Ranking probiotyków. Sprawdź, który wybrać!

Czym są probiotyki? 

Probiotyki to bakterie występujące w organizmie człowieka, które wykazują wielokierunkowe, korzystne działanie. Tą nazwą określamy także produkty, które zawierają żywe bakterie w określonej ilości. Probiotykami mogą być leki, suplementy diety lub żywność funkcjonalna.  

Istnieją różne rodzaje bakterii o właściwościach probiotycznych. Do najczęściej wykorzystywanych należą rodzaje Lactobacillus i Bifidobacterium.  

Bifidobakterie w znacznej ilości występują w przewodzie pokarmowym niemowląt. Stanowią aż 90% ich mikrobioty. Wraz z wiekiem ich ilość zmniejsza się, osiągając ok. 3-6% całej mikrobioty w wieku dorosłym.  

Bakterie Lactobacillus występują w jelitach człowieka, dzięki czemu zapobiegają wchłanianiu szkodliwych drobnoustrojów. Znajdują się także w pochwie, chroniąc ją przed infekcjami intymnymi.  

Do probiotyków zaliczamy również drożdżaki z rodzaju Saccharomyces.  

Probiotyki – jak wybrać ten właściwy? 

Probiotyki dzielą się na szczepy. Każdy szczep bakterii może wykazywać różne właściwości prozdrowotne.  

Wybierając probiotyk, dobierz szczep do swoich potrzeb. 

Liczba bakterii w gotowych preparatach określana jest za pomocą tzw. jednostki tworzącej kolonie (CFU – colony forming unit). Nie ma konkretnych rekomendacji co do zawartości probiotyków w danym preparacie. Przyjmuje się jednak, że powinny zawierać od 10⁶-10⁹ do 10⁸-10¹⁰ CFU bakterii w dawce dziennej. 

Rodzaj Lactobacillus

L. acidophilus – występuje głównie w jelitach, pochwie i drogach moczowych. Bakterie te biorą udział w fermentacji glukozy, przyczyniając się do spadku pH. Dzięki temu sprawiają, że szkodliwe bakterie nie mają dobrych warunków do rozwoju. Uczestniczą także w rozkładzie laktozy. Ich suplementację zaleca się zatem osobom z nietolerancją laktozy.  

Stosowane są wspomagająco w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita, zaburzeń motorycznych jelit i zespołu jelita drażliwego. Zapobiegają wchłanianiu szkodliwych bakterii E. coli, H. pylori oraz Salmonella. Redukują stany zapalne i zapobiegają infekcjom pochwy wywołanym przez grzyby Candida. W połączeniu z bakteriami z rodzaju Bifidobacterium stosujemy je w leczeniu biegunki poantybiotykowej. 

L. casei (a właściwie Lacticaseibacillus casei) – wykorzystujemy je w fermentacji żywności przy produkcji np. jogurtów i serów. Można je wyizolować z mleka i jego przetworów oraz warzyw. W organizmie człowieka znajdują się w układzie rozrodczym i pokarmowym. 

L. casei produkują bakteriocyny, które działają przeciwbakteryjnie wobec bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych. Przyjmowanie tych bakterii wspomaga utrzymanie prawidłowej mikrobioty w jelitach, wzmacniając tym samym barierę nabłonkową jelit i zapobiegając wchłanianiu szkodliwych substancji.  

Niektóre szczepy L. casei pobudzają układ odpornościowy, zwłaszcza szczep Shirota, który aktywuje komórki NK (natural killers). Bakterie L. casei łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego (IBS) i wspomagają leczenie wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Możesz stosować je przy zaparciach czynnościowych i zaburzeniach wypróżniania. Zapobiegają one również działaniom niepożądanym, które mogą pojawić się przy całkowitym zwalczaniu H. pylori. 

L. plantarum – szczepy tych bakterii można wyizolować z produktów mlecznych, roślin, kiszonek, a także ludzkich jelit oraz śliny. Wykorzystujemy je w procesach fermentacji przy produkcji chleba na zakwasie, kapusty kiszonej czy pikli. 

L. plantarum wzmacniają barierę jelit i zapobiegają wnikaniu szkodliwych substancji. Szczep ten wykazuje właściwości przeciwdrobnoustrojowe przeciwko bakteriom E. coli. Zmniejsza nieprzyjemne uczucie ciężkości po spożytym posiłku i wspomaga leczenie zaburzeń motorycznych jelit. Przeciwdziała również nawrotowi biegunek związanych z zakażeniem C. difficile. Bakterie L. plantarum podawane dzieciom mogą zwiększyć częstotliwość wypróżnień przy zaparciach czynnościowych. 

Badania wskazują, że bakterie te mogą też pozytywnie wpływać na nasz nastrój i jakość snu. Obniżają również stres i zmęczenie. 

