FOMO. Lęk przed tym, co może nas ominąć

FOMO – co to za zjawisko? 

Termin „FOMO” po raz pierwszy pojawił się w literaturze w latach 90., a jego autorem jest Dan Herman. Poprzez nazwę FOMO (ang. fear of missing out – strach przed odłączeniem, niewykorzystaniem szans) autor rozumiał lęk, który może pojawić się u człowieka zadręczającego się, że nie wykorzystał wszystkich możliwości i szans, jakie miał w życiu. 

Osobie z FOMO towarzyszy ciągłe przeświadczenie, że inne osoby prowadzą w danej chwili ciekawe i satysfakcjonujące życie, w którym osoba z FOMO nie uczestniczy. Taka osoba myśli, że marnuje swój czas i możliwości, podczas gdy inni z nich korzystają.  

Osobie z FOMO mogą towarzyszyć myśli typu: „Wszyscy się bawią i korzystają z życia, a mnie to omija”. 

Zjawisko FOMO często łączone jest z mediami społecznościowymi. Osoba cierpiąca na FOMO pragnie być w łączności z innymi i koniecznie musi wiedzieć, co inni w danej chwili robią – dlatego natrętnie sprawdza media społecznościowe. 

Świat mediów społecznościowych przyczynia się do szerszego występowania zjawiska FOMO.  

Skąd bierze się FOMO? 

U podstaw FOMO leży jedna z podstawowych potrzeb psychologicznych człowieka – potrzeba przynależności. Jeśli nie zostanie zaspokojona, człowiek odczuwa samotność i ma wrażenie bycia odłączonym od reszty. Może wtedy pojawić się silniejsza motywacja do korzystania z mediów społecznościowych w celu stworzenia tej „więzi” z innymi, czego efektem ubocznym może być FOMO. 

Fear of missing out

Badania nad zjawiskiem FOMO w Polsce pokazują, że u ok. 16% badanych osób występuje wysokie nasilenie objawów FOMO, 65% osób posiada objawy FOMO na średnim poziomie, zaś tylko 19% badanych zgłasza małą liczbę objawów świadczących o FOMO. Na podstawie przeprowadzonych wśród polskich użytkowników internetu badań można wysnuć wniosek, że FOMO dotyka w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Ponadto można stwierdzić, że nasilenie objawów FOMO maleje wraz z wiekiem. 

Do objawów FOMO zaliczamy: 

• obawę i natrętne myśli dotyczące bycia „pominiętym”; wrażenie, że inni mają ciekawsze i bardziej satysfakcjonujące doświadczenia w życiu; 
• nadużywanie mediów społecznościowych – ciągłe bycie online, śledzenie aktywności internetowej znajomych, odczuwanie potrzeby stałego relacjonowania swoich poczynań i „bycia na bieżąco z trendami”; 
• obniżoną koncentrację i produktywność; 
• gorsze funkcjonowanie psychiczne – obniżony nastrój, podwyższony poziom lęku społecznego w porównaniu do osób bez FOMO; 
• problemy ze snem; 
• wśród uczniów – spadek zainteresowania szkołą, słabsze stopnie; 
• niesatysfakcjonujące relacje społeczne z rówieśnikami, rodziną; 
• częste doświadczanie negatywnych stanów emocjonalnych jako wyniku niekorzystnych porównań społecznych; mogą pojawić się takie emocje jak złość, zazdrość, chowanie urazy, niezdrowy perfekcjonizm. 

Objawy FOMO mogą być silniejsze i bardziej szkodliwe dla osób zmagających się już z objawami zaburzeń psychicznych. 

Syndrom FOMO – czy należy go leczyć? 

Jeśli syndrom FOMO współwystępuje z zaburzeniami psychicznymi, należy przede wszystkim rozpocząć ich leczenie. Syndrom FOMO może również sam w sobie obniżać jakość życia i powodować problemy w szkole/pracy i w relacjach.  

Osoby zmagające się z FOMO mogą skorzystać z poradnictwa psychologicznego lub psychoterapii. Psychoterapia może być wskazana szczególnie wtedy, gdy osoba z FOMO nie posiada prawidłowo działającej sieci wsparcia społecznego – jej relacje z rówieśnikami są niesatysfakcjonujące a sytuacja rodzinna trudna. Osoby z nasilonymi objawami FOMO ponadto mogą odznaczać się niższym poziomem samooceny w porównaniu do swoich rówieśników i deklarować niższą satysfakcję z życia, co także stanowi czynnik przemawiający za skorzystaniem z fachowej pomocy psychologiczno-terapeutycznej. 

Syndrom FOMO – jak się przed nim chronić? 

Aby chronić się przed syndromem FOMO, należy przede wszystkim zachować umiar podczas korzystania z portali społecznościowych oraz dbać o dobre relacje z rówieśnikami i rodziną. Ważne jest również zbieranie pozytywnych doświadczeń w prawdziwym świecie, a nie tym online oraz nauka prawidłowego i produktywnego zarządzania własnym czasem. Pomocne może okazać się skontaktowanie ze specjalistą. 

Przeciwdziałanie FOMO nie powinno jednak ograniczać się wyłącznie do działań jednostki. W walkę z FOMO powinny zaangażować się także szkoła czy rodzice, tak aby uczyć dzieci od najmłodszych lat prawidłowego korzystania z internetu, budowania zdrowego obrazu siebie oraz krytycznej analizy treści znajdowanych w internecie. 

Przeczytaj również:
Nomofobia. Jak radzić sobie z fobią związaną z brakiem dostępu do telefonu?