Rak obwodowych dróg żółciowych – objawy i leczenie

Drogi żółciowe dzieli się zwykle na wewnątrzwątrobowe i obwodowe. Rak powstający w przewodach żółciowych wewnątrzwątrobowych klasyfikowany jest w grupie pierwotnych nowotworów wątroby. Nowotwory złośliwe obwodowych przewodów żółciowych są w statystykach uwzględniane wraz z rakami pęcherzyka żółciowego.

Epidemiologia 

Według statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2013 roku na raka pęcherzyka żółciowego lub zewnętrznych przewodów żółciowych zachorowało 1599 osób (501 mężczyzn i 1098 kobiet). W tym samym roku z powodu wymienionych nowotworów zmarło 547 mężczyzn oraz 1288 kobiet.  

Zgony z powodu raka pęcherzyka żółciowego i zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych stanowiły 3% wszystkich śmierci z powodu nowotworu w Polsce u kobiet oraz około 1% u mężczyzn.  

O ile w Polsce i pozostałych krajach rozwiniętych nowotwory te występują rzadko, to w krajach Azji wschodniej częstość zachorowania jest nawet 30 razy większa. Jest to związane z istnieniem choroby pasożytniczej, której przechorowanie zwiększa ryzyko zachorowania na raka dróg żółciowych.  

Objawy 

Nowotwór w zewnętrznych drogach żółciowych daje objawy dopiero, gdy uniemożliwi przepływ żółci w przewodach prowadzących z wątroby do dwunastnicy. Podobnie jak z rakiem płuca, objawy raka dróg żółciowych występują późno, w stadium zaawansowania trudnym do wyleczenia. 

Do objawów zaliczają się: 

• zażółcenie skóry i białych części gałki ocznej (twardówki), 
• świąd skóry,  
• zmęczenie, 
• niezamierzona utrata wagi, 
• jasne stolce, 
• ból brzucha.  

Czynniki ryzyka 

W badaniach statystycznych określono kilka czynników, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na raka dróg żółciowych. Część z nich jest uwarunkowana genetycznie, a tym samym nie podlega modyfikacji (dzięki rozwojowi genetyki być może w przyszłości będzie to możliwe). 

Do czynników ryzyka zaliczamy: 

• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (PSC – primary sclerosing cholangitis): choroba o charakterze autoimmunologicznym, obejmująca głównie pacjentów w wieku 30-50 lat. Około 15% wszystkich chorych na PSC zachoruje na raka dróg żółciowych; 
• choroby zapalne jelita grubego (choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego); 
• nieprawidłowości w budowie dróg żółciowych, obecne u chorego od urodzenia; 
• zakażenie motylicą wątrobową: główna przyczyna rozwoju raka przewodów żółciowych w Azji. Motylica wątrobowa to pasożyt, którego jaja obecne są w skażonych kałem zarażonych zwierząt wodach czy polach. W odpowiednich warunkach z jaj rozwijają się otorbione larwy. Człowiek może zarazić się, pijąc nieoczyszczoną wodę, jedząc zanieczyszczone kałem zwierząt pożywienie lub trawę, na której osiadają larwy; 
• wiek: większość chorych na raka przewodów żółciowych ma więcej niż 50 lat; 
• palenie papierosów. 

Leczenie 

Zależnie od stopnia zaawansowania nowotworu, wyróżnia się kilka dróg postępowania klinicznego. 

Wobec choroby wykrytej we wczesnym stadium stosuje się leczenie chirurgiczne – wycięcie guza. Dodatkowo, zależnie od decyzji lekarza, aby zwiększyć skuteczność terapii chirurgicznej stosuje się chemioterapię, radioterapię lub połączenie obu. 

Dla stadium zaawansowanego regionalnie i rozsianego nowotworu stosuje się chemioterapię ze wsparciem radioterapii (są to stany, w których wycięcie guza przez chirurga jest niemożliwe ze względu na rozległość zabiegu bądź przewidywaną nieskuteczność takiego postępowania). 

Rak przewodów żółciowych charakteryzuje się bardzo niską przeżywalnością, nawet w przypadkach wczesnego wykrycia nowotworu i dostępności najnowszych metod leczenia: 

• pacjenci z rakiem zewnątrzwątrobowych dróg żółciowych, zlokalizowanym bądź z przerzutami do okolicznych węzłów chłonnych, mają 15% szans przeżycia 5 lat od diagnozy; 
• pacjenci z rozsianą chorobą nowotworową (przerzuty w narządach odległych: płuca, mózg, jelita, wątroba) mają zaledwie 2% szans przeżycia 5 lat.

Przeczytaj również:
Rak przełyku – diagnostyka i leczenie