Optyczna koherentna tomografia – kto powinien ją wykonać i jak przebiega?
Optyczna koherentna tomografia, czyli OCT (Optical Coherence Tomography), to jedna z najważniejszych metod w diagnostyce chorób siatkówki i ciała szklistego. Dzięki wykorzystaniu tego badania można zdiagnozować niektóre choroby oczu na wczesnym etapie ich zaawansowania.
Czym jest badanie OCT?
OCT jest bezbolesną, nieinwazyjną, bezkontaktową metodą badania, na podstawie którego lekarz okulista ma możliwość morfologicznej oceny:
- przedniego odcinka oka do poziomu listka barwnikowego tęczówki,
- tylnego odcinka gałki ocznej, a w szczególności siatkówki, plamki żółtej oraz tarczy nerwu wzrokowego.
Jak działa aparat do wykonania OCT?
Aparat OCT, tzw. tomografia optyczna, działa dzięki wykorzystaniu interferometrii światła częściowo spójnego. Jest metodą badania struktury wewnętrznej oka częściowo przezroczystej dla światła z zakresu podczerwieni. Należy pamiętać, że poszczególne tkanki w zależności od struktury w różny sposób rozpraszają światło. Aparat rozszczepia promienie świetlne na dwie części i kolejno rejestruje interferencję składnika odbitego od poszczególnych struktur oka i promienia padającego. W następnym kroku komputerowo analizuje i przetwarza dane. Finalnie prezentuje obraz w postaci dwuwymiarowych tomogramów lub trójwymiarowego obrazu struktur gałki ocznej.
Jak przebiega badanie OCT?
Pacjentowi przed badaniem OCT podaje się krople rozszerzające źrenice. Po ok. 15 minutach źrenice ulegają rozszerzeniu. Gdy są już wystarczająco rozszerzone, pacjent siada bezpośrednio przed aparatem, brodę umieszcza na podpórce, a czoło przystawia do górnej ramki. Wysokość ustawienia aparatu dobiera się indywidualnie do potrzeb pacjentów, tak by zapewnić maksymalny komfort i wygodną pozycję podczas badania. Badanie trwa kilka minut i jest całkowicie bezpieczne. Można je wykonywać kilka razy z rzędu w celu uzyskania szczegółowego obrazu. Badanie może być powtarzane, szczególnie gdy pacjent ma problemy z fiksacją, czyli zatrzymaniem wzroku na jednym elemencie przez dłuższy czas.
Interpretacji badania OCT zawsze dokonuje lekarz okulista.
Badanie OCT – o czym należy pamiętać?
Ważną informacją dla pacjentów jest fakt, że krople rozszerzające źrenice na około 3-4 godziny upośledzają widzenie. Po badaniu z ich wykorzystaniem nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych. Bezpośrednio po nim utrudnione będzie również korzystanie z urządzeń cyfrowych lub czytanie tekstu na kartkach papieru. W ciągu dnia zaleca się użycie okularów przeciwsłonecznych, ponieważ u pacjentów może wystąpić światłowstręt lub nadwrażliwość na światło, zarówno na zewnątrz, jak i w pomieszczeniach.
Komu dedykowane jest badanie OCT?
Wskazaniem do wykonania badania OCT oczu są pacjenci z AMD, czyli zwyrodnieniem plamki żółtej, otworami i obrzękiem w plamce. Badanie jest również dedykowane pacjentom ze zmianami cukrzycowymi na dnie oka, powstałymi na skutek np. retinopatii cukrzycowej. Badanie zaleca się również pacjentom z makulopatią cukrzycową, czyli ze zmianami naczyniowymi, które powodują blokadę krążenia krwi w siatkówce. Dodatkowo mogą prowadzić do obrzęku plamki żółtej czy tworzenia się wysięków i krwawienia do siatkówki.
Badanie OCT oka jest również złotym standardem w rozpoznaniu i monitorowaniu jaskry. Dzięki OCT lekarz ma możliwość oceny grubości warstwy włókien nerwowych i kompleksu komórek zwojowych siatkówki. Metoda ta pozwala zatem ocenić skuteczność leczenia stosowanego w przebiegu choroby.
Badanie OCT na terenie Polski można wykonać na własną rękę lub w ramach NFZ – wówczas lekarz okulista na podstawie skierowania na badanie kieruje pacjenta bezpośrednio do odpowiedniej placówki.
