Pochwica. U kogo szukać pomocy?

Czym jest pochwica? 

Pochwica to stan, w którym niezależny od woli bolesny skurcz mięśni okolicy pochwy uniemożliwia lub znacznie utrudnia jej penetrację. Kobieta z tą dysfunkcją zazwyczaj może zaobserwować także skurcz mięśni ud, co powoduje charakterystyczne wycofanie bioder przy próbie penetracji.  

Występowanie pochwicy może uniemożliwiać przeprowadzenie badania ginekologicznego czy nawet aplikację tamponu lub kubeczka menstruacyjnego.  

Pochwica cechuje się różnym czasem trwania, a skurcz mięśni może pojawiać się w różnych sytuacjach.  

W związku z tym pochwicę dzielimy na kilka rodzajów: 

• trwająca całe życie (pierwotna) – kobieta nie doświadczała wcześniej penetracji dopochwowej, a każda podobna próba była nieudana i wiązała się z bólem, który uniemożliwiał podjęcie stosunku; 
• nabyta (wtórna) – kobieta doświadczała wcześniej prób lub całkowitej penetracji dopochwowej, ale zawsze pojawiało się uczucie bólu; 
• całkowita – brak możliwości odbycia penetracji, niezależnie od sytuacji, w jakiej znajduje się kobieta lub osoba, z którą uprawia seks; 
• sytuacyjna – stosunki są niemożliwe do odbycia tylko w określonych sytuacjach lub z określonym partnerem. 

Pochwica a mięśnie dna miednicy 

Mięśnie dna miednicy (MDM) to grupa mięśni, których włókna przebiegają wokół i w okolicy pochwy, cewki moczowej i odbytnicy. Potocznie nazywamy je mięśniami Kegla.  

Składają się na nie:  

• dźwigacz odbytu,  
• mięsień guziczny,  
• zwieracz zewnętrzny odbytu,  
• zwieracz cewki moczowej,  
• mięsień poprzeczny głęboki krocza,  
• mięsień poprzeczny powierzchowny krocza,  
• mięsień opuszkowo-gąbczasty,  
• mięsień kulszowo-jamisty.  

Pełnią one wiele różnych funkcji. Najważniejsza z nich to zapewnianie podporu narządom miednicy mniejszej, zarówno na co dzień, jak i w sytuacjach podwyższonego ciśnienia w jamie brzusznej (np. podczas kaszlu). 

Prawidłowa funkcja MDM zapewnia nie tylko ochronę przed przemieszczaniem się narządów wewnętrznych, ale także zapobiega wysiłkowemu nietrzymaniu moczu lub kału. Dolegliwości te dotyczą przede wszystkim kobiet po wielokrotnych porodach drogą naturalną, osób starszych, otyłych i cierpiących na przewlekłe zaparcia. Wszystkie te czynniki mogą przyczyniać się do osłabienia MDM. 

Przyczyny pochwicy 

Pochwica może mieć podłoże zarówno organiczne, jak i nieorganiczne.  

Pochwica organiczna 

Pochwica organiczna może być wynikiem różnych nieprawidłowości w obrębie kobiecych narządów płciowych. 

Zaliczamy tutaj: 

• wady rozwojowe, 
• różnego rodzaju urazy, 
• infekcje, 
• reakcje na podawane leki. 

W przypadku pochwicy organicznej trzeba wdrożyć odpowiednie leczenie. Dodatkowo kobieta może skorzystać ze wsparcia psychologa lub seksuologa. Co prawda przyczyna tego schorzenia nie leży bezpośrednio w psychice, jednak brak możliwości odbycia stosunku bez bólu może generować negatywne myśli o sobie i trudne emocje. To z kolei może pogłębić problemy w sferze seksualnej.  

Pochwica nieorganiczna 

Pochwica nieorganiczna może mieć znacznie bardziej złożone przyczyny psychogenne. Przekonania o sobie, świecie i innych ludziach, a także złe wzorce wychowawcze z dzieciństwa mogą powodować problemy w sferze seksualnej. 

Podłoże pochwicy nieorganicznej może wynikać m.in. z: 

• traumy seksualnej – jeśli pierwsze lub kolejne doświadczenia seksualne były traumatyzujące, mogły powodować ból i generować silne reakcje stresowe; 
• tokofobii – jest to lęk przed ciążą lub porodem; czasami ma charakter nieuświadomiony; 
• zaburzonych schematów poznawczych – z tym zjawiskiem mamy do czynienia, gdy nasze myśli i sądy dotyczące seksualności są bardzo skrajne i podatne na wpływy zewnętrzne, np. kiedyś usłyszeliśmy, że stosunek seksualny jest czymś bardzo bolesnym i uważamy, że tak właśnie jest. 

Przykładów przyczyn psychogennych pochwicy jest bardzo dużo. Dodatkowo lęk przed seksem, który niemal zawsze powoduje dalsze unikanie stosunków seksualnych, będzie wzmacniać i tak już skomplikowany problem. W przypadku pochwicy nieorganicznej praktycznie zawsze niezbędna jest więc pomoc specjalisty w zakresie zdrowia psychicznego – psychologa lub psychoterapeuty, którzy pomogą Ci zmienić sposób myślenia o seksualności i zredukować wpływ zaburzonych schematów poznawczych na tę sferę życia. 

Pochwica – leczenie 

Najczęściej w terapii stosuje się tzw. rozszerzacz (dilator), który pomaga przekształcać pamięć mięśniową. Ćwiczenia z jego wykorzystaniem wykonuj regularnie. Na rynku dostępne są różne kolory i rozmiary rozszerzaczy. Niektóre modele są nawet zaopatrzone w wibrujący silnik, który ułatwia przebieg ćwiczeń.  

Pamiętaj, że dilatory muszą być wykonane z materiału bezpiecznego dla pochwy, a same ćwiczenia nie mogą być bolesne.  

Podczas wykonywania ćwiczeń możesz użyć lubrykantu. Pamiętaj, aby dobrać go tak, aby nie uszkodził on materiału, z którego wykonany jest rozszerzacz.

Inną metodą leczenia pochwicy jest fizjoterapia uroginekologiczna prowadzona przez odpowiednio wykwalifikowanego fizjoterapeutę.  

Ważnym elementem, szczególnie w przypadku pochwicy nieorganicznej, jest uczęszczanie na terapię psychologiczno-seksuologiczną. Pomoże Ci ona zrozumieć i zmienić swoje przekonania. W przypadku traumy seksualnej istotne jest podjęcie psychoterapii, która pomoże Ci ją przepracować.

Przeczytaj również:
Kobiecy orgazm okiem seksuologa. Co z tym punktem G?