Wapń

Wapń: zastosowanie i suplementacja

Często nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak ważny w naszej diecie jest wapń. Zazwyczaj uważamy, że jest on potrzebny głównie dzieciom, które wciąż rosną. Okazuje się jednak, że konieczne jest utrzymywanie właściwego poziomu wapnia przez całe życie – zapobiega to np. nadmiernej łamliwości kości w późniejszym wieku. Jaką rolę pełni wapń w organizmie, jakie mogą być skutki jego niedoboru, w jakich produktach żywnościowych możemy go znaleźć i czy konieczna jest jego suplementacja?

Wapń: funkcje w organizmie

Wapń to makroelement, składnik mineralny, który w organizmie ludzkim znajduje się głównie w kościach (w śladowym stopniu w tkance miękkiej, krwi i płynach pozakomórkowych). Wapń znany jest głównie ze swojego wpływu na twardość kości i zębów, nie jest to jednak jego jedyna funkcja. Odgrywa również znaczącą rolę w procesie krzepnięcia krwi oraz funkcjonowania układu nerwowego i mięśni. Z tego względu wapń jest absolutnie niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu – a nie tylko do zachowania zdrowych zębów i kości.

Objawy i skutki niedoboru wapnia w diecie

Pierwszym objawem niedoboru wapnia jest zwykle ból stawów. Po czasie dochodzą do tego skurcze mięśni, mrowienie i drętwienie kończyn, ubytki w uzębieniu, zaburzenia snu, a gdy poziom wapnia drastycznie spada – także trudności w chodzeniu, podwyższona łamliwość kości (częste złamania), a nawet stany lękowe czy zaburzenia wzrostu. Jak widać, skutki niedoboru mogą być bardzo poważne i wykraczać daleko poza układ kostny człowieka.

Właściwa dieta i suplementacja

Pierwszym krokiem na drodze do utrzymywania właściwego poziomu stężenia wapnia w organizmie jest właściwa dieta. Powinny znaleźć się na niej przede wszystkim produkty mleczne. Co ciekawe bardzo dużo wapnia zawierają zwłaszcza sery żółte – nawet 6 do 10 razy więcej niż sery twarogowe, które mocniej kojarzą nam się z tym składnikiem mineralnym. Czasami jednak dostarczenie właściwej ilości wapnia tylko za pomocą diety jest niemożliwe (np. u osób z nietolerancją laktozy, która występuje głównie w produktach mlecznych); z tego względu wapń można suplementować (np. w postaci tabletek czy tabletek musujących). Wapń produkowany jest również w postaci sproszkowanej i umieszczany w saszetkach.

Wapno musujące – jak uzupełniać poziom wapnia w organizmie

Na rynku znajduje się sporo suplementów diety z wapniem w różnej formie. Wiele z nich występuje w postaci proszku do rozpuszczania. Wapno musujące jest ciekawą alternatywą dla zwykłych tabletek. Łatwe w przygotowaniu, występuje w dwóch wersjach – smakowej i tradycyjnej. W skład suplementów z wapniem wchodzi często witamina C.

Pierwiastek życia

Wapń to podstawowy element budulcowy w organizmie. Jest cennym pierwiastkiem wchodzącym w skład kości, zębów oraz ścian komórkowych. W mniejszej ilości znajduje się w tkankach miękkich i płynach ustrojowych (łączy się z białkiem występującym w osoczu lub przybiera formę zjonizowaną). Wspiera przewodnictwo bodźców nerwowych, pracę mięśni oraz aktywizuje enzymy trawienne. Przyczynia się do prawidłowego krzepnięcia krwi. Wapń bierze także udział w procesie podziału i specjalizacji komórek oraz reguluje metabolizm energetyczny.

Niedobór wapnia – objawy

Przede wszystkim odczuwalne są drętwienia i mrowienia kończyn, bolesne skurcze mięśni, stany lękowe i generalnie mogą wystąpić problemy z układem kostno-stawowym. Czasami występuje też próchnica zębów, a u dzieci zaburzenia wzrostu. Trzeba liczyć się także z gorszą jakością snu oraz krwotokami z nosa. W skrajnych przypadkach dochodzi do cięższych dolegliwości, np. tężyczki czy złamań kości.

Skąd się biorą niedobory wapnia w organizmie?

Odpowiedź jest prosta. Najczęściej przyczyną okazuje się nieodpowiednia dieta uboga w ten pierwiastek lub nadmierne spożywanie pokarmów powodujących upośledzenie wchłaniania wapnia, zawierających szczawiany (szczaw, szpinak, rabarbar), fityniany (strączkowe rośliny, otręby), zbyt duże ilości białka, soli czy magnezu i fosforu.

Odpowiedzialne za gorszą podaż tego pierwiastka do organizmu są także różne choroby układu trawiennego, szczególnie jelit. Trzeba wiedzieć, że duży wpływ na wchłanianie wapnia ma także poziom witaminy D3 oraz niedobór parathormonu produkowanego przez przytarczyce.

Witamina C

Do wapna musującego dodawana jest często witamina C, która:

• Wzmacnia układ odpornościowy, szczególnie w trakcie intensywnych ćwiczeń fizycznych i po nich. Organizm jest mniej podatny na łapanie różnych infekcji związanych z układem oddechowym.
• Wspiera produkcję kolagenu, co ma wpływ na utrzymanie w dobrym stanie naczyń krwionośnych, dziąseł, zębów, chrząstki, kości i skóry (opóźnienie procesów starzenia).
• Pomaga utrzymać prawidłowy metabolizm energetyczny, czego skutkiem jest ogólne prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu.
• Dzięki witaminie C, często goszczącej w składzie wapna musującego, układ nerwowy działa prawidłowo i utrzymane są właściwe funkcje psychologiczne.
• Eliminuje uczucie zmęczenia i znużenia.
• Zwiększa przyswajanie żelaza.
• Wspiera regenerację zredukowanej formy witaminy E.
• Chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, czyli wprowadza równowagę między wolnymi rodnikami (reaktywnymi formami tlenu) a zdolnością usuwania ich z organizmu.

Środki ostrożności

Wapna musującego i innych preparatów z wapniem nie można stosować w sytuacji, gdy jest się uczulonym na jakikolwiek składnik preparatu. Nie jest wskazane zażywanie wapna musującego w przypadku nadczynności przytarczyc, hiperwitaminozy D, kamicy nerkowej wapniowej i w innych schorzeniach, o których przed zastosowaniem produktu należy przeczytać na opakowaniu lub w ulotce.