Jak utrzymać zdrowie dziąseł w trakcie ciąży?

W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi szereg zmian, które umożliwiają prawidłowy  rozwój dziecka i przygotowują matkę do nadchodzącego porodu. Zmiany te związane są z podwyższeniem stężenia hormonów płciowych (estrogenu i progesteronu). W czasie ciąży zmieniają się również nawyki żywieniowe i higieniczne ciężarnej. Niestety sytuacja ta bezpośrednio wpływa na stan jamy ustnej.

W ciąży wiele kobiet skarży się na dolegliwości ze strony dziąseł. Obrzęk, zaczerwienienie oraz krwawienie sprowokowane np. szczotkowaniem, są oznaką zapalenia dziąseł. Po wyeliminowaniu czynników ryzyka oraz poprawie higieny jamy ustnej zapalenie dziąseł jest odwracalne. Niestety nieleczone zapalenie dziąseł może rozwinąć się w zapalenie przyzębia, które może doprowadzić do utraty zębów.  

Głównym czynnikiem determinującym powstawanie ciążowego zapalenia dziąseł jest obecność płytki nazębnej, w której obecne są bakterie doprowadzające do rozwoju stanu zapalnego.  

Czy zapalenie dziąseł matki ma wpływ na zdrowie dziecka? 

Ciążowe zapalenie dziąseł można zredukować lub całkowicie zatrzymać dzięki poprawie higieny jamy ustnej. Niestety w przypadku nieleczonego zapalenia dziąseł stan może pogorszyć się, prowadząc do zapalenia przyzębia. W literaturze dostępne są wyniki badań wskazujące, że zapalenie przyzębia może przyczynić się do przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej oraz stanu przedrzucawkowego. Nie wolno zatem bagatelizować objawów.

W znacznym stopniu można jednak ograniczyć ryzyko powstania ciążowego zapalenia dziąseł i skutecznie je leczyć poprzez poprawę higieny jamy ustnej oraz stosowanie zabiegów profilaktycznych takich jak usunięcie kamienia nazębnego.  

Higiena jamy ustnej w trakcie ciąży 

Pasta o działaniu antybakteryjnym i neutralnym smaku 

Codzienne używanie odpowiednich produktów do higieny jamy ustnej i właściwa technika szczotkowania pozwalają zredukować ilość bakterii w płytce nazębnej, co ogranicza ryzyko rozwinięcia zapalenia dziąseł. Podczas wyboru pasty do zębów warto zwrócić uwagę nie tylko na zawartość fluoru (zalecana dawka fluoru, zgodna z wytycznymi w pastach dla dorosłych wynosi 1450 ppmF–), ale również na składniki o działaniu antybakteryjnym, pozwalające ograniczać przyrost płytki nazębnej, jak i chronić dziąsła. W przypadku pacjentek w ciąży istotny jest również smak. Nieprzyjemny lub intensywny smak pasty może prowokować wymioty, dlatego ważne jest, aby wybierać pasty o neutralnym smaku, które zwiększą komfort podczas szczotkowania.  

Szczoteczka do zębów powinna mieć miękkie, delikatne włosie, by nie podrażniać dziąseł.  Dodatkowym elementem jest dobór odpowiedniej techniki szczotkowania. Dorosłym o zdrowych dziąsłach i przyzębiu zalecana jest technika roll. Istotnym elementem codziennej higieny jest także nitkowanie przestrzeni międzyzębowych. 

Higiena jamy ustnej po wymiotach  

I trymestr to czas, w którym kobiety w ciąży szczególnie często skarżą się na nudności i wymioty. Kwasowy odczyn treści żołądkowej w kontakcie z zębami może powodować demineralizację i osłabienie szkliwa, co może doprowadzić do powstania ubytków erozyjnych. Z tego powodu nie powinno się szczotkować zębów bezpośrednio po wymiotach. W celu neutralizacji kwaśnego pH oraz pozbycia się nieprzyjemnego posmaku w jamie ustnej należy zastosować bezalkoholowy płyn do płukania z fluorem zawierający 200 ppmF–. Dopiero po około 30 minutach zaleca się szczotkowanie zębów pastą. 

Chlorheksydyna – pomoc w zwalczaniu stanów zapalnych  

W przypadku stanów zapalnych dziąseł lekarz może zalecić stosowanie bezalkoholowego preparatu z chlorheksydyną. Substancja ta ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze oraz ogranicza powstawanie płytki nazębnej. Może być składnikiem płynów do płukania jamy ustnej o różnych stężeniach (0,12-0,2%). W tej postaci nie przedostaje się do organizmu i nie stanowi zagrożenia dla dziecka. Chlorheksydyna w stężeniu 0,12% może być stosowana maksymalnie do czterech tygodni. W przypadku płynów o stężeniu 0,2% należy pamiętać, aby nie używać ich dłużej niż dwa tygodnie, ze względu na możliwość przebarwienia zębów.  

Leczenie stomatologiczne w ciąży  

Profesjonalne zabiegi higieniczne w gabinecie stomatologicznym np. usuwanie kamienia czy lakierowanie mogą być bezpiecznie wykonywane w czasie całej ciąży. Natomiast w przypadku zabiegów bardziej inwazyjnych (opracowanie głębokiej próchnicy, ekstrakcja zęba lub leczenie endodontyczne) zaleca się ich przeprowadzanie w czasie II lub na początku III trymestru.  

Ciąża to szczególny czas w życiu kobiety, w którym zachodzi szereg zmian w jej organizmie, również w jamie ustnej. W tym okresie zapalenie dziąseł jest bardzo powszechną dolegliwością. Można mu jednak skutecznie zapobiegać poprzez właściwie przeprowadzoną codzienną higienę jamy ustnej. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości ze strony dziąseł lub zębów należy skontaktować się z lekarzem stomatologiem.

Przeczytaj również:
Owrzodzenia jamy ustnej – przyczyny, objawy i leczenie