Niesteroidowe leki przeciwzapalne. Jak działają?
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) to obszerna grupa leków, które dostępne są zarówno bez, jak i na receptę. Zaraz po antybiotykach to druga grupa najczęściej stosowanych leków. Co więcej, są one do kupienia nie tylko w aptekach, ale też w sklepach, a nawet na stacjach benzynowych. Okazuje się, że to wcale nie czyni ich zupełnie bezpiecznymi. Warto zatem wiedzieć, jakie konsekwencje niesie nieodpowiedzialne zażywanie tych leków.
Jak działają leki NLPZ?
Na rynku mamy szeroki wybór leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a całą grupę charakteryzuje wspólny mianownik – mechanizm działania. Wszystkie hamują syntezę prostaglandyn, czyli głównych hormonów odpowiadających za pojawienie się bólu, stanu zapalnego, gorączki czy obrzęków.
Wspólną cechą jest również sposób przyjmowania. Ważne, aby niesteroidowe leki przeciwzapalne popijać dużą ilością wody oraz nie stosować ich częściej niż co 4-6 godz. Najlepiej przyjmować je razem z posiłkiem. Opóźnia to nieco działanie, jednak znacznie zmniejsza ryzyko podrażnień błony śluzowej żołądka.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – lista
| Lek | Dawkowanie | Czas działania |
| kwas acetylosalicylowy |
| 3-4 h |
| ibuprofen |
| ok. 4 h |
| ketoprofen |
| 6-8 h |
| deksketoprofen |
| 4-6 h |
| diklofenak |
| 4-5 h |
| meloksykam |
| do 20 h |
| naproksen |
| 15-30 h |
Zastosowanie leków NLPZ
Leki z tej grupy są szeroko stosowane w leczeniu różnego rodzaju bólu. Substancje te znajdują się na pierwszym szczeblu drabiny analgetycznej, czyli powinny być stosowane jako pierwsze w przypadku pojawienia się bólu.
Możesz zastosować je w przypadku bólu:
- pourazowego,
- mięśniowego,
- nerwobólu,
- przy kolce nerkowej lub wątrobowej,
- migrenowego,
- przy dyskopatii,
- miesiączkowego,
- reumatycznego.
Szerokie zastosowanie w leczeniu bólu znajdują leki NLPZ stosowane miejscowo w formie żelu. Polecane są przede wszystkim na bóle mięśniowe spowodowane przeciążeniem lub drobnym urazem.
Lekiem z grupy NLPZ o zastosowaniu innym niż pozostałe z tej grupy jest flurbiprofen. Jest to substancja stosowana w przypadku bólu i stanu zapalnego błony śluzowej gardła. Dostępna jest w formie pastylek do ssania i aerozolu do gardła.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – skutki uboczne
Najczęstszym działaniem niepożądanym podczas stosowania leków z grupy NLPZ jest uszkodzenie błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Na takie działanie są narażone osoby podatne na uszkodzenie oraz nadużywające leków z tej grupy.
Aby zmniejszyć ryzyko uszkodzenia błony śluzowej, leki z grupy NLPZ przyjmuj łącznie z posiłkiem i popijaj dużą ilością wody.
Osoby wrażliwe na działanie NLPZ mogą stosować osłonowo leki z grupy inhibitorów pompy protonowej, np. omeprazol.
Pozostałe skutki uboczne NLPZ to:
- ból w nadbrzuszu,
- zgaga,
- nudności, wymioty,
- nasilenie objawów choroby refluksowej,
- biegunka, zaparcia, wzdęcia,
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- zawroty głowy, szum w uszach,
- rozrzedzenie krwi.
Niesteroidowe leki przeciwzapalne – z czym nie łączyć?
Leki z grupy NLPZ mogą wchodzić w interakcje z:
- lekami przeciwzakrzepowymi, przeciwpłytkowymi – mogą wpłynąć na krzepliwość krwi, wzmagają ryzyko krwawień;
- lekami hipotensyjnymi – łączne stosowanie zatrzymuje sód i wodę w organizmie, co obniża działanie leków hipotensyjnych i może prowadzić do zaburzenia funkcjonowania nerek;
- glikokortykosteroidami (np. prednizon, prednizolon) – połączenie to zwiększa ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego;
- lekami z grupy SSRI (np. fluoksetyna, paroksetyna, sertalina) – łączne stosowanie podnosi ryzyko krwawień z przewodu pokarmowego.
