Kwasica oddechowa. Jakie daje objawy?

Kwasica oddechowa – przyczyny 

Kwasica oddechowa rozwija się w przypadku nagromadzenia dwutlenku węgla (CO2) w organizmie. Powoduje to obniżenie pH krwi do wartości poniżej 7,35. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy płuca za słabo usuwają ten gaz (tzw. nieprawidłowa wentylacja płuc) lub rzadziej, gdy dochodzi do zbyt dużej produkcji dwutlenku węgla przez organizm.  

Źródłem kwasicy oddechowej mogą być nie tylko stany i choroby związane z układem oddechowym, ale także zatrucia czy zaburzenia nerwowo-mięśniowe. Co może prowadzić do powstania kwasicy oddechowej?  

Oto najważniejsze przyczyny: 

• skurcz oskrzeli podczas reakcji anafilaktycznej, astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mukowiscydoza, 
• uraz klatki piersiowej, obecność powietrza, krwi lub płynu w jamie opłucnowej, ciało obce zatykające drogi oddechowe, 
• zapalenie płuc, zatorowość płucna, obrzęk płuc, włóknienie płuc, 
• obturacyjny bezdech senny (OBS), 
• udar mózgu, guz mózgu, 
• sepsa, zakażenie ośrodkowego układu nerwowego, 
• zespół Guillaina-Barrégo, miastenia, stwardnienie rozsiane (SM), tężec, 
• znaczne obniżenie poziomu elektrolitów we krwi, np. potasu, 
• zatrucie jadem kiełbasianym, lekami z grupy benzodiazepin lub opioidami, np. morfiną. 

Kwasica oddechowa – objawy 

Objawy kwasicy oddechowej różnią się w zależności od tego, jak szybko doszło do jej rozwoju.  

Przy ostrym stanie i bardzo szybkim powstaniu tego zaburzenia występują zwykle: 

• uczucie lęku i niepokoju, 
• duszność, 
• halucynacje, 
• objawy psychotyczne,
• w ciężkich przypadkach utrata przytomności.

Przewlekła kwasica oddechowa trwa dłużej niż 24 godziny. 

Objawy, które mogą na nią wskazywać, to: 

• splątanie, 
• drażliwość, 
• zmiana zachowania, 
• trudności z koncentracją i pamięcią, 
• nadmierna senność w ciągu dnia, 
• ból głowy, 
• poszerzenie naczyń na twarzy i spojówkach.  

Kwasica oddechowa – diagnostyka 

Pierwszym elementem diagnostyki każdego schorzenia jest zwykle wywiad przeprowadzony przez lekarza. Jednym z przejawów kwasicy oddechowej są jednak zaburzenia świadomości, dlatego rozmowa z pacjentem może być znacznie utrudniona. W tej sytuacji niezwykle istotne są informacje od rodziny i osób z najbliższego otoczenia na temat chorób przewlekłych, stosowanych leków, występujących objawów czy alergii.  

Kolejny krok stanowi dokładne badanie, które skupia się głównie na ocenie stopnia zaburzeń świadomości, sposobu oddychania, drożności dróg oddechowych i osłuchaniu płuc przy użyciu stetoskopu. 

Lekarz stawia rozpoznanie kwasicy oddechowej na podstawie badania krwi – gazometrii. Jest to badanie laboratoryjne, które ocenia m.in. pH krwi. Najlepszym rozwiązaniem jest pobranie krwi z tętnicy. Zwykle wybiera się tętnicę promieniową na ręce lub udową przy pachwinie.  

W trakcie diagnostyki niezwykle istotne jest poznanie przyczyny rozwoju kwasicy oddechowej. W zależności od objawów, stanu pacjenta, chorób współistniejących i wielu innych czynników, lekarz bardzo często zleca dodatkowe badania laboratoryjne i obrazowe. 

Kwasica oddechowa – leczenie 

Podstawą leczenia kwasicy oddechowej jest odpowiednia terapia choroby, która leży u jej podstaw – antybiotyk w przypadku zapalenia płuc spowodowanego przez bakterie, leki rozszerzające oskrzela podczas napadu astmy czy usunięcie płynu z jamy opłucnowej. 

Poza tym ważna jest prawidłowa wentylacja płuc, zachowanie drożnych dróg oddechowych i podawanie tlenu. Drożność dróg oddechowych jest utrzymywana przez odpowiednie ułożenie pacjenta, a czasami przy użyciu specjalnych narzędzi, np. rurki ustno-gardłowej. W ciężkich przypadkach stosuje się intubację. 

Tlen może być natomiast podawany przez wąsy nosowe, maski tlenowe różnego rodzaju, a w ostateczności przy użyciu rurki intubacyjnej.  

Jeżeli stan chorego jest poważny to może okazać się konieczna wentylacja mechaniczna, czyli podłączenie do respiratora. 

Kwasica oddechowa – jakie może mieć konsekwencje? 

Kwasica oddechowa i ostre stany prowadzące do jej rozwoju to bardzo poważne schorzenia, które pomimo leczenia mogą doprowadzić do zaburzeń świadomości i śpiączki, a w niektórych przypadkach nawet do zgonu. 

Przewlekle występująca kwasica oddechowa może natomiast wiązać się z: 

• nieprawidłowym działaniem mięśnia sercowego i zaburzeniami jego kurczliwości, 
• arytmiami, 
• nadciśnieniem płucnym, 
• skurczami mięśni i drżeniem rąk. 

Kwasica oddechowa – zalecenia dietetyczne 

Potocznie używane stwierdzenie „zakwaszenia organizmu” nie jest synonimem kwasicy i nie można używać tych określeń zamiennie. 

Dieta w bardzo znikomy sposób wpływa na wartość pH krwi, więc jedzenie „zakwaszających” produktów nie doprowadzi do powstania kwasicy.   

Warto jednak skupić się na tym, aby w codziennym jadłospisie unikać przetworzonej żywności, słodyczy i jedzenia typu fast-food, a skupić się na spożywaniu warzyw, owoców, chudego mięsa, ryb czy orzechów. Takie podejście to świetna droga do uniknięcia wielu chorób – otyłości, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i zawału serca.

Przeczytaj również:
Zespół żyły głównej górnej. Co to za choroba?