jednak jest wykonywana sporadycznie, tylko przy niejasnych przypadkach.  

Naczyniak – leczenie 

Farmakoterapia, którą stosuje się przy naczyniakach, to przede wszystkim lek propranolol, który w większości przypadków okazuje się skutecznym narzędziem skracającym naturalny przebieg choroby. Po sterydoterapię sięga się, gdy naczyniak powoduje samoistne krwawienia. 

Częścią leczenia powinna być opieka psychologiczna i edukacja o chorobie. Resztkowe naczyniaki skórne, które nie zniknęły całkowicie z wiekiem, można usunąć za pomocą lasera.  

Z uwagi na to, że najczęstszym powikłaniem naczyniaków są owrzodzenia, w terapii uwzględnia się zapobieganie ich wystąpieniu oraz leczenie przeciwbólowe i miejscową pielęgnację rany.  

Naczyniaki wątroby zwykle nie wymagają specyficznego leczenia. Operacja jest konieczna, jeśli zmiana jest duża i uciska na struktury sąsiednie.  

Naczyniak – badania profilaktyczne 

W dużej części przypadków naczyniaki są niegroźne. Czasami jednak, ze względu m.in. na lokalizację, powinno się regularnie wykonywać określone badania. Przykładem takiego postępowania może być systematyczna ocena naczyniaka w okolicy lędźwiowo-krzyżowej kręgosłupa metodą rezonansu magnetycznego (MRI). Naczyniak w takiej lokalizacji może powodować wady układu moczowego i płciowego.  

Ze względu na możliwe powikłania, które mogą wystąpić w przebiegu naczyniaków okolicy dróg oddechowych, oka i wątroby, takie osoby powinny pozostawać pod stałą kontrolą lekarską.  

Przy rozpoznaniu naczyniaka wątroby zaleca się wykonywanie kontrolnego USG jamy brzusznej raz do roku.

Przeczytaj również:
Wybroczyny. Niegroźne zmiany czy objaw choroby?