Wahania cukru we krwi – przyczyny, objawy, powikłania, dieta

Czynniki wpływające na wahania poziomu cukru we krwi 

Kiedy stężenie glukozy we krwi spada poniżej wartości granicznej, mamy do czynienia z hipoglikemią. Skutki hipoglikemii mogą być bardzo poważne i może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka. Gdy stężenie glukozy przekracza normę, mamy do czynienia z hiperglikemią. Przedłużająca się hiperglikemia prowadzi do cukrzycy. 

Wahania cukru we krwi mogą być spowodowane różnymi czynnikami na które mamy lub nie mamy wpływu. Należą do nich: 

• ilość węglowodanów w skomponowanym posiłku, 
• rodzaj węglowodanów w posiłku (np. laktoza, sacharoza, fruktoza lub glukoza), 
• rodzaj obróbki termicznej węglowodanów, 
• długie przerwy między posiłkami, 
• zbyt intensywna aktywność fizyczna, 
• infekcje i zakażenia, 
• odwodnienie i zatrucie pokarmowe, 
• urazy i zabiegi operacyjne, 
• leki moczopędne, 
• stres, 
• choroby sercowo-naczyniowe, 
• spadek masy ciała, 
• alkohol, 
• nierozpoznana cukrzyca. 

Objawy 

Wahania poziomu glukozy we krwi mogą powodować hipo- lub hiperglikemię i w zależności od tego będą objawiały się w inny sposób. 

Objawy niedoboru glukozy: 

• zaburzenia centralnego układu nerwowego (spowodowane niedocukrzeniem mózgu) np.: drżenie rąk, 
• niepokój,  
• zaburzenia widzenia,  
• zmęczenie, 
• obfite pocenie się. 

Objawy nadmiaru glukozy: 

• senność,  
• zmęczenie,  
• zwiększone pragnienie,  
• częste oddawanie moczu. 

Czy wahania poziomu glukozy we krwi mogą być niebezpieczne? 

Zarówno niski, jak i zbyt wysoki poziom glukozy we krwi stanowią zagrożenie dla życia człowieka, niosąc za sobą różnego rodzaju powikłania. Przedłużająca się hipoglikemia może prowadzić do śpiączki hipoglikemicznej, której następstwem może być śmierć. 

Konsekwencją hiperglikemii (w tym nieleczonej cukrzycy) są nieodwracalne zmiany, które zachodzą w organizmie. Przewlekle wysoki poziom glukozy we krwi może uszkodzić naczynia krwionośne, układ nerwowy i moczowy. W konsekwencji przyczynia się do uszkodzenia wzroku (niekiedy ślepoty) i kłębuszków nerkowych, prowadząc do niewydolności nerek. 

Jak zapobiegać wahaniom cukru? 

Osoby mające problem z wahaniem poziomu cukru we krwi powinny zadbać o prawidłową dietę i aktywność fizyczną. Posiłki powinny być zbilansowane, regularne, pozbawione dużej zawartości tłuszczu, soli i cukrów prostych. W przypadku wystąpienia hiperglikemii ważnym elementem jest również zwrócenie uwagi na obróbkę termiczną produktów (przykładowo obróbka termiczna buraków, marchwi i ziemniaków powoduje wzrost poziomu indeksu glikemicznego, co skutkuje szybszym zwiększaniem się stężenia glukozy we krwi). 

W sytuacji wahań cukru spowodowanych lekką hipoglikemią należy zwracać szczególną uwagę na regularność posiłków, by nie doprowadzać do stanu głodu.  

W razie braku powodzenia w unormowaniu glukozy poprzez wprowadzenie odpowiedniej diety i zajęć ruchowych, należy skonsultować się z lekarzem w celu diagnozy i wdrożenia leczenia. 

Przykładowy jadłospis pomocny w wyrównaniu poziomu glukozy

Śniadanie (godz. 8:00): czarna herbata z cytryną (bez cukru), płatki owsiane gotowane na wodzie (45 g),  jogurt naturalny, pół jabłka, cynamon. 

Lunch (godz. 11:00-11:30): kefir (200 ml), maliny (200 g), truskawki (200 g). 

Obiad (godz. 14:00): gotowane ziemniaki (200 g), grillowany pstrąg, surówka z kapusty. 

Przekąska (godz. 16:00): garść orzechów (migdałów, orzechów nerkowca lub włoskich). 

Kolacja (godz. 19:00): zupa warzywna. 

Napoje w ciągu dnia: woda mineralna, herbata zielona, napary ziołowe, herbaty owocowe bez dodatku cukru. 

Poza dietą i aktywnością fizyczną należy profilaktycznie badać poziom glukozy we krwi, szczególnie dotyczy to osób z grupy ryzyka. Po 45. roku życia wszyscy powinni wykonywać badania raz na 3 lata.

Przeczytaj również:
Cholesterol a cukrzyca – jaki mają związek?