Recepta transgraniczna. Czy można wykupić leki za granicą?

farmaceutka  

mgr farm. Agnieszka Działo

Recepta transgraniczna jest wystawiana w krajach należących do UE (Unii Europejskiej) lub EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu), tj. na Islandii, w Liechtensteinie, Norwegii i Szwajcarii, a realizowana w innym kraju członkowskim. Recepta polska jest za granicą receptą transgraniczną i odwrotnie – zagraniczna jest w Polsce transgraniczną. W uproszczeniu, jak sama nazwa wskazuje, jest to recepta, która przekracza granicę kraju, w którym została wystawiona. 

Co musi zawierać recepta wystawiona w innym kraju, a realizowana w Polsce? 

• Imię i nazwisko pacjenta; 
• datę urodzenia pacjenta; 
• imię i nazwisko, tytuł zawodowy, telefon kontaktowy lekarza lub innej osoby wystawiającej receptę; 
• adres gabinetu/placówki; 
• międzynarodową lub handlową nazwę leku; 
• dawkę, postać, ilość leku; 
• sposób dawkowania; 
• datę wystawienia recepty; 
• własnoręczny podpis lekarza (dla recepty papierowej). 

Często dane osobowe lub adresowe są niekompletne, jednak farmaceuta może je uzupełnić. Może on również poprosić o wskazanie miejsca aktualnego zatrzymania się. Zapewnia to możliwość kontaktu w przypadku pomyłki lekarza lub farmaceuty. 

Farmaceuta może wydać zamiennik leku, jednak nie może zamienić dawki ani postaci. W Polsce dla standardowych recept w określonych przypadkach jest to dozwolone. 

Recepta transgraniczna nie może być wystawiona na: 

• leki recepturowe do wykonania w aptece, 
• leki odurzające lub substancje psychotropowe, 
• leki wymagające monitorowania terapii w warunkach szpitalnych lub domowych ze względu na ryzyko wystąpienia ciężkich działań niepożądanych, 
• środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, 
• wyroby medyczne. 

Czy recepta transgraniczna może być refundowana? 

W Polsce zrealizowanie takiej recepty jest płatne. Jeżeli posiadasz ubezpieczenie, możesz po powrocie do swojego kraju wystąpić do odpowiedniej instytucji zagranicznej o częściowy lub całkowity zwrot kosztu zakupu leku.  

W Polsce można wypełnić wniosek elektronicznie na stronie NFZ, podając 44-cyfrowy kod dostępu do e-recepty. 

Czy receptę transgraniczną można dostać na wizycie u lekarza online? 

Tak, 29 września 2022 roku uruchomiono usługę polskiej e-recepty transgranicznej. Zagraniczni pacjenci mogą dzięki niej zrealizować e-recepty w polskiej aptece. Działa to również w drugą stronę – polscy pacjenci mogą realizować swoje e-recepty za granicą. 

Trwają programy pilotażowe, które umożliwią wprowadzenie e-recepty w innych krajach. Jednymi z pierwszych są: Estonia, Hiszpania, Chorwacja, Portugalia i Finlandia. Ze względu na konieczność połączenia systemów wszystkich krajów w jeden oraz ujednolicenie kart wielu leków, proces ten jest jednak czasochłonny. 

Jak zrealizować receptę transgraniczną? 

Jeśli jest to wersja papierowa, trzeba zabrać ją ze sobą do apteki. Jeśli zaś elektroniczna, potrzebny jest kod dostępu, wydruk z możliwością do odczytu lub wersja elektroniczna na telefonie.  

W Polsce identyfikatorami normalnej e-recepty jest 4-cyfrowy kod oraz numer PESEL. Do wykupienia za granicą recepty transgranicznej wystawionej w Polsce konieczne jest okazanie farmaceucie dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości ze zdjęciem. System wyświetli listę wystawionych leków. 

Pamiętaj, że nie każda apteka za granicą obsługuje e-receptę transgraniczną. System ten jest stosunkowo nowy. 

Czy receptę transgraniczną można zrealizować częściowo? 

Nie, można zrealizować ją jedynie jednorazowo. 

Czy trzeba poinformować lekarza o realizacji recepty w innym kraju? 

Teoretycznie tak, ale w praktyce recepta taka niczym się nie różni. Każda recepta za granicą staje się transgraniczna. 

Jeżeli jednak chcesz otrzymać e-receptę, musisz poprosić o nią lekarza. Dodatkowo przed realizacją takiej recepty pierwszy raz musisz zalogować się na swoje Internetowe Konto Pacjenta (IKP). Następnie w zakładce „Uprawnienia” wyrazić zgodę na obsługę e-recept oraz przetwarzanie danych osobowych za granicą. Dalej wybierasz kraj, w którym chcesz realizować w przyszłości swoje e-recepty. 

E-recepta transgraniczna jest dostępna wyłącznie dla osób pełnoletnich. Recepta transgraniczna dla dzieci może być wystawiona jedynie w formie papierowej. 

Co z państwami spoza EFTA/UE? 

Papierowa recepta z kraju spoza Unii Europejskiej, np. z Ukrainy, jest realizowana na podobnej zasadzie. Ukraina ma również swoje e-recepty, jednak nie jest podpięta do ogólnokrajowego systemu. Oznacza to, że e-recepta transgraniczna dla tego kraju nie jest dostępna.