Mania – przyczyny, objawy, leczenie

Przyczyny manii

Mania najczęściej występuje jako część choroby afektywnej dwubiegunowej, gdzie przeplata się z epizodami depresji. Może jednak pojawić się także samodzielnie w odpowiedzi na: 

• stresujące wydarzenia życiowe; 
• zażycie substancji psychoaktywnych, np. kokainy, amfetaminy; 
• niektóre choroby somatyczne, np. niedoczynność nerek, nadczynność tarczycy, stwardnienie rozsiane, pląsawica Huntingtona; 
• niedobór witamin, np. B3; 
• zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu, np. urazy, zatory, nowotwory. 

Objawy maniakalne łączy się najczęściej ze wzrostem aktywności dopaminy, noradrenaliny i serotoniny. 

Mania – objawy 

Aktywność w manii jest wzmożona – pacjent ma potrzebę bycia w ciągłym ruchu. Nie męczy się, ma olbrzymie pokłady energii. Często bardzo mało śpi – charakterystyczne jest budzenie się we wczesnych godzinach porannych, z trudną do uzasadnienia ekscytacją i potrzebą ruchu. Pacjent w ciągu dnia odczuwa zwiększony apetyt, jednak zazwyczaj mało je – nie znajduje na to czasu, co prowadzi do nagłego spadku wagi. 

Nastrój osoby z manią jest zazwyczaj pełen beztroski, zadowolenia i euforii. Pacjent jest skłonny do rozmów i żartów, a przykre wydarzenia nie robią na nim wrażenia. W nasilonych stanach dobre samopoczucie zanika – zastępuje je duża drażliwość. Może ona prowadzić do kłótni, agresji, a nawet konfliktów z prawem. Osoba w manii szuka często silnych wrażeń, takich jak np. głośna muzyka czy szybka jazda samochodem. 

Myślenie w manii jest mocno przyspieszone. Mimo że pacjent ma dużo pomysłów i szybko kojarzy ze sobą fakty, to często nie potrafi ich wyrazić – mowa staje się chaotyczna. Wszystko, co się zdarza, budzi zainteresowanie, dlatego uwaga pacjenta jest ulotna. Pamięć pozostaje sprawna, czasem nawet się poprawia. 

Przekonania na własny temat zazwyczaj obejmują bezkrytyczne, zawyżone poczucie własnych możliwości. Pacjent nie dostrzega trudności w swoich działaniach. Ma łatwość w podejmowaniu ryzyka (kredyty, przypadkowe kontakty seksualne, nieplanowane zakupy, stosowanie substancji psychoaktywnych). Jednocześnie osoba z manią ma poczucie, że inni są głupi, niewydolni i powolni. 

Mania a hipomania – czym się różnią?

Epizod maniakalny może mieć różne nasilenie. Gdy zaburzenia nastroju i zachowania są łagodne, mówimy o hipomanii. Zazwyczaj dostrzega je jedynie rodzina pacjenta, a inni podziwiają jego energię i sprawność działania. Często aktywność osoby doświadczającej hipomanii kończy się jednak na podejmowaniu zobowiązań, które trudno jej potem zrealizować. 

W manii o maksymalnym nasileniu (tzw. szał maniakalny) dominuje gwałtowne, często bezładne pobudzenie ruchowe, nieukierunkowana agresja, trudności w zebraniu myśli i stworzeniu spójnej wypowiedzi.  

Taki stan wymaga niezwłocznej konsultacji psychiatrycznej. 

W obrazie zespołu maniakalnego mogą pojawić się także treści urojeniowe. Często obejmują one przekonania wielkościowe i prześladowcze. 

Mania – leczenie

W przypadku zaobserwowania objawów manii warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą. Mimo że ten stan dla wielu pacjentów jest przyjemny, może prowadzić do wyniszczenia organizmu i poważnych konsekwencji, takich jak zerwanie relacji z najbliższymi czy utrata pracy. Lekarz postawi odpowiednią diagnozę, wprowadzi farmakoterapię i tym samym pomoże przywrócić równowagę u chorego. 

Na co dzień warto dbać o higienę psychiczną: 

• troska o regularność snu i spożywanych posiłków; 
• ograniczenie spożywania alkoholu (sprzyja wahaniom nastroju); 
• stawianie sobie realnych celów i nietworzenie nadmiernie obciążających planów.

Przeczytaj również:
Psychofarmakoterapia – czym jest?