Jak często wymieniać igły do penów z insuliną i lancety do nakłuwaczy?

Miliony osób na całym świecie stosują insulinę w leczeniu cukrzycy. Obecnie najbardziej rozpowszechnioną metodą podawania insuliny jest wstrzyknięcie podskórne za pomocą wstrzykiwaczy, czyli tzw. penów. Ich stosowanie jest zdecydowanie wygodniejsze, szybsze i łatwiejsze niż używanie tradycyjnych igieł i strzykawek, za pomocą których pobiera się insulinę z fiolki tuż przed wstrzyknięciem. 

Przeczytaj również:
Cukrzyca – w jaki sposób się ją leczy?

Każdy pen składa się z trzech głównych części:  

• rozkręcanej obudowy z pokrętłem służącym do ustawienia dawki,  
• wymiennego wkładu z insuliną, 
• jednorazowej igły. 

Należy pamiętać, że igła do pena jest sprzętem tylko i wyłącznie jednorazowego użytku. Z uwagi na brak badań, trudno jest określić, ile osób używa wielokrotnie tej samej igły. Takie zachowania mogą wynikać z niewiedzy bądź ze względów finansowych, ponieważ w Polsce igły nie są refundowane (w większości krajów europejskich są one refundowane całkowicie lub częściowo). Pacjenci bardzo często stosują jedną igłę na całą fiolkę insuliny, ponieważ tyle dostają w aptece przy zakupie leku i na tej podstawie uważają, że igłę należy wymienić wraz z nowym wkładem.  

O tym, że igły są wyrobem jednorazowego użytku, informuje przekreślona cyfra “2” na każdym opakowaniu. 

Należy pamiętać, że sprzęt medyczny jednorazowego użytku nie podlega dezynfekcji i sterylizacji, gdyż z definicji nie powinien być używany ponownie. Wszelkie próby przywrócenia mu jałowości mogą skutkować uszkodzeniem i obniżeniem jego użyteczności, a co za tym idzie – błędem w terapii lub diagnostyce. 

Dlaczego wymiana igieł po każdej iniekcji jest ważna? 

Oprócz tego, że igła do wstrzykiwacza jest jednorazowym wyrobem medycznym, jest jeszcze kilka argumentów przemawiających za ich jednokrotnym wykorzystaniem: 

• Stara igła do pena może być źródłem zakażeń – nawet minimalna ilość krwi, jaka zostanie w igle, to pożywka dla bakterii. Jeśli zostaną one wprowadzone pod skórę przy następnej iniekcji, jest to prosta droga do zakażenia. 
• Wielokrotne używanie tej samej igły prowadzi do jej stępienia i zagięcia końcówki, a to z kolei jest przyczyną odczuwania bólu przy podawaniu zastrzyku. 
• Zagięta i zdeformowana końcówka może spowodować mikrouraz (krwawienie, uszkodzenie naskórka) lub lipohipertrofię, czyli zwyrodnienie struktury tkanki tłuszczowej, co może skutkować zmniejszonym wchłanianiem insuliny.  
• Insulina ma skłonność do krystalizacji, a więc pozostawienie igły z insuliną po iniekcji zwiększa możliwość zatkania igły przez powstające kryształki, co uniemożliwia podanie kolejnego zastrzyku. 
• W przypadku stosowania mieszanki insulin przechowywanie pena z nakręconą igłą może powodować wyciek insuliny o mniejszej gęstości i zmianę składu mieszanki. 

Pamiętaj, wszystkie igły do wstrzykiwaczy są jednorazowego użytku. Po wykonaniu wstrzyknięcia należy je usunąć, a do kolejnego podania należy założyć nową igłę.  

Lancety 

Oprócz penów do insuliny nieodłącznym elementem wyposażenia diabetyka są nakłuwacze.  Są one wyposażone w lancety, czyli sterylne igiełki w plastikowej obudowie służące do nakłuwania opuszka palca w celu pobrania kropli krwi kapilarnej. Taką kroplę umieszcza się na pasku testowym do glukometru, aby zbadać poziom glukozy we krwi.  

Lancety są wyrobem medycznym jednorazowego użytku i powinny być wymieniane po każdym użytku. Należy również pamiętać, że służą tylko i wyłącznie do użytku osobistego i nie wolno ich używać na spółkę z innymi, nawet bliskimi członkami rodziny.  

Dlaczego należy wymieniać lancety po każdym użyciu? 

Najważniejszym powodem jest higiena. Za każdym razem należy użyć nowego, sterylnego lancetu, aby zminimalizować ryzyko infekcji czy zakażenia. Używanie wielokrotnie tego samego lancetu powoduje zbieranie się na nim zanieczyszczeń, co może prowadzić do powstania trudno gojących się ran. Producenci lancetów nie przewidują możliwości ich dezynfekowania, gdyż z definicji jest to sprzęt jednorazowy. Należy również pamiętać o dokładnym umyciu lub odkażeniu miejsca wkłucia. 

Nowy lancet zwiększa także komfort użytkowania – po każdym nakłuciu ostrze lancetu ulega stępieniu i z coraz większym oporem pokonuje skórę, zwiększając tym samym odczuwanie bólu. Nakłuwanie skóry zbyt tępym lancetem może doprowadzić do powstania krwiaka. 

Zasady bezpiecznego użytkowania lancetów 

• Lancety są wyrobami jednorazowymi, a więc do wykorzystania tylko raz przez jedną osobę.
• Za każdym razem należy zastosować nowy lancet. 
• W przypadku dotknięcia czegoś ostrzem lancetu przed wkłuciem również należy wymienić lancet na nowy.
• Nakłuwacze i lancety powinno przechowywać się w czystych miejscach, najlepiej w etui razem z glukometrem.
• Należy unikać noszenia nakłuwacza i lancetów luzem w kieszeniach, torebkach itp.
• Przed nakłuciem opuszka palca dokładnie myjemy i osuszamy lub zdezynfekujemy skórę w miejscu nakłucia.