Witamina B12. Jak rozpoznać nadmiar i niedobór?

Witamina B12 – właściwości 

Witamina B12 pełni w organizmie wiele ważnych funkcji, m.in.: 

• uczestniczy w procesie powstawania krwinek czerwonych; 
• bierze udział w metabolizmie węglowodanów i tłuszczów; 
• odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. 

Witamina B12 – w czym jest? 

Głównym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego: 

• mięso (np. wołowina, jagnięcina),  
• drób, 
• jaja, 
• ser, 
• mleko,  
• ryby, 
• skorupiaki. 

Można ją znaleźć również w niektórych algach czy produktach roślinnych, wcześniej poddanych fermentacji. 

Dobowe zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B12 to ok. 2μg. Kumuluje się ona w wątrobie. Oznacza to, że nawet jeśli przez jakiś czas nie będziemy dostarczać tej witaminy do organizmu, do niedoboru dojdzie dopiero po ok. 5-6 latach od przyjęcia ostatniej dawki. Jeżeli jednak regularnie spożywamy mięso, dzienne zapotrzebowanie na witaminę B12 zostanie całkowicie pokryte.  

Witamina B12 – kto powinien ją brać dodatkowo? 

Na niedobór witaminy B12 są szczególnie narażone osoby:  

• nadużywające alkoholu,  
• starsze,  
• na diecie wegetariańskiej i wegańskiej, 
• cierpiące na choroby układu pokarmowego, 
• stosujące niektóre leki (np. inhibitory pompy protonowej, metforminę).  

Osoby te powinny przyjmować witaminę B12 w formie suplementów diety lub dostępnych bez recepty leków. W przypadku znacznego niedoboru witaminy B12 stwierdzonego w badaniach krwi, lekarz może zdecydować o podawaniu tej witaminy w zastrzykach domięśniowych.  

Witamina B12 – norma 

Stężenie witaminy B12 można oznaczyć we krwi obwodowej. W zależności od laboratorium wartości referencyjne mogą się różnić, ale zazwyczaj jako normę podaje się zakres 148-740 pmol/l.  

Witamina B12 – niedobór 

Niedobór witaminy B12 skutkuje głównie problemami z powstawaniem krwinek czerwonych, schorzeniem powszechnie znanym jako anemia. Jej przyczyną jest głównie nieprawidłowe wchłanianie witaminy B12 z przewodu pokarmowego. Może być także wynikiem nadmiernego wzrostu flory jelitowej lub chorób jelita krętego. Brak witaminy B12 może także prowadzić do zaniku błony śluzowej przewodu pokarmowego.  

Niedobór tej witaminy może powodować poważne choroby neurologiczne (ataksję, zapalenie nerwów, porażenie kończyn) lub zwiększać ryzyko ich wystąpienia. Wpływa także niekorzystnie na funkcjonowanie układu odpornościowego i proces powstawania reakcji zapalnej.  

Do głównych objawów niedoboru witaminy B12 należą: 

• osłabienie i przewlekłe zmęczenie, 
• bóle i zawroty głowy, 
• bladość skóry, 
• zapalenie kącików ust, 
• zapalenie języka, 
• nudności, zaparcia, biegunki, 
• mrowienie i drętwienie kończyn, 
• osłabienie wzroku, 
• zaburzenia pamięci, nastroju, depresja, 
• tachykardia (zaburzenie rytmu serca). 

Witamina B12 – nadmiar 

Nadmiar witaminy B12 jest rzadko stwierdzany. Jej zbyt duże ilości są wydalane wraz z moczem.  

Przewlekły nadmiar witaminy B12 może sugerować: 

• ostrą niewydolność nerek, 
• choroby wątroby, 
• nowotwory hematologiczne, 
• lite nowotwory złośliwe. 

Stosowanie bardzo wysokich dawek witaminy B12 w formie suplementów diety może wiązać się z rozwojem nowotworu płuc. Jednak wymaga to potwierdzenia w większej liczbie badań.  

Witamina B12 – która jest najlepsza? 

Witamina B12 w suplementach diety występuje w formie cyjanokobalaminy lub metylokobalaminy. Cyjanokobalamina musi przekształcić się do aktywnej metylokobalaminy w organizmie. Jednak według badań ta forma wykazuje większą stabilność niż metylokobalamina.

Witamina B12 wchłania się w nieznacznym stopniu z suplementów diety, dlatego ważna jest jej regularna podaż.  

Przeczytaj również:
Anemia megaloblastyczna. Jak możemy jej zapobiec?