Silikony w kosmetykach – czy są bezpieczne?

Właściwości silikonów 

Silikony są to syntetyczne polimery krzemu połączonego z grupami alkilowymi (metylowymi i etylowymi) lub akrylowymi (fenylowymi). W zależności od warunków mogą występować w postaci olejowej, żywic silikonowych lub elastomerów – „żelowej galaretki”. Silikony mają dużą odporność fizyczną i chemiczną, są bezbarwne i bezzapachowe. Ponadto są niepalne, hydrofobowe, odporne na promieniowanie ultrafioletowe i posiadają dobrą smarność. Niestety silikony nie są biodegradowalne, toteż wykluczono je z produkcji kosmetyków naturalnych.

Zastosowanie silikonów 

Silikony ze względu na swoje pożądane właściwości wykorzystywane są w wielu gałęziach przemysłu. Między innymi są składnikami żywic, olejami i smarami. W medycynie znalazły zastosowanie w produkcji opatrunków i implantów piersi, a także soczewek kontaktowych. W budownictwie silikony wykorzystuje się jako uszczelniacze oraz materiały łączące. Produkuje się z nich kauczuki oraz lakiery. Znalazły również zastosowanie w kosmetyce, przy produkcji takich produktów, jak szampony, odżywki, mydła, podkłady do twarzy. 

Rodzaje silikonów 

Wyróżniamy kilka rodzajów silikonów, między innymi silikony o różnej lotności, oleje silikonowe i tzw. dimetykony.

Silikony lotne charakteryzują się bardzo szybkim odparowaniem ze skóry, dlatego pozostawiają wrażenie lekkości. Im mniejsza lotność silikonu, tym zwiększone jest wrażenie ciężkości produktu, ale zarazem jego krycia, co sprawdza się w przypadku tuszów czy podkładów. Najlżejsze silikony wykazują małą lepkość, co sprawia, że bardzo szybko się ulatniają, nie obciążając np. włosów. Oleje silikonowe natomiast poprawiają produkt poprzez tzw. odtłuszczanie go, bowiem niwelują lepkie i tłuste uczucie. Surowce te dodaje się do podkładów wraz z silikonami lotnymi – połączenie to zwiększa właściwości kryjące, co często jest pożądane w przypadku stosowania podkładów. Kolejną grupą silikonów są tzw. dimetykony, to one odpowiadają za natychmiastowy efekt spłycenia zmarszczek i wygładzenia skóry. 

Silikony w produktach kosmetycznych 

Silikony najczęściej dodawane są do takich produktów, jak balsamy, kremy, produkty do pielęgnacji twarzy i włosów. 

Producenci kosmetyków chętnie dodają silikony, bowiem poprawiają one właściwości sensoryczne kosmetyku – jego lepkość, smarowność, lekkość nawet po aplikacji na skórę. Kosmetyki zawierające silikony pozostawiają skórę jedwabistą. Taki kosmetyk nie przetłuszcza skóry, pozostawia włosy nieelektryzujące się.  

Jeśli silikony zostały dodane do produktu kosmetycznego w małych ilościach (w niskim stężeniu), to mogą wykazywać pozytywne działanie np. poprzez hamowanie utraty wody z organizmu. Jednak należy pamiętać, że wszystkie pozytywne aspekty silikonów, tj. efekt wygładzenia czy nawilżenia, są chwilowe. Zaraz po zmyciu produktu skóra wraca do normalności, bowiem silikony nie zastąpią substancji odżywczych, które powinny być zawarte w kosmetykach odpowiedzialnych za poprawę kondycji skóry. 

Czy silikony są bezpieczne? 

Powszechnie stosowane silikony, które wykazują szkodliwe działanie dla człowieka to cyklopentasiloksan (D5) i cyklotetrasiloksan (D4). Mają one zdolność do bioakumulacji w organizmach wodnych. Ponadto cyklotetrasiloksan działa potencjalnie toksycznie na rozrodczość, mając wpływ na gospodarkę hormonalną. Cyklometylosiloksan wykazuje bardzo niski poziom toksyczności dla organizmu, jest lekko drażniący dla skóry i oka. Cyklopentasiloksan po wielokrotnym podaniu doustnym gromadzi się w płucach i wątrobie. Jednak według Komitetu Naukowego Komisji Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Konsumentów, Brytyjskiej Agencji Środowiska, czy CIR (panel ekspertów ds. przeglądu kosmetyków), dawki silikonów stosowanych w kosmetykach oraz sposób ich aplikowania na skórę nie wskazują na działanie toksyczne dla organizmu.  

Od 31.01.2020 r. D4 i D5 nie mogą występować w produktach zmywalnych w stężeniu większym bądź równym 0,1%.  

W przypadku pozostałych rodzajów silikonów nie wykazano szkodliwego działania na organizm. 

Przeczytaj również:
Retinol – jak działa i czy jest bezpieczny?