Podniebienie gotyckie. Jak wygląda?

Podniebienie gotyckie – co to jest? 

Podniebienie gotyckie jest cechą wrodzoną uwarunkowaną genetycznie. Polega ona na nieprawidłowym wykształceniu podniebienia twardego. Jest ono bardzo wąskie, wysoko wysklepione i często towarzyszy mu zwężenie szczęki. Nazwa tej wady pochodzi od wysokich i strzelistych sklepień gotyckich budowli.  Podniebienie gotyckie może się pojawić u osób zdrowych, jak i niepełnosprawnych. Do jego wykształcenia dochodzi podczas rozwoju zarodka w trakcie ciąży, a także już w okresie poporodowym. 

Podniebienie gotyckie – przyczyny 

Wśród przyczyn podniebienia gotyckiego wymieniamy: 

• wady genetyczne,  
• niedobór witaminy D (jeśli matka w trakcie ciąży nie przyjmowała jej w odpowiednich ilościach, u dziecka może wystąpić krzywica), 
• nieprawidłowe oddychanie przez usta (w przypadku problemów z oddychaniem przez nos, np. przy przeroście migdałka gardłowego, infekcjach górnych dróg oddechowych lub reakcjach alergicznych). 

Podniebienie gotyckie – objawy 

Obecność tej wady wykrywa się już u niemowlaków, które mają problem z ssaniem. Dziecko spożywa mniej pokarmu i dławi się podczas karmienia. 

U dzieci z tą wadą obserwujemy również nawykowe oddychanie przez usta. Wytworzenie wysokiego i wąskiego podniebienia jest spowodowane obecnością przeszkody w oddychaniu przez nos. Zmniejsza się wówczas przepływ powietrza przez nos, a co za tym idzie – dziecko oddycha przez usta. Język dotykający sklepienia jamy ustnej opada, by umożliwić przez nią przepływ powietrza. W tej sytuacji nie dochodzi o masażu podstawy dna jamy nosowej, co hamuje poprzeczny wzrost podstawy szczęki – jest to bezpośrednia przyczyna powstania wąskiego i wysokiego podniebienia.  

Dzieci oddychające przez usta mają charakterystyczny wyraz twarzy określany jako twarz adenoidalna. Świadczy o niej cofnięcie żuchwy, podłużna twarz, dolne położenie języka czy stale uchylone usta. 

Dzieci z podniebieniem gotyckim mają również problem z prawidłową wymową niektórych głosek, np. r, l, cz, ż, dż i sz. Ponadto często towarzyszy mu zwężenie szczęk, a co za tym idzie obecność wad zgryzu, najczęściej tyłozgryzów. 

Kiedy występuje podniebienie gotyckie? 

Podniebienie gotyckie może występować jako cecha niezależna lub być jednym z objawów zespołów wad wrodzonych takich jak:  

• krzywica, 
• zespół Turnera, 
• dyzostoza żuchwowo-twarzowa, 
• zespół Aperta, 
• zespół Marfana. 

Podniebienie gotyckie – leczenie 

Podniebienie gotyckie może występować jako cecha niezależna. Jeśli u dziecka nie występują problemy z ssaniem, połykaniem ani wymową i nie ma ono wady zgryzu, leczenie nie jest konieczne. Pacjent powinien jednak odbywać regularne kontrole u lekarza. Pamiętajmy jednak, że ostateczna decyzja należy do specjalisty. 

Jeśli podejrzewasz u dziecka podniebienie gotyckie, udaj się do pediatry. Specjalista może skierować Was na dalszą diagnostykę do laryngologa i/lub stomatologa. 

W przypadku problemów z karmieniem, połykaniem lub oddychaniem przez usta dziecko jak najszybciej powinien zbadać pediatra, laryngolog lub stomatolog. Jeśli dziecko ma trudności z prawidłową wymową, powinno być pod kontrolą logopedy. 

Logopeda może rozpocząć leczenie, które: 

• usprawni ruchy języka,  
• wzmocni mięśnie żucia i mięśnie warg, 
• usprawni i utrwali prawidłowy nawyk oddychania przez nos. 

W przypadku towarzyszących wad zgryzu zaleca się podjęcie leczenia ortodontycznego, które ma poszerzyć szczękę. Czasami potrzebne są również zabiegi chirurgiczne, np. dystrakcja szwu podniebiennego. Leczenie ortodontyczne oraz zabiegi chirurgiczne zwykle przeprowadza się u dzieci, ponieważ ze względu na wzrost kości w okresie rozwojowym mają one największe szanse na powodzenie. Można je zastosować również u dorosłych, ale trudniej uzyskać pożądany efekt. 

Nieleczone podniebienie gotyckie – do czego może prowadzić? 

Nieleczone podniebienie gotyckie może przyczynić się do: 

• wystąpienia lub pogłębienia obecnych wad zgryzu, 
• stanów zapalnych jamy ustnej i górnych dróg oddechowych, 
• zwiększonego ryzyka próchnicy, 
• utrwalenia wad wymowy, 
• obniżenia odporności. 

Aby uniknąć powyższych problemów, rodzic powinien obserwować zachowanie dziecka, a w przypadku wątpliwości udać się do specjalisty. Jak najszybsze postawienie diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia to szansa na pozbycie się tej wady.