Czy warto suplementować koenzym Q10?

Koenzym Q10 – właściwości

Pierwsze wzmianki dotyczące koenzymu Q10 pochodzą z 1940 roku. Jednak związek ten został wyizolowany w 1957 roku z mitochondrium mięśnia sercowego wołu przez Crane’a i jego zespół. Ponieważ szybko okazało się, że jest on obecny w komórkach narządów różnych gatunków zwierząt, zyskał kolejną nazwę – ubichinon (łac. ubitarius – wszechobecny). Koenzym Q10 bywa także określany jako witamina Q10  lub ubidekarenon. Związek ten należy do pochodnych 1,4-benzochinonu, a swoją budową przypomina witaminę E lub K.

Może występować w formie:

• utlenionej – ubichinon (CoQ10),
• pośredniej – rodnik ubisemichinonowy (CoQ10H.), anionorodnik ubisemichinonowy (CoQ10 – ˙),
• zredukowanej – ubichinol (CoQ10H2).

Koenzym Q10 – jakie pełni funkcje?

W prawidłowych warunkach koenzym Q10  jest syntezowany z tyrozyny we wszystkich komórkach organizmu w ilości, która jest wystarczająca, aby związek mógł prawidłowo pełnić swoją podstawową funkcję, tj. wytwarzać energię w komórkach. Ubichinon pełni funkcję przenośnika elektronów w łańcuchu oddechowym. Jego poziom różni się między poszczególnymi narządami, a nawet tkankami i jest dostosowany do ich aktywności metabolicznej. Ilość koenzymu Q10 jest wyraźnie wyższa w komórkach:

• serca,
• nerek,
• mózgu,
• płuc,
• wątroby,
• mięśni szkieletowych.

Oprócz wyżej wymienionych funkcji ubichinon:

• stabilizuje błony komórkowe,
• wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe,
• obniża ciśnienie krwi,
• stymuluje układ odpornościowy,
• ma wpływ na ruchliwość plemników. 

Ponadto udowodniono, że związek ten zmniejsza kardiotoksyczność antracyklin, czyli antybiotyków przeciwnowotworowych.

Ze względu na działanie antyoksydacyjne koenzym Q10 jest także popularnym i docenianym składnikiem kremów przeciwzmarszczkowych. 

Co wpływa na ilość koenzymu Q10?

Synteza koenzymu Q10 zmniejsza się wraz z wiekiem. Ponadto jego niedoboru mogą doświadczać osoby:

• wykonujące ciężką pracę fizyczną,
• intensywnie uprawiające sport,
• żyjące w zanieczyszczonym środowisku,
• palące papierosy.

Jak uzupełniać niedobór koenzymu Q10?

Niewystarczająca ilość koenzymu Q10 w początkowej fazie objawia się przewlekłym zmęczeniem. Następnie pojawiają się symptomy ze strony narządów, w których występuje największy deficyt koenzymu Q10.

Niedobór koenzymu Q10 można uzupełnić poprzez odpowiednio zbilansowaną dietę, spożywając:

• ryby,
• podroby,
• brokuły,
• szpinak,
• oleje,
• produkty pełnoziarniste.

Ponadto związek ten można suplementować.

Należy pamiętać o przyjmowaniu preparatów z ubichinonem wraz z posiłkiem ze względu na rozpuszczalność tego związku w tłuszczach.

Nadmiar koenzymu Q10

Nasilona biosynteza koenzymu Q10 zachodzi w obecności witamin z grupy B i kwasu foliowego, ma także związek z wystąpieniem stresu oksydacyjnego. Jest to stan zaburzonej równowagi między ubocznymi produktami przemian metabolicznych (wolnymi rodnikami) a zdolnością usuwania ich z organizmu.

Aktywna forma koenzymu Q10 – ubichinol – jest silnym przeciwutleniaczem. Wychwytuje wolne rodniki, uniemożliwiając oksydację niskocząsteczkowych lipoprotein oraz oksydacyjną modyfikację białek i DNA. Wykazano również jego istotną rolę w regeneracji utlenionej formy tokoferolu (witaminy E) do formy zredukowanej, aktywnej biologicznie.

Samo przekształcenie ubichinonu w ubichinol zachodzi prawdopodobnie w erytrocytach. W związku z tym w krwiobiegu występuje w formie zredukowanej, aktywnej – zgodnie ze swoja antyoksydacyjną funkcją. Ubichinol może się stale regenerować z ubichinonu w wyniku przemian enzymatycznych. 

Kiedy suplementacja ubichinonu jest konieczna?

Ze względu na niezwykle ważną rolę, którą ubichinon pełni w naszym organizmie, jego suplementacja jest wskazana w:

• profilaktyce miażdżycy,
• chorobach układu krążenia: niewydolności krążenia, kardiomiopatii, zaburzeniach rytmu serca, nadciśnieniu tętniczym,
• cukrzycy,
• chorobach neurodegeneracyjnych: choroba Alzheimera, Parkinsona,
• paradontozie,
• niedoborach spowodowanych intensywną pracą, wyczynowym uprawianiem sportu i paleniem papierosów.

Ubichinon – skutki uboczne

Badania wskazują na dobrą tolerancję i brak efektów niepożądanych stosowania ubichinonu. Jednorazowe podanie nie wpływa na poprawę funkcjonowania poszczególnych narządów – zauważalna różnica pojawia się po kilkunastu dniach stosowania.

Koenzym Q10 to ważny związek dla naszego organizmu. Dieta bogata w produkty zawierające ubichinon oraz suplementacja z zastosowaniem preparatów aptecznych pomogą nam w utrzymaniu jego odpowiedniego poziomu.

Źródła:

• Janicki B., Buzała M., Rola koenzymu Q10 w organizmie ludzi i zwierząt, Med. Weter. 2012,
• Siemieniuk E., Skrzydlewska E., Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2005,
• Koenzym Q10 forte – ulotka dla pacjenta.