Wybroczyny. Niegroźne zmiany czy objaw choroby?

Czym są wybroczyny? Jak wyglądają?

Wybroczyny znane są również pod nazwą petocie. Są to drobne zmiany o czerwonym lub czerwonobrunatnym zabarwieniu. Zwykle mają mniej niż 3 mm. Możesz zaobserwować je na skórze i błonach śluzowych. Czasami kilka wybroczyn znajdujących się obok siebie może zlać się ze sobą w jedną całość. Niektóre wybroczyny nie są wyczuwalne pod palcami, inne są wypukłe. 

Wybroczyny nie bledną pod wpływem ucisku. Aby to sprawdzić, możesz wykonać tzw. test szklanki. Przyciśnij do zmian skórnych przezroczyste naczynie, np. szklankę. Jeśli masz do czynienia z wybroczynami, to zaczerwienienie nie zniknie. 

Wybroczyny na skórze – przyczyny

Wybroczyny na ciele mogą rozwinąć się zarówno w przebiegu łagodnych stanów i schorzeń, jak i poważnych oraz zagrażających życiu chorób. 

Wybroczyny możesz zauważyć głównie w górnej części ciała: 

• na twarzy,  
• na tułowiu,  
• na kończynach górnych, 
• wokół oczu.  

Pojawiają się one w wyniku zwiększonego ciśnienia w drobnych naczyniach m.in. podczas:  

• porodu,  
• kaszlu,  
• wymiotów,  
• napadu złości,  
• dźwigania ciężkich przedmiotów, 
• przebywania w środowisku o niskim ciśnieniu atmosferycznym. 

Wybroczyny powstają także w przypadku urazów, narażenia na promieniowanie ultrafioletowe oraz jako konsekwencja zastosowanych leków (np. wybroczyny na kończynach w trakcie przewlekłej terapii glikokortykosteroidami). 

Stosunkowo częstymi przyczynami pojawiania się wybroczyn na ciele są infekcje. Chodzi głównie o te o podłożu wirusowym (m.in. w przebiegu mononukleozy powodowanej przez wirusa EBV oraz infekcji powodowanej przez enterowirusy lub parwowirusy). Przy infekcji wirusowej możemy zaobserwować wybroczyny na podniebieniu. 

Wybroczyny mogą rozwinąć się również w wyniku zakażenia bakteryjnego:

• anginy wywoływanej przez paciorkowca zwanego S. pyogenes, 
• zakażenia bakterią N. meningitidis, które może doprowadzić do poważnych i zagrażających życiu stanów – zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i sepsy. 

Wśród innych czynników powodujących wybroczyny możemy wymienić: 

• białaczkę, 
• chłoniaki, 
• niedokrwistość aplastyczną (zaburzenie prowadzące do obniżenia liczby erytrocytów, białych krwinek i płytek krwi), 
• plamicę Schönleina-Henocha, 
• zespół hemolityczno-mocznicowy, 
• pierwotną małopłytkowość immunologiczną, 
• toczeń rumieniowaty układowy, 
• infekcyjne zapalenie wsierdzia, 
• bolesne wybroczyny na kończynach o podłożu psychicznym rozwijające się głównie u kobiet, 
• ugryzienie przez kleszcza i niektóre pająki, 
• nadmierne spożywanie alkoholu prowadzące do zmniejszenia ilości płytek krwi, 
• niedobór witaminy C. 

Wybroczyny u dziecka 

Wybroczyny u dzieci pojawiają się głównie w wyniku: 

• napadu płaczu i złości, 
• kaszlu, 
• wymiotów, 
• infekcji, 
• nowotworów (białaczek i chłoniaków), 
• plamicy Schönleina-Henocha, 
• zespołu hemolityczno-mocznicowego. 

Na szczególną uwagę zasługuje zakażenie Gram-ujemną dwoinką zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (N. meningitidis). Występuje ono głównie u dzieci poniżej 5. roku życia. Pierwsze symptomy choroby zwykle są niespecyficzne. 

