Nomofobia. Jak radzić sobie z fobią związaną z brakiem dostępu do telefonu?

Nomofobia – definicja 

Nomofobia to lęk przed utratą telefonu komórkowego. Osoby z nomofobią reagują silnym lękiem w momencie, gdy nie mają dostępu do telefonu lub sieci komórkowej. Co ciekawe, osoby z nomofobią doświadczają także obaw „wybiegających w przyszłość”. Lęk może towarzyszyć im nawet, jeśli nie ma ku temu żadnych przesłanek. 

Nomofobia – przyczyny 

Na rozwój nomofobii narażony jest każdy. Telefon dla wielu z nas stanowi dziś główny sposób na bycie w kontakcie ze światem. Część osób zaczyna nadużywać telefonu komórkowego i ogranicza kontakty ze światem zewnętrznym na rzecz wirtualnej rzeczywistości.

Najbardziej narażoną na nomofobię grupą wiekową jest młodzież. Część badaczy twierdzi, że przyczyną nomofobii jest pogłębiający się problem uzależnienia od nowoczesnych technologii czy mediów społecznościowych. Kwestią sporną jest, z czego dokładnie wynika nomofobia. Z uzależnienia od telefonu czy FOMO (lęku, że może nas coś ominąć)? A może to nomofobia doprowadza do rozwoju uzależnienia od telefonu i internetu? 

Na rozwój nomofobii mogą wpływać również zaburzenia lękowe. W literaturze nomofobia rzadko traktowana jest jako samodzielna jednostka chorobowa. Nie widnieje w klasyfikacjach medycznych, ale bywa podawana jako przykład fobii specyficznej. Jeśli nomofobia współwystępuje z innymi problemami natury psychicznej (np. z zaburzeniami lękowymi), to można przypuszczać, że istnieje podłoże genetyczne tego schorzenia.

Nadużywanie telefonu, które może być związane z nomofobią, jest także charakterystyczne dla osób o pewnym profilu osobowości. Są to np. osoby o niskim poczuciu własnej wartości, zmagające się z FOMO, posiadające słabą sieć wsparcia społecznego lub wręcz przeciwnie: osoby bardzo towarzyskie i ekstrawertyczne, które czują, że muszą być w stałym kontakcie z innymi ludźmi.  Często nomofobia rozwija się na skutek interakcji kilku czynników ryzyka. 

Nomofobia – objawy 

Rozpoznanie objawów nomofobii jest bardzo ważne. Przyznanie się przed sobą do problemu umożliwia szybkie sięgnięcie po pomoc. 

Objawy nomofobii to m.in.: 

• doświadczanie silnego lęku w sytuacji bez dostępu do telefonu,
• uczucie strachu nawet na samą myśl o byciu „odłączonym” od telefonu komórkowego,
• doświadczanie objawów psychosomatycznych, takich jak przyspieszone bicie serca, ból i kłucie w okolicy serca,
• atak paniki pojawiający się w sytuacji, gdy osoba pozostawiona jest bez możliwości korzystania z telefonu,
• uderzenia gorąca, po których następuje tzw. fala zimna, dreszcze i wrażenie „braku tchu”, 
• osłabienie i zawroty głowy, 
• ból brzucha, nudności,
• nerwowość,
• wzmożona potliwość,
• wstyd, uporczywy niepokój.  

Nomofobia – test 

Jeśli podejrzewasz, że możesz zmagać się z nomofobią, wykonaj prosty test. Przeczytaj poniższe stwierdzenia i spróbuj na nie odpowiedzieć TAK lub NIE. Im więcej odpowiedzi twierdzących, tym większe ryzyko, że możesz mieć do czynienia z nomofobią.

• Towarzyszy mi potrzeba ciągłego korzystania z telefonu. Odczuwam niepokój, gdy chwilowo muszę odłożyć telefon. 
• Zawsze jestem online. Można się ze mną w każdej chwili skontaktować. 
• Obsesyjnie myślę o telefonie. Gdzie się znajduje, co muszę na nim sprawdzić. 
• Natrętnie sprawdzam, czy mam przy sobie telefon, czy bateria się nie rozładowała. 
• Zawsze noszę przy sobie telefon. 
• Co chwilę przeglądam media społecznościowe i strony internetowe. 
• Odczuwam napięcie, które chwilowo mija, kiedy korzystam z telefonu. 
• Czuję złość, kiedy nie mam możliwości skorzystania z telefonu. 
• Brak dostępu do telefonu spowodował u mnie atak paniki. 
• Gdy nie mam dostępu do telefonu, boję się, że w kryzysowej sytuacji nie uda mi się skontaktować z rodziną lub przyjaciółmi. 

Nomofobia. Jak sobie z nią radzić? 

W radzeniu sobie z nomofobią konieczna może być wizyta u psychologa lub psychoterapeuty. Tzw. odwyk telefonowy może być trudny do samodzielnego przeprowadzenia bez fachowej pomocy. Jeśli nomofobii towarzyszą inne zaburzenia, konieczne może być także skorzystanie z pomocy psychiatry i wdrożenie leczenia farmakologicznego. 

Wspomagająco można zastosować także kilka poniższych metod radzenia sobie z nomofobią: 

• Zaplanuj czas offline. Możesz np. odkładać telefon na czas rodzinnych posiłków lub spotkań towarzyskich. 
• Jeśli obserwujesz u siebie objawy uzależnienia od czytania wiadomości lub śledzenia mediów społecznościowych, wyłącz opcję powiadomień lub czatu. 
• Spróbuj usunąć z telefonu część aplikacji. 
• Poszukaj nowego hobby, które pomoże Ci odwrócić uwagę od telefonu. 
• Jeśli Twój lęk dotyczy głównie utraty ważnych plików, zrób kopię zapasową. 
• Porozmawiaj z bliską osobą. Najlepiej na żywo, a nie przez komunikator.