Mikrobiota jelitowa niemowlęcia. Jak wspierać delikatny układ pokarmowy najmłodszych?
Mikrobiotą jelitową nazywamy mikroorganizmy, przede wszystkim bakterie, które zasiedlają dolny odcinek przewodu pokarmowego. Zrównoważony, prawidłowy skład flory bakteryjnej jelit ma duże znaczenie dla zdrowia niemowlęcia. Wpływa m.in na funkcjonowanie jego delikatnego układu trawiennego oraz dopiero dojrzewającego układu odpornościowego. Rozwój mikrobioty jelitowej rozpoczyna się już od momentu narodzin. Szczególnie w pierwszych miesiącach życia dziecka warto zadbać o kolonizację przewodu pokarmowego przez bakterie o korzystnym działaniu.

Jakie znaczenie dla zdrowia niemowlęcia ma mikrobiota jelitowa?
Mikrobiota jelitowa wielokierunkowo wpływa na funkcjonowanie organizmu niemowlęcia.
Naukowcy wiążą jej prawidłowy skład m.in. z:
- obniżeniem ryzyka rozwoju chorób alergicznych u dziecka,
- prawidłowym przebiegiem procesów trawienia i wchłaniania składników zawartych w żywności,
- rozwojem i właściwym funkcjonowaniem układu odpornościowego.
Wiedza o czynnikach pozytywnie wpływających na skład mikrobioty jelitowej niemowlęcia pozwala świadomie podejmować działania wspomagające jej prawidłowy rozwój i wspierać dzięki temu funkcje układu pokarmowego i odpornościowego dziecka.
Jak dbać o mikrobiotę jelitową niemowlęcia?
Flora bakteryjna jelit rozwija się już od momentu narodzin. Pierwszym czynnikiem mającym wpływ na prawidłowy skład mikrobioty niemowlęcia jest poród siłami natury. Przejście dziecka przez drogi rodne umożliwia skuteczną kolonizację skóry i przewodu pokarmowego przez naturalną florę bakteryjną mamy. Poród waginalny jest więc zalecaną metodą porodu zawsze wtedy, gdy nie ma konkretnych (związanych z zagrożeniem zdrowia lub życia) wskazań do przeprowadzenia cesarskiego cięcia.
Zasadnicze znaczenie w dbaniu o rozwój korzystnej mikroflory jelitowej niemowlęcia ma także sposób karmienia dziecka w pierwszych miesiącach po narodzinach.
Karmienie piersią wspiera rozwój mikrobioty jelitowej i układ odpornościowy.
Karmienie piersią jest złotym standardem żywienia niemowląt. Pozwala optymalnie wspierać rozwój dziecka. Wiele składników zawartych w mleku mamy pozytywnie wpływa na mikrobiotę jelitową i układ odpornościowy malucha.
- Bifidobakterie, w szczególności Bifidobacterium breve. Uważa się, że zasiedlanie przez przewód pokarmowy niemowlęcia bakterii tego gatunku może mieć duże znaczenie dla rozwoju jego układu odpornościowego. Ich obecność w jelicie potencjalnie wpływa na kształtowanie się tolerancji immunologicznej niezbędnej dla ograniczenia ryzyka wystąpienia alergii u dziecka. Spożywanie przez niemowlę zawartych w mleku mamy Bifidobacterium breve umożliwia kolonizację jelita grubego dziecka przez te korzystnie działające bakterie.
- Oligosacharydy mleka kobiecego. To składniki, które zalicza się do prebiotyków, czyli substancji stanowiących swego rodzaju pożywkę dla bakterii zasiedlających jelita. Ich spożywanie przez niemowlę wspiera rozwój mikrobioty jelitowej.
- Przeciwciała. Mają one duże znaczenie dla ochrony dziecka przed infekcjami. Mogą unieszkodliwiać chorobotwórcze drobnoustroje.
- Nukleotydy. Stanowią grupę związków będących składnikami kwasów nukleinowych, takich jak DNA. Uważa się, że mogą wpływać na prawidłowy wzrost i rozwój niemowlęcia, a przy tym wspomagać odporność.
- Witaminy. Mleko kobiece zawiera potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego witaminy, takie jak D, A, C, B6.
- Składniki mineralne. Do obecnych w mleku mamy minerałów wspierających odporność zaliczamy m.in. żelazo, cynk i selen.
Wybór mleka następnego ze składnikami wspierającymi rozwój mikrobioty jelitowej
Kontynuowanie karmienia piersią po 6. miesiącu życia nie zawsze jest możliwe. Wówczas, w porozumieniu z lekarzem, należy wybrać odpowiednie mleko następne. W sytuacji, gdy potrzebne jest zastosowanie u dziecka mleka modyfikowanego, warto zwrócić uwagę na obecność korzystnych bakterii (np. Bifidobacterium breve), a także węglowodanów np. mieszanki galaktooligosacharydów (GOS) i fruktooligosacharydów (FOS).
Pamiętaj, że pediatra może pomóc Ci w doborze mleka następnego, które zawiera substancje korzystne dla rozwoju mikrobioty jelitowej niemowlęcia. Jeśli niedojrzałość układu pokarmowego wiąże się z występowaniem dolegliwości u malucha, lekarz może ponadto zalecić wybór mleka następnego z częściowo zhydrolizowanym białkiem.
Sposób żywienia w pierwszych miesiącach życia w dużym stopniu wpływa na rozwój dziecka, częściowo poprzez wpływ na rozwój mikrobioty jelitowej. Zadbaj więc, by pokarm był jak najlepiej dostosowany do jego potrzeb na danym etapie rozwoju.
Tekst sponsorowany przez Nutricia Polska sp. z o.o.
- Cukrowska B. i in., The relationship between the infant gut microbiota and allergy. The role of Bifidobacterium breve and prebiotic oligosaccharides in the activation of anti-allergic mechanisms in early life, Nutrients, 2020.
- Salminen S. i in., Infant Formula Supplemented with Biotics: Current Knowledge and Future Perspectives, Nutrients, 2020.
- Pantazi A. C. i in., Development of Gut Microbiota in the First 1000 Days after Birth and Potential Interventions, Nutrients, 20203.
- Kowalska D., Gruczyńska E., Bryś J., Mleko matki – pierwsza żywność w życiu człowieka, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2015.
- Hodgkinson A. i in., Nucleotides: an updated review of their concentration in breast milk, Nutrition Research, 2022.
- Szajewska H., Wybory mają znaczenie. O czym warto wiedzieć, wybierając mleko dla niemowlaka? Standardy Medyczne/Pediatria, 2023.