L. reuteri (a właściwie Limosilactobacillus reuteri) – w organizmie człowieka występują w różnych miejscach, w tym w układzie pokarmowym, moczowym, na skórze oraz w mleku kobiecym. Produkują one reuterynę, która działa przeciwbakteryjnie na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. Biorą też udział w produkcji cząsteczek przeciwdrobnoustrojowych poprzez wytwarzanie dwutlenku węgla, etanolu i kwasu mlekowego przy fermentacji glukozy. Dzięki temu hamują wzrost szkodliwych bakterii, grzybów i pierwotniaków w organizmie. Uczestniczą również w wytwarzaniu kwasu foliowego i witaminy B12 i wykazują właściwości antyoksydacyjne.

L. reuteri stosujemy wspomagająco w biegunkach rotawirusowych. Skracają one czas ich trwania, szczególnie u dzieci. Wspierają także mikrobiotę pochwy, dlatego mogą być stosowane przy bakteryjnym zapaleniu tego narządu.  

L. rhamnosus (a właściwie Lacticaseibacillus rhamnosus) – występują w układzie pokarmowym i w pochwie. Znajdziesz je także w fermentowanej żywności, głównie w półtwardych serach oraz produktach mlecznych. 

Według wielu badań L. rhamnosus wspierają leczenie kobiecych schorzeń intymnych. Zapobiegają rozwojowi szkodliwych szczepów bakterii, ograniczając ryzyko zapalenia pochwy. Bakterie te wspierają także układ pokarmowy i odpornościowy. Łagodzą biegunki podróżnych oraz te wywołane stosowaniem antybiotyków. Zmniejszają częstotliwość bólów brzucha spowodowanych zespołem jelita drażliwego (IBS). Wpływają również korzystnie na odporność, pobudzając działanie limfocytów T oraz cytokin prozapalnych. 

Rodzaj Bifidobacterium

B. lactis (inaczej Bifidobacterium animalis ssp. Lactis.) – bakterie te można znaleźć w jelicie grubym większości ssaków, w tym ludzi. B. lactis wytwarza i zwiększa wydzielanie folianów w jelicie człowieka. Według badań ten gatunek bakterii hamuje toksyczne działanie gliadyny – białka pszenicy wchodzącego w skład glutenu.

B. lactis łagodzi skutki uboczne spożycia glutenu i objawy IBS oraz wrzodziejącego zapalenia jelit. Przywraca prawidłową perystaltykę jelit, zwiększa częstotliwość wypróżnień u dzieci z czynnościowymi zaparciami. Bierze też udział w zwiększaniu odpowiedzi immunologicznej organizmu. Zmniejsza częstotliwość chorób układu oddechowego i zapobiega rozwojowi szkodliwych drobnoustrojów w organizmie.  

B. infantis – ten rodzaj bakterii jest powszechny w układzie pokarmowym niemowląt, które są karmione mlekiem matki. Bakterie kolonizują przede wszystkim okrężnicę, wpływając na mikrobiom jelitowy. Dzięki temu zapobiegają wnikaniu szkodliwych bakterii do układu pokarmowego. Działają przeciwzapalnie i biorą udział w syntezie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, które odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowych jelit.  

B. infantis wytwarzają biosurfaktanty, bakteriocyny i kwas mlekowy, które działają przeciwdrobnoustrojowo. Bakterie te są szczególnie polecane jako wsparcie w leczeniu zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz wzdęć. 

B. breve – podobnie jak B. infantis, również B. breve są izolowane z jelit niemowląt, ale także z mleka matki. Bakterie te rozkładają skrobię, cukry, w tym laktozę i inne składniki zawarte w kobiecym pokarmie, przez co wspierają trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Dzięki temu znalazły zastosowanie w produktach dla dzieci i noworodków.  

Ponadto łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego (IBS) i wrzodziejącego zapalenia jelit. Sprzyjają także regeneracji organizmu po treningu, zmniejszając napięcie mięśni po wysiłku. Wykazują właściwości przeciwzapalne, łagodzą objawy celiakii, atopowego zapalenia skóry i astmy. Działają przeciwbakteryjnie, głównie na bakterie E. coli.  

Rodzaj Saccharomyces

S. cerevisiae boulardii – to jeden z najlepiej zbadanych szczepów bakterii probiotycznych. Znany jest także z produkcji drożdży piwnych oraz piekarniczych.

Wykorzystujemy go w łagodzeniu biegunek związanych ze stosowaniem antybiotyków, biegunki podróżnych, zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz ostrych biegunek u dzieci i dorosłych. Hamuje on także rozwój drożdżaków z rodzaju Candida oraz biegunki i ich nawroty związane z zakażeniem C. difficile. Powstrzymuje remisję choroby Leśniewskiego-Crohna i łagodzi działania niepożądane związane z leczeniem zakażenia H. pylori. 

Przeczytaj również:
Probiotyki. Co warto o nich wiedzieć?