Co wywołuje kamicę nerkową?

Co to jest kamica nerkowa? 

Kamica nerkowa to choroba, w której w drogach moczowych odkładają się złogi substancji chemicznych. Złogi te powstają z substancji rozpuszczonych w moczu. Kamica nerkowa dotyka zazwyczaj osób w wieku 30-40 lat, przeważnie mężczyzn. Kamienie mogą tworzyć się w różnych odcinkach dróg moczowych i dalej przemieszczają do moczowodu lub pęcherza moczowego.  

Aby kryształy przekształciły się w złogi, muszą zaistnieć dodatkowe czynniki, np. zbyt niskie lub zbyt wysokie pH moczu czy zakażenia układu moczowego. 

Kamica nerkowa – przyczyny 

Bardziej podatne na rozwój kamicy nerkowe są osoby: 

• u których w rodzinie występowała kamica nerkowa, 
• z chorobami układu kostno-stawowego, np. dną moczanową, osteoporozą, 
• z chorobami przewodu pokarmowego, np. chorobą Leśniowskiego-Crohna, po zabiegach bariatrycznych, 
• z nawracającymi zakażeniami układu moczowego, 
• z wrodzonymi i nabytymi chorobami nerek czy dróg moczowych, 
• pijące zbyt mało wody, 
• na diecie obfitującej w białko, sód, puryny, 
• otyłe,  
• cierpiące na cukrzycę typu 2,  
• z zespołem metabolicznym. 

Także stosowane leki mogą przyczyniać się do rozwoju kamicy nerkowej. Są to np. suplementy wapnia, witamina C i D w bardzo dużych dawkach, środki przeczyszczające. 

Kamica nerkowa – objawy, gdzie boli 

Najbardziej typowym objawem kamicy jest kolka nerkowa. Powstaje na skutek przemieszczania się złogu do moczowodu. Kamień o dużej średnicy z trudnością przeciska się przez moczowód, co wywołuje bardzo silny ból (zazwyczaj w okolicy lędźwiowej, promieniujący do spojenia łonowego, zewnętrznych narządów płciowych, wewnętrznej powierzchni ud).  

Kolce nerkowej mogą towarzyszyć: 

• nudności, wymioty, 
• pocenie się, bladość skóry, 
• niepokój, 
• parcie na mocz i oddawanie moczu w małych ilościach, 
• rzadziej krwiomocz, 
• przy bardzo silnym bólu spadek ciśnienia tętniczego i omdlenia, 
• dreszcze i gorączka, gdy kolce towarzyszy zapalenie układu moczowego. 

Diagnostyka kamicy nerkowej 

W przypadku wystąpienia opisanych objawów pilnie  skonsultuj się z lekarzem. Zleci on wykonanie badań, które pozwolą wykluczyć inne poważne schorzenia jamy brzusznej wymagające natychmiastowej interwencji oraz pomogą w zlokalizowaniu kamienia w drogach moczowych.  

Najczęściej wykonywanym badaniem jest USG jamy brzusznej. Jest ono łatwo dostępne i nieinwazyjne. Obecność złogu w tym badaniu udaje się jednak potwierdzić stosunkowo rzadko – jedynie w 24-57% przypadków. Wówczas pośrednim dowodem na obecność kamienia może być poszerzenie dróg moczowych powyżej złogu, czyli tzw. zastój moczu (wodonercze). 

Innymi badaniami obrazowymi stosowanymi w diagnostyce kamicy nerkowej są: 

• badanie rentgenowskie jamy brzusznej, 
• tomografia komputerowa, 
• urografia. 

Z uwagi na wyższe dawki promieniowania i mniejszą dostępność są one wykonywane głównie w trudnych diagnostycznie przypadkach. 

Ponadto wykonuje się badania laboratoryjne z pobranych próbek krwi oraz moczu. Pozwala to ustalić przyczyny dolegliwości.  

Dzięki nim specjalista może: 

• stwierdzić obecność krwinek czerwonych w moczu, 
• ocenić funkcje nerek, 
• określić ilość wapnia we krwi, 
• zdiagnozować ewentualną infekcję dróg moczowych. 

Kamica nerkowa – leczenie zachowawcze 

Ma na celu uśmierzenie bólu oraz usunięcie złogu zalegającego w moczowodzie. Złogi, które mogą zostać samoistnie usunięte, mają zazwyczaj mniej niż 10 mm średnicy.  

W przypadku bólu jako leki pierwszego wyboru stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): 

• ibuprofen, 
• ketoprofen. 
• diklofenak, 
• naproksen.

W przypadku słabszego bólu zastosowanie znajdują również leki z paracetamolem. Dodatkowo można zastosować łącznie z NLPZ leki rozkurczające mięśnie gładkie. 

Ból powinien ustąpić w ciągu kilku lub kilkunastu dni, gdy złogi przesuną się z moczowodów do pęcherza moczowego. Jeśli objawy nie ustąpią oraz towarzyszy im gorączka, skąpomocz lub bezmocz, koniecznie skonsultuj się z lekarzem.  

Kamica nerkowa – leczenie inwazyjne 

Polega na usuwaniu złogów z dróg moczowych. Jeśli nie można wydalić kamienia ze względu na jego wymiary lub umiejscowienie, z pomocą przychodzą metody inwazyjne: 

• litotrypsja (rozkruszanie kamienia przy pomocy fal uderzeniowych) – zabieg przeprowadzany jest w krótkim znieczuleniu ogólnym; metoda ta nie może być stosowana u kobiet w ciąży i osób przyjmujących leki przeciwkrzepliwe lub przeciwpłytkowe; 
• metody endoskopowe – polegają na usunięciu złogu za pomocą endoskopu wprowadzonego do dróg moczowych przez cewkę moczową lub przez skórę; złogi mogą być usunięte w całości lub po rozkruszeniu; 
• klasyczne metody operacyjne – chirurgiczne usunięcie złogu z nerki lub moczowodu; obecnie ta metoda jest rzadko stosowana. 

Kamica nerkowa – dieta 

Prawdopodobieństwo kolejnego ataku kolki nerkowej wynosi aż 50%. Dlatego tak ważne jest wprowadzenie zmian w diecie. 

• Pij odpowiednią ilość płynów, aby dobowa objętość moczu wynosiła 2-2,5 l. Unikaj słodzonych napojów. 
• Ogranicz białko pochodzenia zwierzęcego innego niż nabiał. 
• Jedz więcej warzyw i owoców, z wyłączeniem tych o wysokiej zawartości szczawianów. Wyeliminuj z diety rabarbar, boćwinę, szpinak, szczaw, soję, kakao, mocną kawę i herbatę. 
• Ogranicz spożycie soli kuchennej. 

Naturalne sposoby na kamicę nerkową 

Profilaktycznie możesz stosować ziołowe preparaty wspierające prawidłową pracę nerek. Wybieraj rośliny o działaniu przeciwzapalnym, moczopędnym, które przyczynią się do usuwania mniejszych złogów i piasku z dróg moczowych.  

Są to np. 

• skrzyp polny, 
• kozieradka, 
• nawłoć, 
• lubczyk, 
• rdest ptasi, 
• cebula, 
• liście brzozy, 
• perz.