Badanie błędnika. Na czym polega?

Jak działa zmysł równowagi?  

Zawroty głowy i zaburzenia równowagi mogą dotykać nawet 30% dorosłych. Diagnostyka jest w tych przypadkach skomplikowana, ponieważ za zmysł równowagi odpowiadają system przedsionkowy w uchu wewnętrznym, wzrok oraz receptory czucia głębokiego zlokalizowane m.in. w skórze. Jedynie sprawne funkcjonowanie i zgodność informacji płynąca z tych narządów pozwalają na utrzymanie równowagi i orientacji przestrzennej. 

Rolą błędnika jest przesyłanie informacji do ośrodkowej części systemu przedsionkowego. Tam są przetwarzane, a następnie interpretowane. 

Badanie błędnika – wskazania 

• Zaburzenia równowagi, 
• zawroty głowy, 
• dezorientacja przestrzenna, 
• szumy uszne. 

Lekarz przeprowadzi wywiad, aby określić, która część narządu równowagi nie funkcjonuje u Ciebie prawidłowo. Zapyta Cię np. o to, kiedy występują zawroty, czy towarzyszy im utrata świadomości i/lub ból głowy, czy objawy nasilają się lub okresowo ustępują.

Jeśli specjalista uzna, że przyczyną dolegliwości może być problem z błędnikiem, skieruje Cię na dalszą diagnostykę. 

Jak przygotować się do badania błędnika? 

• Na 3-4 dni przed badaniem (po konsultacji z lekarzem prowadzącym) odstaw leki na zawroty głowy, np. zawierające betahistynę czy te na bazie miłorzębu japońskiego. 
• Wyczyść uszy z zalegającej woskowiny. 
• W dniu badania nie jedz obfitych posiłków. 
• Nie nakładaj makijażu, zwłaszcza w okolicach oczu. 

Na czym polega badanie błędnika?  

W diagnostyce zawrotów głowy niezwykle ważna jest obserwacja ruchów gałek ocznych, dlatego metody te są nieustanne rozwijane. Obserwacja oczopląsu pozwala ocenić, czy uszkodzeniu uległa obwodowa czy ośrodkowa część układu równowagi. 

Na dokładniejszą obserwację oczopląsu oraz rejestrację jego parametrów pozwalają elektronystagmografia (ENG) oraz  wideonystagmografia (VNG). Elektronystagmografia polega na rejestracji impulsów powstałych w czasie ruchów gałki ocznej. Z kolei wideonystagmografia wykorzystuje bardzo czułą, działającą na podczerwień kamerę, zakładaną na twarz w formie gogli. Kamera ta rejestruje ruchy gałek ocznych, które następnie są analizowane przez specjalny program komputerowy. 

Jeszcze nowocześniejszą formą obserwacji oczopląsu jest badanie VHIT (Video Head Impulse Testing). W jego trakcie osoba badająca nałoży Ci na głowę elastyczną opaskę z okularami. Wbudowaną kamerę umieści tak, by rejestrowała całą źrenicę. Następnie usiądziesz naprzeciwko ściany lub ekranu o jednolitym kolorze w odległości nie większej niż 1,5 m. Badający stanie z tyłu i wykona energiczne ruchy Twoją głową o ok. 15-20° w różnych płaszczyznach.

Badanie VHIT umożliwia zbadanie wszystkich 6 kanałów półkolistych błędnika. W badaniu VNG ocenie podlega jedynie kanał półkolisty boczny. 

Bezpośrednio po badaniu mogą wystąpić u Ciebie zawroty głowy. Pamiętaj, by nie prowadzić samochodu. 

Ile kosztuje badanie błędnika? 

Badanie błędnika nie jest refundowane przez NFZ. Średnia cena to 150 zł, jednak dokładny koszt zależy od rodzaju wykonywanego badania. Poszczególne próby z wykorzystaniem VNG to koszt około 100 zł. Pakiet badań VNG jest już droższy – ok. 300 zł, natomiast koszt badania VHIT oscyluje w granicach 200 zł. 

Jak sprawdzić błędnik w domu? Test 

Czy istnieją domowe sposoby na zbadanie błędnika? Odpowiedź w tym przypadku nie jest jednoznaczna. Niektóre testy wykonywane w gabinetach lekarskich można odwzorować w domu. Pamiętaj jednak, że grożą one urazem w wyniku upadku, dlatego niezbędne jest towarzystwo drugiej osoby, która będzie Cię asekurować.  

Wynik testu domowego nie świadczy jednoznacznie o chorobie błędnika lub jej braku, nie ma więc wartości diagnostycznej.  

Próba statyczna Romberga 

Stań bez butów ze złączonymi stopami i wyciągnij ręce przed siebie. Przez kilkanaście sekund obserwuj ruchy ciała. Jeśli Twój błędnik jest uszkodzony, będziesz się chwiać.

Próba mijania 

Usiądź i wyciągnij przed siebie ręce, niemal stykając dłonie czubkami palców. Następnie kilkukrotnie opuść ręce na kolana z zamkniętymi oczami i zbliż je do rąk drugiej osoby. Odchylenie obu rąk w bok może świadczyć o zaburzeniach błędnika. Odchylenie jednej ręki może wskazywać na uszkodzenie ośrodkowego układu równowagi. 

Próba Unterbergera 

Stań w miejscu ze złączonymi stopami i zamknij oczy. Następnie maszeruj przez minutę, unosząc wysoko stopy. W przypadku uszkodzeń błędnika będziesz obracać się wokół swojej osi o wartość większą niż 5°. 

Nie bazuj na testach w warunkach domowych. Prawidłowa i szybka diagnoza może przynieść skuteczne rozwiązanie nieprzyjemnych dolegliwości.

Przeczytaj również:
Otoskleroza. Czy może prowadzić do utraty słuchu?