Mięśnie twarzy i ich znaczenie dla komunikacji

Grupa mięśni głowy i twarzy  

To najliczniejsza grupa mięśni, spełniająca rozmaite funkcje.  

• Mięsień okrężny ust, zlokalizowany na górnej i dolnej wardze. Przy pomocy tych mięśni jesteśmy w stanie zamykać usta, przyciskać wargi do zębów, gwizdać itp. Zarówno dolna, jak i górna warga mogą poruszać się osobno; 
• Mięśnie przysieczne – górny i dolny, połączone są odpowiednio z górną i dolną wargą. Dzięki nim możliwa jest realizacja takich głosek jak a, ą, e, ę, cz, sz, s, u, o. Ponadto odpowiadają za odruchy twarzowe np. odruch wciągania ust; 
• Mięsień jarzmowy większy jest głównym mięśniem uśmiechowym, ponieważ unosi kąciki ust do góry, a także umożliwia wykonanie szerokiego uśmiechu, odsłaniającego zęby; 
• Mięsień śmiechowy łączy się pod koniec swego biegu z mięśniem jarzmowym. Jego obecność powoduje u niektórych osób pojawianie się dołeczków w policzkach podczas uśmiechania, a także umożliwia rozciąganie ust do boków;  
• Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydełek nosa, umożliwia rozszerzanie nozdrzy oraz unoszenie górnej wargi. Ponadto dźwigacz wargi górnej ma czynny udział w odruchach ssania, gryzienia, kąsania, oddychania, połykania, a nawet ekspresji twarzy w trakcie śmiechu i stanu złości; 
• Mięsień dźwigacz wargi górnej umożliwia unoszenie górnej wargi i odsłanianie górnych zębów. Dodatkowo bierze czynny udział w takich odruchach jak kąsanie, wymiotowanie, gryzienie, oddychanie, a nawet odpowiada za ekspresję twarzy w momentach złości, obrzydzenia czy odczuwania cierpienia; 
• Mięsień jarzmowy mniejszy odpowiada za unoszenie górnej wargi, a także odciąganie jej na boki. Ma aktywny udział w odruchach twarzowych m. in. kąsania i połykania; 
• Mięsień dźwigacz kąta ust – unosi kąciki ust i bierze udział w ssaniu, gryzieniu, a także podczas emocjonalnej ekspresji; 
• Mięsień policzkowy – jego obecność jest niezmiernie istotna w normalnym funkcjonowaniu. Obecność tego mięśnia umożliwia np. prawidłowe żucie pokarmu. Bierze również udział w mimice twarzowej; 
• Mięsień obniżający kąciki ust jest nieodzowny podczas płaczu czy smutku;
• Mięsień obniżający wargi dolnej umożliwia wywinięcie wargi dolnej na zewnątrz; 
• Mięsień bródkowy umożliwia robienie nadąsanej i obrażonej miny, a także uwypuklanie dolnej wargi; 
• Mięsień szeroki szyi umożliwia przesuwanie kącików ust w dół i na boki, nadając twarzy wyraz gniewu lub strachu. 

Grupa mięśni żuchwy 

Grupa mięśni żuchwy zawiera nie tylko mięśnie, ale też powięzi, czyli włókna.  

• Mięsień skroniowy umożliwia unoszenie żuchwy i zaciskanie zębów. Jest on najsilniejszym, ale też największym mięśniem mającym związek z żuciem; 
• Powięź skroniowa, która jest aktywna nie tylko w trakcie odruchów, ale też podczas realizacji głosek m, n, b, d, ł, l, t; 
• Mięsień żwacz odpowiadający za wykonywanie ruchów żuchwą; 
• Powięź przyusznicza; 
• Powięź żwaczowa; 
• Mięsień skrzydłowy boczny umożliwiający wykonywanie ruchów bocznych żuchwy, a także wysuwanie jej do przodu; 
• Mięsień skrzydłowy przyśrodkowy współpracujący z mięśniem skroniowym i żwaczem w unoszeniu żuchwy. 

Grupa mięśni podgnykowych i nadgnykowych 

Grupa tych mięśni ma ścisły związek z kością gnykową. Występuje tu wiele ważnych mięśni, jednak zostaną wymienione tylko te, które mają związek ze spożywaniem pokarmu: 

• Mięsień dwubrzuścowy pełni ogromną rolę podczas przełykania, unosząc kość gnykową wraz z krtanią; 
• Mięsień żuchwowo-gnykowy unosi masę języka i napina dno jamy ustnej; 
• Mięsień bródkowo-gnykowy m. in. obniża żuchwę. 

Grupa mięśni mimicznych 

Mięśnie potyliczno-czołowy, skroniowo-ciemieniowy oraz podłużny nosa mają związek z mimiką twarzy i przekazywaniem emocji. Umożliwiają unoszenie brwi, marszczenie czoła. 

Grupa mięśni otaczająca szpary powiekowe 

Wokół każdego oka zlokalizowany jest mięsień okrężny, który obejmuje zarówno powiekę, jak i woreczek łzowy i oczodół. Mięsień ten umożliwia nam mruganie, zamykanie oczu i mocne zaciskanie powiek. Ponadto unoszenie brwi i rozszerzanie woreczka łzowego podczas płaczu.  

Innym równie ważnym mięśniem tej grupy jest mięsień marszczący brwi, który przyczynia się do symetrycznego ułożenia brwi, a także ich zbliżanie do siebie. Bierze udział w wyrażaniu emocji.  

Grupa mięśni nozdrzy 

Mięśnie z tej grupy związane są z wykonywaniem ruchów skrzydełek nosa, a więc ich rozwieranie czy zwężanie. Obecne w tej grupie mięśnie to mięsień nosowy i obniżacz przegrody nosowej. 

Mięśni twarzowych nie sposób zliczyć. Są one ze sobą połączone i ściśle współpracują, dzięki czemu możemy komunikować się ze światem.

Przeczytaj również:
Czym jest terapia ustno-twarzowa?