Choroby gardła. Zwróć uwagę na te objawy!

Budowa gardła 

Gardło łączy ze sobą jamę ustną, jamę nosową, krtań i przełyk. Jest zatem łącznikiem pomiędzy drogą pokarmową a oddechową. Ma nieregularny kształt i jest wyścielony mięśniami, włóknami i śluzówką.

Wyróżniamy kilka części gardła:

• część górną (nosową) – obejmuje obszar od podstawy czaszki do podniebienia miękkiego (zakończonego języczkiem); w części nosowej znajdują się nozdrza, które łączą ze sobą jamę nosową z jamą gardła, migdałek gardłowy oraz ujście trąbki słuchowej Eustachiusza; 
• część środkową (ustną) – znajduje się między podniebieniem miękkim a górną częścią nagłośni (jest ona częścią krtani i zamyka wejście do niej podczas przełykania pokarmu, dzięki czemu się nie krztusimy); część środkowa gardła obejmuje łuki podniebienne, podstawę języka, dolną część podniebienia miękkiego oraz zewnętrzną część nagłośni; 
• część dolną (krtaniową) – obejmuje obszar od zewnętrznej części nagłośni do dolnej krawędzi chrząstki pierścieniowatej, będącej częścią krtani (łączy ona gardło z przełykiem i z krtanią). 

Gardło unerwione jest zarówno czuciowo, jak i ruchowo, a to wszystko zawdzięcza nerwom czaszkowym. 

Gardło – jakie pełni funkcje? 

Jak już wspomniano, gardło łączy ze sobą drogi oddechowe i pokarmowe. Dzięki niemu pokarm przedostaje się w głąb przełyku aż do żołądka. Ponadto umożliwia nam swobodne oddychanie. To właśnie przez gardło przepływa strumień powietrza podczas wdechu i wydechu.

Gardło bierze też udział w tworzeniu mowy. Jest swoistym rezonatorem, który podczas mówienia nadaje naszemu głosowi odpowiednią barwę i wzmacnia go. Prawidłowo pracujące gardło zapobiega wydostawaniu się powietrza przez nos, gdy mówimy.

Gardło pełni też funkcję obronną – chroni nas przed odruchem wymiotnym i kaszlowym. Oprócz tego znajdujący się w gardle system chłonny bierze aktywny udział w obronie naszego organizmu przed chorobami, wirusami itd.  

Choroby gardła – rodzaje

Choroby gardła mogą dotyczyć każdego piętra gardła, tj. części nosowej, ustnej lub krtaniowej.  

Do najczęściej występujących zaliczamy:

• zapalenie gardła, 
• ostre zapalenie gardła, 
• ostre przewlekłe zapalenie gardła – wirusowe (70-90%) i bakteryjne (10-30%), 
• anginę (ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych). 

Rzadziej lekarz diagnozuje: 

• polipy, 
• guzki głosowe, 
• ziarniaki, 
• nowotwory. 

W tym artykule skupimy się na chorobach gardła występujących najczęściej, tj. na ostrych i przewlekłych zapaleniach gardła.  

Zapalenie gardła 

Jest ono najczęściej spowodowane infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi (paciorkowce), rzadziej grzybiczymi.

Do głównych objawów należą: 

• silny ból gardła, 
• trudności i ból podczas przełykania pokarmów i płynów, 
• rzadziej suchy kaszel.  

Zapalenie gardła jest chorobą zakaźną. Możemy się nim zarazić drogą kropelkową lub bezpośrednią, np. przez pocałunki.

Zdarzają się sytuacje, gdy zapalenie gardła nie ma swojego źródła w wirusach, bakteriach czy grzybach. Odpowiadają za nie np. używki w postaci alkoholu czy papierosów lub nietypowe bakterie, np. chlamydie, mykoplazmy itd. Nieprawidłowa dieta może być przyczyną refluksu drażniącego ściany gardła i powodującego dyskomfort.  

Poza głównymi objawami zapalenia gardła, zależnie od jego przyczyny, występują także inne symptomy:

• przy wirusowym zapaleniu gardła – przekrwiona i zaczerwieniona błona śluzowa gardła wraz z powiększonymi, przekrwionymi migdałkami,
• przy bakteryjnym zapaleniu gardła – błona śluzowa gardła ma kolor ciemnoczerwony, a na jej powierzchni może pojawić się jasny nalot.  

Oba przypadki zapalenia gardła wymagają leczenia. O ile w przypadku wirusowego zapalenia gardła stosuje się głównie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, o tyle przy zapaleniu bakteryjnym konieczny jest już antybiotyk. Leczenie trwa zazwyczaj około tygodnia. Jeśli nie przynosi oczekiwanych efektów, a objawy nadal się utrzymują, prawdopodobnie zapalenie gardła przeszło w przewlekłe zapalenie gardła. 

Przewlekłe zapalenie gardła 

Wyróżniamy kilka postaci przewlekłego zapalenia gardła: 

• proste – charakterystycznym objawem jest stałe uczucie przeszkody w gardle, którą chory próbuje odkrztusić lub przełknąć;  
• przerostowe – błona śluzowa pokrywająca ścianę gardła jest wyraźnie powiększona i przekrwiona, widoczne są także grudki chłonne; pacjent odczuwa przeszkodę w gardle, którą próbuje odkrztusić; 
• zanikowe – dotyka zazwyczaj osób starszych i nierzadko może mieć związek z poważnymi chorobami gardła, np. nowotworami; cechę szczególną stanowi zróżnicowany wygląd błony śluzowej gardła – od bladoróżowego do ciemnoczerwonego; objawy zanikowego zapalenie gardła nasilają się szczególnie latem, gdy jest gorąco i sucho. 

Leczenie przewlekłego zapalenia gardła w dużej mierze zależy od jego postaci. Najczęściej skupia się ono na silnym nawilżeniu śluzówki gardła, a także stosowaniu preparatów pobudzających tworzenie wydzieliny w błonie śluzowej (np. przy pomocy jodyny). Zdarzają się przypadki, kiedy jedynym sposobem na pozbycie się problemów z gardłem jest zmiana wykonywanego zawodu. 

Angina  

Angina, czyli ostre zapalenie błony śluzowej gardła i migdałków podniebiennych, może być wywołana przez bakterie, wirusy i grzyby.

Jej pierwsze objawy są podobne do przeziębienia:  

• katar,  
• ból gardła,  
• podwyższona temperatura, 
• bóle mięśni, 
• ogólne zmęczenie.  

Angina jest chorobą zakaźną i zazwyczaj wymaga leczenia antybiotykiem (w zależności od przyczyny), dlatego pacjent powinien pilnie skonsultować się z lekarzem i rozpocząć leczenie.

Przeczytaj również:
Angina. Jak ją rozpoznać i leczyć?