Adenowirusy. Czy są niebezpieczne?

Czym są adenowirusy? 

Adenowirusy to szeroka grupa drobnoustrojów należących do rodzaju Mastadenovira. Mogą być przyczyną chorób również u zwierząt, np. gryzoni. Wyróżniamy ponad 50 typów adenowirusów, jednak tylko ok. 30% z nich wywołuje choroby u ludzi.  

Adenowirusy są szeroko rozpowszechnione na całym świecie, a we krwi prawie wszystkich dorosłych osób można wykryć przeciwciała przeciwko licznym typom tego wirusa. Zwykle chronią nas one przed kolejnym zachorowaniem, ale tylko w kontakcie z danym rodzajem adenowirusa. Nadal możemy zarazić się innymi wariantami.

Adenowirusy najczęściej atakują układ oddechowy, przewód pokarmowy i oczy.

Adenowirusy – jak możemy się zarazić? 

Infekcje adenowirusowe występują przez cały rok, ale najwięcej przypadków pojawia się pod koniec lata. Na zachorowanie szczególnie narażone są dzieci, zwłaszcza w wieku od 6 miesięcy do 5 lat.  

Możemy zarazić się, przebywając z osobą chorą. Wirus zazwyczaj przenosi się na dwa sposoby: drogą kropelkową (kichanie, kaszel, mówienie) i drogą fekalno-oralną (poprzez brudne ręce, którymi dotykamy twarzy czy ust).  

Do zakażenia oczu dochodzi natomiast, gdy użyjemy np. ręcznika chorej osoby lub do oczu dostanie się nam skażona woda na basenie.  

Najwięcej przypadków zakażeń adenowirusem ma miejsce w dużych skupiskach ludzi, np. w żłobkach, przedszkolach, szpitalach czy wojskowych koszarach. 

Jak objawia się zakażenie adenowirusami? 

Pierwsze objawy zakażenia adenowirusami pojawiają się po 2-14 dniach od kontaktu z chorą osobą. Adenowirusy nie wywołują jednej infekcji, ale mogą leżeć u podstaw wielu chorób.

Zakażenie dróg oddechowych 

Zajęcie dróg oddechowych to najczęściej występująca postać zakażenia.  

Objawia się głównie: 

• bólem gardła, 
• katarem, 
• gorączką,  
• bólem głowy, 
• powiększeniem węzłów chłonnych na szyi. 

Zakażenie oka 

Adenowirusy mogą prowadzić do infekcji w obrębie rogówki i spojówek. Dotykają one głównie pacjentów oddziałów okulistycznych czy osób noszących soczewki kontaktowe. Można je też „złapać” na basenach i kąpieliskach. Objawy wskazujące na zapalenie spojówek to m.in. zaczerwienienie, łzawienie, pieczenie powiek, ból gałek ocznych, gorączka, powiększone węzły chłonne wokół uszu. 

Choroba na początku dotyka zwykle tylko jednego oka. Wraz z rozwojem infekcji jest jednak obustronna.  

Po około dwóch tygodniach od pierwszych oznak choroby może dojść do zajęcia rogówki, co objawia się pogorszeniem wzroku i światłowstrętem. Na szczęście nie są to trwałe zmiany, ale mogą długo się utrzymywać (nawet pół roku). 

Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy 

Adenowirusy są przyczyną ok. 6% wszystkich wirusowych biegunek u ludzi. Zakażenia te, poza biegunką, objawiają się gorszym samopoczuciem, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami, gorączką, bólami mięśniowymi, bólem głowy. 

Adenowirusy u dzieci 

Objawy związane z infekcją adenowirusową mogą nieco różnić się w zależności od wieku chorego.  

Dziecko z zakażeniem dróg oddechowych ma zwykle: 

• gorączkę, 
• katar, 
• ból gardła, 
• naloty na migdałkach, 
• bóle brzucha i głowy, 
• bóle mięśni. 

Czasami towarzyszy temu zapalenie spojówek, ucha środkowego, krtani czy oskrzeli. U niektórych dzieci zajęcie dróg oddechowych przebiega podobnie jak krztusiec (jako tzw. zespół pseudokrztuściowy z uporczywymi napadami kaszlu). Możliwe jest również zajęcie płuc.  

Adenowirusy są przyczyną nawet 20% zapaleń płuc u dzieci.  

U najmłodszych pacjentów choroba może mieć bardzo poważne skutki.  

U dzieci, częściej niż u dorosłych, występują również biegunki infekcyjne powodowane adenowirusami. Inny charakterystyczny dla dzieci przejaw infekcji to krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego, które objawia się nagłym pojawieniem się krwi w moczu. 

Adenowirusy u dorosłych 

Jeśli dorosła osoba „złapie” adenowirusa, prawdopodobnie rozwinie się u niej zapalenie spojówek z zaczerwieniem, bolesnością, obecnością wydzieliny w oku i obrzękiem. 

Poza tym, szczególnie u młodych mężczyzn, którzy rozpoczynają pracę w wojsku, mamy do czynienia z tzw. ostrą chorobą oddechową rekrutów (ARD).  

Główne objawy tej infekcji to: 

• silny stan zapalny gardła z jego zaczerwienieniem, 
• gorączka (nawet do 39°C) z dreszczami, 
• ból głowy i mięśni, 
• kaszel, 
• powiększone węzły chłonne na szyi. 

Adenowirusy – leczenie 

Na szczęście infekcje adenowirusowe mają zwykle łagodny przebieg.

Jeśli rozpoznasz u siebie wspomniane objawy, zgłoś się do lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej).

Specjalista może zlecić Ci wykonanie badań potwierdzających obecność wirusa w wymazie z gardła, spojówek i odbytu. Można również zbadać kał i mocz.  

W przypadku infekcji wirusowej antybiotyki nie są skuteczne. Leczenie opiera się na łagodzeniu objawów za pomocą leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych zawierających np. ibuprofen czy paracetamol.

W zakażeniu oka stosuje się krople o działaniu miejscowym – typowo z gancyklowirem. 

Niestety nie ma dostępnej szczepionki na adenowirusy. Częste mycie rąk i unikanie kontaktu z chorymi osobami to podstawowe zasady, które mogą pomóc uniknąć zachorowania. 

Przeczytaj również:
Bostonka (choroba bostońska). Co to jest, jak zaraża i jak długo trwa?