Glikemia – co to jest i jak ją badać?

Glikemia – co to jest? 

Glikemia według definicji jest wskaźnikiem określającym stężenie glukozy we krwi. Glukoza jest cukrem prostym, będącym podstawowym źródłem energii dla większości komórek naszego organizmu. Jest niezbędna do pracy niemal wszystkich narządów, dlatego tak ważny jest jej odpowiedni poziom we krwi.  

Oznaczanie stężenia glukozy we krwi wykonuje się zarówno kontrolnie u osób zdrowych, jak i tych, u których podejrzewa się odchylenia od normy. Niebezpieczny dla zdrowia może okazać się zarówno zbyt niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia), jak i zbyt wysoki (hiperglikemia). 

Glikemia – jakie są wskazania do badania?  

Badanie poziomu glukozy jest szczególnie ważne u pacjentów obciążonych genetycznie ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 1 oraz w przypadku cukrzycy typu 2, a także insulinooporności. Badanie glikemii powinny wykonywać także kobiety w ciąży. 

Do objawów mogących sugerować zaburzenia poziomu glukozy we krwi zalicza się: 

• wzmożone pragnienie,  
• częste oddawanie moczu,  
• nadmierny apetyt, 
• wzrost masy ciała, 
• osłabienie organizmu, 
• senność, 
• częste infekcje. 

Badanie powinno wykonać się także w przypadku chorób mogących przyczyniać się do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, takich jak: 

• otyłość, 
• nadciśnienie tętnicze, 
• zespół policystycznych jajników (PCOS), 
• choroby tarczycy, 
• choroby nadnerczy, 
• choroby trzustki. 

Glikemia – jak się przygotować do badania? 

Stężenie glukozy należy oznaczać rano, ponieważ jej poziom zależny jest od rytmu dobowego. Pacjent powinien być na czczo, co oznacza co najmniej 12 godzin po ostatnim posiłku. Przed badaniem należy unikać intensywnego wysiłku fizycznego. Jeśli w ostatnim czasie wystąpiła infekcja, należy odczekać co najmniej 14 dni od ustąpienia choroby. W przypadku przyjmowania niektórych leków (np. doustnych środków antykoncepcyjnych, beta-blokerów, kortykosteroidów) należy, po konsultacji z lekarzem, odstawić je na 3 dni przed badaniem. Aby wyniki były wiarygodne, konieczne jest zachowanie zasad dotyczących przygotowania do badania. 

Glikemia – jak interpretować wyniki? 

Stężenie poziomu glukozy we krwi: 

• 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l) – glikemia prawidłowa; 
• 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) – nieprawidłowa glikemia na czczo, wskazanie do dalszej diagnostyki; 
• powyżej 126 mg/dl (>7,0 mmol/l) – podejrzenie cukrzycy, powtórne badanie glikemii na czczo. 

Jeśli stężenie glukozy zawiera się w przedziale 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l), mówi się o nieprawidłowej glikemii na czczo. Kolejnym badaniem, jakie należy wykonać w tym przypadku, jest doustny test obciążenia glukozą (OGTT), czyli tak zwana krzywa cukrowa.  

Dowiedz się więcej: 
Krzywa cukrowa – na czym polega badanie?
Cukrzyca – rodzaje, objawy, leczenie

Jeżeli stężenie glukozy przewyższa próg 126 mg/dl (7,0 mmol/l), podejrzewa się cukrzycę. Należy wówczas powtórzyć badanie. Dwukrotne oznaczenie glukozy na czczo dające wartości powyżej 126 mg/dl oznacza cukrzycę. 

Glukozę oznaczać można nie tylko na czczo. Niekiedy bada się glikemię przygodną – oznaczenie odbywa się o dowolnej porze dnia, niezależnie od czasu, jaki upłynął od ostatniego posiłku. Jeśli stężenie glukozy przekracza 200 mg/dl (>11,1 mmol/l) przy jednoczesnym występowaniu objawów hiperglikemii (wzmożone pragnienie, wielomocz, zmęczenie), również mówi się o cukrzycy. 

W diagnostyce zaburzeń gospodarki węglowodanowej istotne znaczenie mają także poziomy hormonów: insuliny (obniżającej poziom cukru we krwi) oraz glukagonu (podwyższającego poziom cukru we krwi).  

Otrzymane wyniki należy skonsultować z lekarzem, który zadecyduje o podjęciu dalszych kroków w celu postawienia odpowiedniej diagnozy.

Przeczytaj również:
Insulinooporność – prosta droga do cukrzycy 
Cukrzyca w ciąży – skąd się bierze i jak sobie z nią radzić?