Możesz zauważyć u dziecka:  

• rozdrażnienie,  
• nudności i wymioty,  
• gorączkę, 
• złe samopoczucie.  

W kolejnym etapie obserwujemy m.in.: 

• bladość skóry i błon śluzowych,  
• wybroczyny na skórze,  
• zaburzenia świadomości,  
• ból głowy,  
• światłowstręt, 
• drgawki.  

W przypadku choroby wywołanej przez meningokoki musisz pilnie skontaktować się z lekarzem i przewieźć dziecko do szpitala. W tym przypadku trzeba jak najszybciej zastosować odpowiednie leczenie. 

Wybroczyny na ciele – diagnostyka

Jeśli zaobserwujesz wybroczyny na skórze lub błonach śluzowych, skonsultuj się z lekarzem.

Pierwszym krokiem w diagnozie wybroczyn jest wywiad lekarski.  

Lekarz zapyta Cię o:  

• czas pojawienia się zmian,  
• miejsce ich występowania,  
• zmiany wyglądu wybroczyn, 
• wcześniejsze występowanie podobnych objawów skórnych,  
• stosowane leki,  
• podobne przypadki w rodzinie,  
• problemy z krzepnięciem krwi,  
• przebyte urazy, 
• dodatkowe objawy, np. osłabienie, symptomy infekcji, bóle głowy i stawów, dolegliwości ze strony układu moczowego, krwawienia z nosa, zmniejszenie masy ciała. 

Kolejnym etapem jest dokładne badanie lekarskie. Lekarz obejrzy całe ciało i błony śluzowe oraz sprawdzi, czy zmiany skórne znikają pod wpływem ucisku. Oceni m.in. węzły chłonne, gardło, płuca, serce, jamę brzuszną, stawy i zbada objawy oponowe (np. sztywność karku). Zwróci także uwagę na zachowanie i świadomość pacjenta. Specjalista sprawdzi również wysycenie hemoglobiny tlenem za pomocą pulsoksymetru.  

Lekarz może zlecić dodatkowe badania : 

• morfologię krwi z rozmazem, 
• posiew krwi, 
• podstawowe badanie układu krzepnięcia (INR oraz APTT), a u niektórych chorych także zaawansowane badania testujące krzepnięcie krwi, 
• enzymy wątrobowe, 
• badania określające funkcję nerek, np. kreatyninę, 
• stężenie elektrolitów, np. sodu i potasu, 
• badanie ogólne moczu, 
• nakłucie lędźwiowe. 

Wybroczyny – jak się ich pozbyć? 

Wybroczyny mogą pojawić się w przebiegu wielu stanów i chorób. Nie ma leku, który pomaga każdemu pacjentowi z tym objawem. Podstawą terapii wybroczyn jest odpowiednie leczenie schorzeń, które prowadzą do ich rozwoju. 

W przypadku infekcji wirusowych terapia ma charakter objawowy:  

• odpoczynek,  
• odpowiednie nawodnienie, 
• stosowanie preparatów o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i przeciwzapalnym.  

W leczeniu zakażeń bakteryjnych stosuje się antybiotyki.  

Jeżeli wybroczyny pojawiają się na skutek białaczki lub chłoniaka, to lekarz włączy odpowiednią terapię przeciwnowotworową.  

Czasami wybroczyny wymagają specjalistycznego leczenia schorzeń podstawowych.  

Ma to miejsce w przypadku:  

• plamicy Schönleina-Henocha,  
• infekcyjnego zapalenia wsierdzia,  
• tocznia rumieniowatego układowego,  
• zespołu hemolityczno-mocznicowego. 

U pacjentów, u których wybroczyny pojawiają się na skutek stosowania leków, lekarz może zadecydować o ich stałym lub czasowym odstawieniu. 

Gdy wybroczyny pojawią się w wyniku dźwigania, kaszlu, napadu płaczu lub wymiotów, zazwyczaj znikają samoistnie.