Jednoczesne stosowanie kilku leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie zwiększy ich skuteczności, a może skutkować wystąpieniem działań niepożądanych. Nie łącz zatem np. ibuprofenu i naproksenu, czy ibuprofenu i diklofenaku.
Czym zastąpić niesteroidowe leki przeciwzapalne?
Lekiem, który jest najczęściej stosowany zamiennie w zamian za NLPZ, jest paracetamol. Działa on przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, podobnie jak NLPZ, ale ma inny mechanizm działania. Paracetamol jest też bezpieczniejszy dla przewodu pokarmowego, nie wywołuje takich skutków ubocznych jak leki z grupy NLPZ.
Przy bólach mięśniowych i reumatycznych alternatywą dla NLPZ mogą być maści, żele czy plastry o działaniu rozgrzewającym. Zazwyczaj ich składnikiem aktywnym jest kapsaicyna, która blokuje przewodnictwo w neuronach i działa „znieczulająco”. Takie produkty mogą być stosowane na nieuszkodzoną skórę.
Alternatywą do stosowania leków przeciwbólowych z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych są także fizjoterapia, akupunktura, krioterapia, masaże. Pomagają one zmniejszyć napięcie mięśni, które często są przyczyną bólu.
- Woroń J., Wordliczek J., Dobrogowski J., Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), Medycyna po Dyplomie, 2011.
- Samborski W. i in., Niesteroidowe leki przeciwzapalne a powikłania sercowo-naczyniowe i gastroenterologiczne, Varia Medica, 2018.
Stosowałem kwas acetylosalicylowy (aspiryna) dla obniżenia agregacji krwinek i okropnie zniszczyłem śluzówkę żołądka , nadżerki. A tak reklamują te leki, niby aspiryny kardiologiczne… Ostrożnie!
Kwas acetylosalicylowy w dawce do 150 mg wykazuje działanie hamujące agregację płytek krwi. Preparaty dostępne na rynku są w postaci tabletek powlekanych lub dojelitowych, z których substancja czynna uwalnia się dopiero w jelicie cienkim. Mimo wszystko stosowanie kwasu acetylosalicylowego w dawkach tzw. kardiologicznych może powodować objawy ze strony przewodu pokarmowego, w tym podrażnienie lub stan zapalny śluzówki żołądka. Stąd też jest on przeciwwskazany u osób z czynną lub nawracającą chorobą wrzodową, a u osób, które przeszły epizod choroby wrzodowej bądź krwawienia z przewodu pokarmowego w przeszłości, zalecana jest szczególna ostrożność podczas stosowania.
Zapalenie śluzówki przewodu pokarmowego przy stosowaniu niskich dawek kwasu acetylosalicylowego jest określane jako rzadkie – to znaczy, że występuje z częstotliwością 1/10000-1/1000 przypadków. W obliczu ryzyka chorób i stanów związanych z nadmierną agregacją płytek takich jak: zawał serca, udar, miażdżyca, zakrzepica, choroba niedokrwienna, przebyta angioplastyka lub inne zabiegi kardiologiczne i wynikające z nich powikłania, uważa się, że korzyści ze stosowania kwasu acetylosalicylowego w niskich dawkach przewyższają potencjalne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Stąd jest to podstawowy lek stosowany w profilaktyce wymienionych powyżej schorzeń oraz po przebytym zawale czy po określonych zabiegach.
W przypadku konieczności stosowania leków antyagregacyjnych oraz wystąpienia działań niepożądanych wynikających z przyjmowania kwasu acetylosalicylowego w dawce poniżej 150 mg należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym w celu ustalenia innego schematu leczenia lub profilaktyki.
Napisane jest logicznie i przejrzyście, gratulacje. Bo to nie łatwe zadanie, a wykonane b.dobrze
Dziękujemy 🙂
Rok stosuje nlpz i nie ma żadnej poprawy
Bardzo cenne informacje dla osób zmagającymi się z przewlekłymi bólami,
Bardzo dziękujemy 🙂