Czwarta klasa. Jak pomóc dziecku przekroczyć kolejny próg szkolny?

Pierwszy etap edukacji szkolnej to czas, gdy dzieci znajdują się pod szczególną ochroną nauczycieli i szkoły. Z kolei przejście do czwartej klasy wiąże się z nowymi doświadczeniami, z którymi uczeń musi sobie poradzić w nowym roku szkolnym. Warto zwrócić na nie uwagę i porozmawiać na ten temat z dzieckiem jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego.

Nowy wychowawca, nowi nauczyciele przedmiotowi – jeden nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej zostaje zastąpiony kilkoma nauczycielami przedmiotowymi. Każdy z nich ma odmienny styl nauczania i różne wymagania. Ponadto potrzebuje czasu, aby poznać słabe i mocne strony swoich uczniów, a także ich indywidualne możliwości oraz trudności w nauce. To wszystko powoduje, że czwartoklasiści czują się zagubieni i zdezorientowani oraz tracą poczucie bezpieczeństwa. 

Większa liczba zadań domowych – każdy nauczyciel zadaje prace domowe z własnego przedmiotu i nie zwraca uwagi na inne zobowiązania uczniów. W rezultacie czwartoklasiści spędzają więcej czasu na odrabianiu lekcji niż trzecioklasiści. Oczekuje się również od nich samodzielnej nauki nowych treści i korzystania ze źródeł innych niż podręczniki szkolne.

Wprowadzenie systemu lekcyjnego, podział na przedmioty nauczania – nauczyciele realizują podstawę programową swoich przedmiotów. Każda lekcja trwa 45 minut. Ze względu na konieczność przejścia do innej sali lekcyjnej zdarza się, że uczniowie nie mogą dokończyć pisania notatki lub sprawdzianu na przerwie, co wzmaga odczuwanie przez nich stresu.

Nowy sposób oceniania – ocena opisowa zostaje zastąpiona oceną wyrażoną w stopniach. Nauczyciele oceniają uczniów przede wszystkim za efektywne opanowanie wyznaczonego materiału. Nie zawsze mogą uwzględnić możliwości dziecka oraz jego wkład pracy w wykonane zadanie. Ponadto każdy nauczyciel ma własne wymagania i odrębny system oceniania, do którego dziecko musi się dostosować.

Jak wesprzeć czwartoklasistę?

Moment, w którym 9-latek idzie do czwartej klasy, jest zupełnie nowym etapem w jego życiu. Pierwsze miesiące mogą przynieść różnorodne problemy, zarówno te związane z nauką, jak i z zachowaniem czwartoklasisty. Co zatem możesz zrobić, aby pomóc swojemu dziecku łagodniej przekroczyć próg, jakim jest przejście z trzeciej do czwartej klasy?

• Nie strasz dziecka szkołą. Opowiadając wyolbrzymione historie na temat tego, co będzie działo się w czwartej klasie, niepotrzebnie wywołujesz w nim lęk i utrudniasz przystosowanie się do nadchodzących zmian. 
• Przygotuj z dzieckiem plan lekcji. Zaznacz na nim numery sali, w których odbywają się poszczególne zajęcia oraz zapisz nazwiska nauczycieli, którzy je prowadzą. Plan lekcji włóż do piórnika. 
• Czytaj informacje od nauczycieli. Dzięki temu poznasz oczekiwania, wymagania i kryteria oceniania poszczególnych przedmiotowców. Są to ważne wiadomości, ponieważ od nich w dużej mierze zależą stopnie Twojego dziecka. 
• Przypominaj swojemu czwartoklasiście, aby za każdym razem zapisywał w zeszycie zadaną pracę domową – dzięki temu nie zapomni jej odrobić. 
• Naucz dziecko dobrej organizacji pracy, systematyczności i regularności. Ustal z nim stały czas odrabiania lekcji oraz wybierz spokojne miejsce do nauki. Codzienny schemat uczy systematyczności. Nie zapominaj jednak o niezbędnej przerwie na odpoczynek i zabawę. 
• Wspieraj, ale nie wyręczaj. Możesz pomóc przy zadanej pracy domowej, ale nie odrabiaj jej za dziecko. Ucz je samodzielności. Pamiętaj, że pokonywanie trudności wzmacnia poczucie własnej wartości oraz motywuje do dalszej pracy.
• Pozwól dziecku podejmować własne decyzje oraz ponosić konsekwencje dokonywanych wyborów. 
• Doceniaj osiągnięcia dziecka. Chwal za postępy i nowe umiejętności, a nie za oceny w dzienniku. 
• Staraj się rozwijać w dziecku motywację wewnętrzną. Unikaj przesadnych reakcji zarówno na sukcesy, jak i na niepowodzenia. Ogranicz stosowanie srogich kar i nadmiernych nagród. Uznanie ze strony rodziców powinno być wystarczające. 
• Już w trzeciej klasie zwróć uwagę na luki w wiedzy i umiejętnościach swojego dziecka. Czwartoklasista, po zakończeniu edukacji wczesnoszkolnej, powinien już opanować tabliczkę mnożenia, czytanie dłuższych tekstów i sprawne pisanie. Jeśli pojawiają się u niego problemy w tym zakresie, zadbaj, aby je nadrobił przed kolejnym rokiem szkolnym. Zaległości przyczynią się bowiem do trudności w przyswajaniu nowych partii materiału.  
• W przypadku większych problemów zgłoś się po pomoc do specjalisty – psychologa lub pedagoga szkolnego, którzy odpowiadają za planowanie odpowiedniej strategii wsparcia dla uczniów z trudnościami w nauce.

Nie istnieje uniwersalny instruktaż mówiący o tym, jak postępować, aby udzielić wsparcia czwartoklasiście. Jednak bycie blisko dziecka oraz przestrzeganie pewnych reguł może uczynić cały proces dużo łatwiejszym.