Czosnek. Poznaj jego niezwykłe właściwości

Co decyduje o właściwościach czosnku? 

Czosnek pospolity wykorzystujemy często w kuchni. Oprócz tego od dawna ma on zastosowanie jako element medycyny naturalnej. Pierwsze wzmianki o stosowaniu czosnku pochodzą ze starożytnej Grecji, Egiptu, Rzymu i Chin. 

Czosnek swoje prozdrowotne właściwości zawdzięcza obecności związków siarki w jego cebulach. Najbardziej znanym związkiem jest allicyna, która nie jest obecna w świeżych ząbkach czosnku. Powstaje z alliny pod wpływem rozgniatania i krojenia. Dzieje się to pod wpływem wydzielanego enzymu – allinazy. Czosnek ma charakterystyczny zapach, za który odpowiada właśnie allicyna.  

Poza allicyną czosnek jest bogaty w:  

• białka,  
• węglowodany,  
• aminokwasy,  
• witaminę C, 
• witaminy z grupy B,  
• składniki mineralne,  
• flawonoidy, 
• kwasy fenolowe.  

W lecznictwie oprócz świeżego czosnku zastosowanie znajdują także sproszkowany czosnek i olejek czosnkowy.  

Czosnek – właściwości 

Ze względu na zawartość powyższych składników w czosnku wykazuje on właściwości: 

• przeciwdrobnoustrojowe – czosnek jest uznawany za „naturalny antybiotyk” ze względu na działanie na różne drobnoustroje. Allicyna działa bakteriobójczo na wiele bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, także na szczepy oporne na antybiotykoterapię. Czosnek wykazuje właściwości przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze;  
• antyoksydacyjne – właściwości wymiatające wolne rodniki są szczególnie silne ze względu na budowę związków organicznych występujących w czosnku; 
• przeciwzapalne – czosnek hamuje aktywację czynników prozapalnych, np. NF-kB; 
• przeciwnowotworowe – badania wskazują, że związki siarkowe zawarte w czosnku obniżają ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego, pęcherza czy żołądka; 
• obniżające poziom cholesterolu – związki aktywne zawarte w czosnku hamują syntezę cholesterolu podczas jego przemian w organizmie. 

Czy czosnek obniża ciśnienie? 

Naukowcy cały czas badają właściwości czosnku, również jego działanie na obniżenia ciśnienia krwi. 

Wskazuje się, że substancje z czosnku mają zdolność obniżania ciśnienia poprzez następujące mechanizmy: 

• zwiększenie wytwarzania tlenku azotu przez śródbłonek naczyń – tlenek azotu rozszerza i rozluźnia naczynia krwionośne i zwiększa przepływ krwi, dzięki czemu obniża się ciśnienie tętnicze; 
• zwiększanie wytwarzania siarkowodoru – prawdopodobnie związek ten rozszerza naczynia krwionośne, co powoduje spadek ciśnienia; 
• zwiększenie syntezy bradykininy – spadek ciśnienia jest związany ze zwiększeniem średnicy naczyń krwionośnych; 
• zmniejszenie wrażliwości tkanek na katecholaminy – katecholaminy to związki, które powodują wzrost ciśnienia tętniczego; 
• zmniejszenie aktywności enzymu konwertującego angiotensynę – ten enzym bierze udział w przekształcaniu angiotensyny I do angiotensyny II, która powoduje skurcz naczyń krwionośnych, a w konsekwencji wzrost ciśnienia; 
• blokowanie kanałów wapniowych – spadek stężenia wapnia w naczyniach krwionośnych powoduje obniżenie ciśnienia. 

Czosnek na przeziębienie 

Czosnek był i nadal jest popularny jako naturalny sposób walki z przeziębieniem. Dzięki swoim właściwościom przeciwwirusowym i antyoksydacyjnym wzmacnia odporność. Stosowanie czosnku skraca czas trwania przeziębienia.  

Pamiętaj, że czosnek wykazuje te właściwości po podaniu doustnym.  

Nie wkładaj ząbków czosnku lub jego fragmentów do nozdrzy czy uszu w celu walki z objawami przeziębienia. Tak zastosowany czosnek może wywołać silną reakcję alergiczną lub poparzenie skóry.  

Zewnętrznie czosnek możesz stosować w postaci tzw. gałganka Aliny. Rozgnieciony czosnek owiń gazą, tak aby mógł ulatniać się z niego olejek. Umieść go w pobliżu miejsca, w którym często przebywasz, np. na szafce nocnej.

W jakiej postaci spożywać czosnek? 

Najlepszy jest świeży czosnek. W takiej postaci zachowuje najwięcej właściwości leczniczych i odżywczych. Poddany obróbce termicznej traci część swoich właściwości.  

2 ząbki czosnku dziennie w zupełności wystarczą. Zbyt duża ilość może powodować nieprzyjemne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. biegunkę czy wzdęcia. 

Jeśli przeszkadza Ci jego ostry smak i zapach, możesz wybrać suplementy diety zawierające olejowy wyciąg z czosnku. Takie produkty są całkowicie pozbawione smaku i zapachu czosnku. 

Możesz też przygotować syrop z czosnku.  

Jego wykonanie jest bardzo proste: 

1. Dwie główki czosnku przepuść przez praskę lub zmiksuj i odstaw na 10-15 minut. 
2. Do słoika wlej sok z trzech wyciśniętych cytryn i szklankę przegotowanej wody. Możesz także dodać 2-3 łyżki miodu lipowego. 
3. Dodaj przygotowany wcześniej czosnek. Całość wymieszaj i zakręć słoik. 
4. Syrop z czosnku odstaw do lodówki na 2-3 doby. Trzymany w lodówce powinien zachować świeżość nawet do trzech tygodni. 

Stosuj jedną łyżkę stołową dziennie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. 

Czosnek – przeciwwskazania 

Unikaj czosnku, jeśli zmagasz się z:  

• niskim ciśnieniem krwi,  
• wrzodami żołądka,  
• zapaleniem nerek, 
• niewydolnością wątroby.  

Nie podawaj czosnku dzieciom poniżej 10. miesiąca życia. 

Przeczytaj również:
Domowe sposoby na przeziębienie. Które są skuteczne?