Zespół żyły głównej górnej. Co to za choroba?

Przyczyny zespołu żyły głównej górnej 

Żyła główna górna to duże naczynie, które powstaje z połączenia dwóch mniejszych – lewej i prawej żyły ramienno-głowowej. Zadaniem żyły głównej górnej jest spływ krwi z głowy, szyi, rąk i górnej części klatki piersiowej do serca.  

Zespół żyły głównej górnej rozwija się, gdy dojdzie do utrudnienia przepływu krwi. Dzieje się to przez ucisk z zewnątrz lub blokadę wewnątrz naczynia.  

Najczęstszą przyczyną zespołu żyły głównej górnej, która odpowiada nawet za 95% przypadków choroby, są nowotwory złośliwe zlokalizowane w klatce piersiowej. Głównym winowajcą jest rak płuca. 

Rzadsze przyczyny zespołu żyły głównej górnej to: 

• chłoniaki, 
• grasiczaki (nowotwory grasicy), 
• rak przełyku, 
• przerzuty nowotworów do węzłów chłonnych, np. z piersi, 
• rak tarczycy, 
• sarkoidoza (tworzenie się guzków w różnych częściach ciała), 
• zapalenie śródpiersia, 
• gruźlica, 
• zakrzep w żyle, który może być np. powikłaniem wszczepienia stymulatora serca lub umieszczenia cewnika w dużej żyle, 
• poszerzenie aorty (tętniak). 

Jak objawia się zespół żyły głównej górnej? 

Podstawowe objawy zespołu żyły głównej górnej to: 

• obrzęk na twarzy, szyi i w obrębie rąk, 
• trudności z oddychaniem, 
• kaszel, 
• zasinienie lub zaczerwienienie skóry twarzy i szyi, 
• przekrwione spojówki, 
• ból i zawroty głowy, 
• problemy ze wzrokiem, 
• objaw Pembertona (zaczerwienienie twarzy i ukazanie się żył na głowie i szyi po uniesieniu rąk nad głowę).   

Jeśli do zablokowania żyły nie doszło nagle i zespół żyły głównej górnej rozwijał się dłuższy czas, to na skórze klatki piersiowej mogą być widoczne poszerzone naczynia. Jest to tzw. krążenie oboczne, którym część krwi z górnej części ciała dostaje się do serca, omijając przeszkodę.  

Poza tym mogą wystąpić: 

• ból w klatce piersiowej, 
• chrypka, 
• dysfagia (problemy z przełykaniem), 
• senność, 
• krwioplucie, 
• zespół Hornera (zwężenie źrenicy jednego oka, opadnięcie powieki i pocenie się po jednej stronie twarzy). 

U niektórych osób, zwłaszcza gdy dochodzi do gwałtownego zablokowania żyły, przebieg choroby jest bardzo ciężki. Mamy wtedy do czynienia z obrzękiem w obrębie krtani i mózgu. Jest to stan zagrożenia życia. 

Jeśli zauważysz u siebie objawy, które mogą wskazywać na rozwój zespołu żyły głównej górnej, koniecznie udaj się do lekarza. 

Zespół żyły głównej górnej – diagnostyka 

Pierwszy krok w diagnostyce stanowi rozmowa z lekarzem. Zapyta on nie tylko o charakter objawów i czas ich trwania, ale także o przyjmowane leki czy choroby współistniejące. Następnie przystąpi do badania, zwracając szczególną uwagę na górną część ciała, czyli klatkę piersiową, szyję, twarz i ręce.  

W trakcie diagnostyki niezwykle ważna jest próba ustalenia przyczyny choroby.  

W tym celu otrzymasz skierowanie na badania obrazowe klatki piersiowej: 

• rentgen (RTG), 
• tomografię komputerową (TK), 
• rezonans magnetyczny (MRI). 

Jeżeli u źródła zespołu żyły głównej górnej leży choroba nowotworowa, konieczne jest pobranie materiału z guza do badania histopatologicznego.  

Leczenie zespołu żyły głównej górnej 

W leczeniu objawowym zespołu żyły głównej górnej stosuje się leki moczopędne i sterydy. W przypadku duszności pomocna może być również tlenoterapia.  

Czasami możliwe jest leczenie przyczynowe. W przypadku chorób nowotworowych stosuje się radioterapię (naświetlania), chemioterapię lub połączenie obu tych metod. Gdy przyczyną zespołu żyły głównej górnej jest zakrzepica, pacjent otrzymuje leki trombolityczne, których zadaniem jest rozpuszczenie powstałej skrzepliny. 

W niektórych przypadkach zastosowanie ma również chirurgia. Takie leczenie polega m.in. na umieszczeniu specjalnego stentu w żyle, którego zadaniem jest jej poszerzenie. Inna metoda to przeszczepienie naczynia z nogi do klatki piersiowej w taki sposób, aby krew mogła omijać zwężenie w żyle głównej górnej.

Przeczytaj również:
Tętniak mózgu. Jakie objawy świadczą o pęknięciu?