Scyntygrafia kości. Jakie choroby może wykryć?

Czym jest scyntygrafia kości? 

Scyntygrafia kości to nieinwazyjne badanie obrazowe. Można je wykonać w zakładzie medycyny nuklearnej. Badanie to służy do zobrazowania stanu przebudowy kości i jest jednym z najczęściej wykonywanych badań z zakresu medycyny nuklearnej. Scyntygrafia kości stanowi bardzo ważny element diagnostyki, m.in. w dziedzinach ortopedii, reumatologii, onkologii. 

Radiofarmaceutyki używane do badania to związki fosfonianowe połączone z promieniotwórczym izotopem. Są one podawane dożylnie i przemieszczają się do tkanki kostnej. 

Wyróżnia się dwa rodzaje scyntygrafii kości – scyntygrafię statyczną i scyntygrafię dynamiczną (trójfazową). Wybór rodzaju badania uzależniony jest ściśle od wskazań i od tego, co chcemy zobaczyć na obrazie. 

Jakie są wskazania do scyntygrafii kości? 

Wskazania do scyntygrafii statycznej

• Diagnostyka przerzutów nowotworowych do kości, 
• pogłębienie diagnostyki zaburzeń metabolizmu kostnego, 
• zmiany reumatyczne. 

Wskazania do scyntygrafii dynamicznej

• Obluzowanie endoprotezy, 
• stany zapalne kości, 
• stany pourazowe kości, 
• diagnostyka stanu kości w przebiegu zmian przy stopie cukrzycowej, 
• podejrzenie nowotworów kości u dzieci, 
• choroby metaboliczne i zaburzenia ukrwienia kości. 

Jakie choroby wykrywa scyntygrafia kości? 

W onkologii scyntygrafia kości pozwala na ​szerszą ocenę charakteru metabolicznego podejrzanej zmiany, rozległości i stopnia przerzutów nowotworów, a co za tym idzie ocenę zaawansowania i postępowania choroby nowotworowej oraz ocenę skuteczności leczenia.  

W reumatologii scyntygrafia kości znalazła zastosowanie w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów i jałowej martwicy głowy kości udowej. 

W ortopedii scyntygrafia kości jest przydatna w diagnostyce powikłań po wszczepieniu endoprotez, tj. obluzowania i zakażenia. Służy także ocenianiu i różnicowaniu świeżych i przebytych w przeszłości urazów kości, trudnych do oceny innymi metodami oraz złamań stresowych (zmęczeniowych). 

Jak się przygotować do scyntygrafii kości? 

• Pół godziny przed badaniem wypij 1,5 l wody. Nie musisz być na czczo. 
• Załóż wygodne ubranie, bez metalowych elementów. 
• Przed badaniem poinformuj lekarza o zażywanych lekach. 

Na czym polega scyntygrafia kości? Przebieg badania 

Przebieg badania uzależniony jest od wskazań i różni się czasem wykonania. 

Scyntygrafia dynamiczna – trójfazowa 

1. Przed badaniem pielęgniarka założy Ci wenflon, aby podać radiofarmaceutyk dożylnie w bezpieczny sposób. 
2. Zostaniesz poproszony/-a do pokoju badań, gdzie położysz się na specjalnym stole.  
3. Po ułożeniu otrzymasz dożylnie radiofarmaceutyk.  
4. Tuż po wkłuciu nastąpi rejestracja obrazu w postaci dwusekundowych sekwencji ukazujących przepływ radioznacznika z krwią przez dany obszar. 
5. Następnie przez kilka minut będzie rejestrował się obraz statyczny. Na tym etapie jest widoczny znacznik krążący we krwi tętniczej i żylnej oraz w mikrokrążeniu, w miejscu podejrzanym o pojawienie się zmiany lub procesu zapalnego. 
6. Po dwóch pierwszych fazach badania nastąpi dwugodzinna przerwa na rejestrację obrazów. Zostaniesz poproszony/-a do poczekalni. 
7. Po tym czasie skorzystasz z toalety, by opróżnić pęcherz, a następnie położysz się pod gammakamerą. Badanie w tej fazie polega na rejestracji sygnałów pochodzących z radiofarmaceutyku zgromadzonego w tkance kostnej. Głowica gammakamery przesuwa się sekwencyjnie i wykonuje serie odczytów, tworząc obraz kości.  

Scyntygrafia statyczna 

Ten rodzaj badania scyntygraficznego często nazywany jest obrazowaniem całego ciała.  

Scyntygrafia statyczna wykonywana jest po 2-3 godzinach od podania radiofarmaceutyku, a jej przygotowanie i sposób rejestracji jest identyczny jak wykonanie trzeciej fazy w scyntygrafii dynamicznej. Użyta do rejestracji impulsów promieniowania gammakamera powoli przemieszcza się nad ciałem, co pozwala na ciągły zapis i tworzenie obrazu w systemie komputerowym. Samo skanowanie trwa około 40 minut. 

Czy scyntygrafia kości jest bezpieczna? Przeciwwskazania 

Jeżeli scyntygrafia kości jest przeprowadzana zgodnie ze wszystkimi wytycznymi, wskazaniami i zasadami ochrony radiologicznej nie powoduje skutków ubocznych. Jest całkowicie bezpieczna nawet dla młodych pacjentów. Stosowane w badaniu dawki radioizotopu są dobrane tak, aby nie przekraczały dopuszczalnych norm promieniowania jonizującego i nie powodowały wczesnych skutków popromiennych. 

Przeciwwskazaniem do tego typu badań jest ciąża. 

Karmienie piersią stanowi przeciwwskazanie względne. Gdy stan zdrowia wymaga wykonania scyntygrafii kości, można takie badanie przeprowadzić. Zastosowanie radioizotopu wymaga czasowego przerwania karmienia piersią. Przed badaniem odciągnij pokarm i przygotuj zapas na kilka dni. Po około 2 dniach stężenie radioizotopu w mleku osiągnie wartość zerową.

Interpretacja wyników scyntygrafii kości 

Lekarz interpretuje wynik badania na podstawie lokalizacji zmian oraz intensywności wychwytu w zmianie. Zazwyczaj nieprawidłowości w szkielecie kostnym widoczne są jako ciemne punkty. Są to np.: przerzuty nowotworowe w przebiegu raka piersi, prostaty lub płuca, zmiany reumatyczne, urazy kości. U dzieci ciemne punkty są widoczne w obrębie chrząstek wzrostu. Jest to prawidłowy proces. 

Ile kosztuje scyntygrafia kości? 

Scyntygrafia kości może być refundowana przez NFZ, jeśli udokumentujemy wskazania do badania. Scyntygrafię można także wykonać na własny koszt, zgodnie z cennikiem danej placówki. Ceny mogą się różnić między placówkami, ale wahają się w granicach 600 zł. 

W obu przypadkach do przeprowadzenia badania wymagane jest skierowanie od lekarza specjalisty. Ma to związek z koniecznością użycia promieniowania jonizującego. 

Przeczytaj również:
Badanie eGFR. Na co wskazuje jego wynik?