Kolagen. Jakie korzyści przynosi jego suplementacja?
Stosowanie kolagenu jako suplementu diety budzi liczne kontrowersje i wywołuje żywe dyskusje, szczególnie w kontekście jego skuteczności w poprawie stanu skóry, włosów i stawów. W poniższym tekście spróbujemy rozwiać wszelkie wątpliwości, przedstawiając korzyści wynikające z dostarczania tego składnika do organizmu.
Kolagen to naturalne białko, które stanowi około 30% wszystkich białek obecnych w ludzkim ciele. Spełnia wiele istotnych funkcji, takich jak wzmacnianie naczyń krwionośnych, wspieranie prawidłowej struktury chrząstek stawowych oraz budowanie skóry, kości i ścięgien, a także odpowiada za elastyczność skóry.
W organizmie człowieka można wyróżnić aż 28 typów kolagenu. Najbardziej powszechny w skórze, kościach, więzadłach i naczyniach krwionośnych jest kolagen typu I. Typ II dominuje w chrząstkach stawowych, natomiast typ III występuje głównie w tkance łącznej, kościach i chrząstkach. Z wiekiem zdolność organizmu do produkcji kolagenu ulega znacznemu osłabieniu. Proces ten zaczyna zwalniać już od 26. roku życia, a jego degradację przyspieszają takie czynniki jak stres, nadmierna aktywność fizyczna czy współistniejące schorzenia. Ponadto, destrukcja włókien kolagenowych może być wywołana przez nadmierne nasłonecznienie, przebywanie w skrajnych temperaturach, palenie papierosów lub spożywanie dużych ilości alkoholu. W efekcie możemy zaobserwować wizualne zmiany, takie jak zmarszczki, cellulit, osłabienie włosów oraz utrata jędrności skóry. Warto rozważyć cykliczne wprowadzenie kolagenu do codziennej diety, aby spowolnić te procesy.
Kolagen można znaleźć w produktach spożywczych zawierających żelatynę, takich jak galaretki czy buliony mięsne. Jednak określenie dokładnej ilości potrzebnej do pokrycia dziennego zapotrzebowania oraz efektywności wchłaniania bywa trudne. Z tego powodu suplementacja kolagenem w formie suplementów diety staje się popularnym rozwiązaniem.
Wybierając odpowiedni produkt, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów:
- Rodzaj kolagenu: Kolagen rybi, ze względu na obecność kolagenu typu I najbardziej zbliżonego do ludzkiego, jest często uznawany za najlepszy wybór. Dodatkowo ma mniejszą masę cząsteczkową niż jego wołowe czy wieprzowe odpowiedniki.
- Obecność witaminy C: Synteza kolagenu wymaga odpowiedniej ilości witaminy C, która wspomaga ten proces.
- Rozmiar cząsteczek: Kolagen w swojej naturalnej formie jest trudno przyswajalny. Dopiero po przekształceniu w peptydy kolagenowe staje się dostępny dla organizmu. Mniejsze cząsteczki, jak te obecne w hydrolizatach kolagenowych, są lepiej wchłaniane.
- Odpowiednia dawka: Badania kliniczne wykazały, że dzienna suplementacja 5 g kolagenu przynosi zauważalne korzyści dla kondycji skóry.
- Czas trwania suplementacji: Efekty stosowania kolagenu są zwykle widoczne po 2–3 miesiącach regularnego przyjmowania preparatu. Zaleca się stosowanie kolagenu przez co najmniej 3 miesiące, po czym warto zrobić miesięczną przerwę przed ponownym rozpoczęciem suplementacji.
Warto też pochylić się nad słusznością włączenia witaminy C jako elementu wspierającego syntezę kolagenu oraz efektów jej działania na skórę w pielęgnacji zewnętrznej. Kwas askorbinowy, znany jako witamina C, jest związkiem chemicznym niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Witamina ta nie jest wytwarzana przez nasz organizm, czyli jest egzogenna. Oznacza to, że musi być pozyskiwana z zewnętrznych źródeł, głównie z pożywienia.
Witamina C znajduje się w różnych produktach spożywczych zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Niestety, charakteryzuje się dużą wrażliwością na czynniki zewnętrzne, co sprawia, że jest nietrwała.
Do głównych czynników niszczących tę witaminę należą wysoka temperatura, ekspozycja na światło, kontakt z powietrzem.
Witamina C odgrywa kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie i ma wszechstronne działanie:
- działa jako silny przeciwutleniacz, co pomaga w zmniejszeniu stresu oksydacyjnego,
- bierze udział w produkcji kolagenu, co przyczynia się do utrzymania dobrej kondycji tkanki łącznej i sprzyja szybszemu gojeniu się ran,
- uczestniczy w aktywacji licznych enzymów,
- wzmacnia dziąsła i zęby,
- poprawia odporność,
- wpływa na syntezę kortykosteroidów oraz neuroprzekaźników,
- ma korzystny wpływ na stan psychiczny i równowagę emocjonalną.
Ponadto witamina C stosowana zewnętrznie jako jeden ze składników kosmetyków może wyrównywać koloryt skóry oraz wspiera procesy antyoksydacyjne, chroniąc przed działaniem wolnych rodników, które przyspieszają proces starzenia się skóry.
Analizując dostępne badania, można stwierdzić, że suplementacja kolagenem i witaminą C oraz jej stosowanie zewnętrzne jest korzystne dla zdrowia skóry. Osoby, u których synteza tego białka jest zmniejszona, powinny szczególnie zwrócić uwagę na jego uzupełnienie w diecie. Wśród innych zalet suplementacji kolagenem wymienia się spowolnienie procesów starzenia skóry, regenerację uszkodzonego naskórka oraz wsparcie w leczeniu takich schorzeń jak łuszczyca, egzema czy trądzik.
- Travica N. i in., Vitamin C Status and Cognitive Function: A Systematic Review. Nutrients, 2017.
- Proksch E. i in., Oral Supplementation of Specific Collagen Peptides Has Beneficial Effects on Human Skin Physiology: A Double-Blind, Placebo-Controlled Study, Skin Pharmacol Physiol., 2014.
- Clark K.L. i in., 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain, Curr Med Res Opin., 2008.
- Asserin J. i in., The effect of oral collagen peptide supplementation on skin moisture and the dermal collagen network: evidence from an ex vivo model and randomized, placebo-controlled clinical trials, J Cosmet Dermatol., 2015.
- Bolke L. i in., A Collagen Supplement Improves Skin Hydration, Elasticity, Roughness, and Density: Results of a Randomized, Placebo-Controlled, Blind Study, Nutrients, 2019.
- Lupu M.A. i in., Beneficial effects of food supplements based on hydrolyzed collagen for skin care (Review), Exp Ther Med., 2020.
- Yamada S. i in., Effects of fish collagen peptides on collagen post-translational modifications and mineralization in an osteoblastic cell culture system, Dent Mater J., 2013.