Tyrozyna dla sportowców – kiedy warto ją suplementować?

Tyrozyna jest aminokwasem endogennym, co oznacza, że organizm ludzki jest w stanie wytworzyć ją samodzielnie. Powstaje ona na drodze reakcji chemicznej, która jednocześnie stanowi jedno z ogniw bloku metabolicznego. Aminokwas ten powstaje z fenyloalaniny – innego aminokwasu przyjmowanego wraz z pożywieniem. Na drodze reakcji chemicznej, z udziałem enzymu – hydroksylazy fenyloalaninowej dochodzi do przekształcenia fenyloalaniny w tyrozynę.

Tyrozyna – funkcje

Tyrozyna w organizmie ludzkim pełni wiele ważnych funkcji, między innymi:

• buduje białka odpowiedzialne za transdukcję sygnałów nerwowych;
• jest prekursorem neuroprzekaźników: dopaminy, a z niej kolejno powstają noradrenalina i adrenalina;
• jest prekursorem hormonów tarczycowych: trójjodotyroniny (T₃), tyroksyny (T₄), odpowiadając tym samym za prawidłowe funkcjonowanie tarczycy,
• jest prekursorem pigmentu – melaniny,
• odpowiada za produkcję kolagenu,
• bierze udział w syntezie składowych, tworzących koenzym Q10 (ważny antyoksydant).

W przypadku roślin jest niezbędna do zajścia procesu fotosyntezy.

Mimo iż tyrozyna jest prekursorem do tworzenia się neuroprzekaźników (dopamina, adrenalina), odpowiadających za prawidłowy nastrój, jej suplementacja nie przyczynia się do poprawy nastroju i nie wykazuje ona działania przeciwlękowego.

Spekuluje się, iż L-tyrozyna znacząco wpływa na wydajność ćwiczeń. Zbiór wielu badań behawioralnych donosi, iż powyższe stwierdzenie nie jest prawdziwe, a co za tym idzie – tyrozyna nie ma większego wpływu na wydajność ćwiczeń. Jeśli jednak obarczamy nasze ciało dużym wysiłkiem fizycznym bądź redukujemy wagę, być może będzie potrzebna suplementacja tyrozyną. Ów fakt należy skonsultować z dietetykiem bądź odpowiednio wykształconym trenerem personalnym.

Dowiedziono, iż suplementacja tyrozyną może przyczynić się do lepszego kojarzenia i zapamiętywania podczas sytuacji stresowych i przesileń sezonowych.

Tyrozyna – dawkowanie

Dobowe zapotrzebowanie na fenyloalaninę i tyrozynę wynosi łącznie 25 mg na kg masy ciała. Jej największe ilości możemy znaleźć w:

Jeśli jednak dobowe zapotrzebowanie na tyrozynę nie zostanie pokryte, organizm zacznie ją pozyskiwać za pomocą szeregu reakcji chemicznych zwanych fachowo szlakami metabolicznymi. Jeśli zaś przyjmiemy zbyt dużą dawkę tyrozyny, jej nadmiar zostanie rozłożony na drodze innych procesów metabolicznych.

Ciekawostka! U osób chorujących na tyrozynemię dochodzi do upośledzenia zdolności rozkładu tyrozyny. Nadmiar tyrozyny oraz jej metabolitów stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia osoby chorej. Choroba ta jest szczególnie niebezpieczna u dzieci. Nagromadzenie się tyrozyny i jej metabolitów powoduje opóźnienie rozwoju umysłowego, uszkodzenie wzroku, wątroby i nerek.

Kiedy suplementować tyrozynę?

Wedle panujących norm oraz wiedzy medycznej suplementacja tyrozyny nie jest potrzebna ani wskazana, jeśli dieta pokrywa dziennie zapotrzebowanie na ten aminokwas. Jeśli nie jesteśmy w stanie pokryć dobowego zapotrzebowania na tyrozynę (np. ze względu na długotrwały stres, wysiłek fizyczny lub odchudzanie), możemy sięgnąć po suplementy diety.

L-tyrozyna występuje w wielu preparatach zarejestrowanych jako suplementy diety, a także w żywności. Możemy ją znaleźć w preparatach na odchudzanie, wspomagających utrzymanie równowagi psychicznej, odżywkach białkowych, a także w środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego – mlekach zastępczych dla dzieci.

 L-tyrozyna – przeciwwskazania i działania niepożądane

Przeciwwskazaniami do stosowania suplementów diety zawierających tyrozynę są:

• tyrozynemia,
• nadczynność tarczycy,
• częste migreny (tyrozyna może wywoływać ataki migreny).

Przeczytaj również:
Tyrozyniemia typu I – przyczyny, objawy, leczenie

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby stosujące preparaty z inhibitorami MAO, lewodopą (białko może obniżać działanie leku) oraz hormonami tarczycowymi.

Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych, jakie może wywołać stosowanie tyrozyny, należą:

• nudności,
• wymioty,
• bóle głowy.

Aminokwasy to związki chemiczne niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pamiętajmy jednak, iż w przypadku tyrozyny organizm człowieka jest w stanie sam wytworzyć niewielką ilość tyrozyny, co za tym idzie – rzadko stwierdza się jej niedobory. Komplementarna dieta i rozważny dobór składników pokarmowych jest w stanie pokryć dobowe zapotrzebowanie na tyrozynę.