Rozwar wielokwiatowy – jakie ma właściwości?

Rozwar wielokwiatowy – co warto o nim wiedzieć? 

Korzeń rozwaru wielokwiatowego musi być wysuszony. Można wykorzystać go w całości lub w postaci rozdrobnionej. Należy pozbawić go drobnych korzonków. Surowiec zbiera się wiosną lub jesienią. Określa się w nim zawartość sumy saponin w przeliczeniu na platykodynę D, której minimalna zawartość to 0,3%.  

Rozwar wielokwiatowy rośnie na stanowiskach nasłonecznionych i półcienistych, głównie na łąkach, w zaroślach, na polanach i skałach. Osiąga wysokość od 20 do 120 cm. Ma jajowate, ząbkowane liście. Kwiaty ułożone są w charakterystyczny dzwonek. Płatki są koloru fioletowo-niebieskiego, odmiany hodowlane są także białe i różowe. Rozwar kwitnie od lipca do września, a owocuje od sierpnia do października. Roślina jest znana pod wieloma nazwami – platykodon, balloon flower, chinese bellflower, jie geng, kikyou.  

Rozwar wielokwiatowy – zastosowanie

P. grandiflorus jest stosowany w tradycyjnej medycynie chińskiej jako roślina na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych. Używany jest jako środek wykrztuśny, nawilżający gardło, łagodzący objawy zapalenia migdałków i gardła. Stosuje się go również w astmie, gruźlicy oraz przewlekłym nieżycie nosa.  

Rozwar wielokwiatowy – skład 

Surowiec jest bogaty w składniki aktywne. Głównie są to saponiny triterpenowe, np. platykodyny, platykozydy, polygalacyna, platykodygenina. Łącznie wyizolowano z surowca około 70 saponin. Do pozostałych związków należą: 

• flawonoidy (platykonina, taksyfolina, platykozyd, apigenina, luteolina),  
• związki fenolowe,  
• poliacetyleny,  
• polisacharydy,  
• sterole.  

Rozwar wielokwiatowy – właściwości 

Korzeń rozwaru ze względu na zawartość związków aktywnych wykazuje działanie farmakologiczne. Badania wskazują na: 

• aktywność na drogi oddechowe – platykodyna zawarta w korzeniu wykazuje działanie rozrzedzające wydzielinę w drogach oddechowych. Wpływa na wydzielanie mucyny przez komórki nabłonkowe dróg oddechowych. Wykazuje także działanie przeciwzapalne, hamuje odruch kaszlu, także w astmie.  
• aktywność na układ odpornościowy – ekstrakty wodne z P. grandifolius aktywują limocyty B oraz makrofagi. Stymulują fagocytozę drobnoustrojów oraz aktywność cytostatyczną. Wpływają także na wzrost wytwarzania tlenku azotu i czynnika martwicy nowotworu (TNF-α). 
• aktywność przeciwnowotworową – saponiny zawarte w korzeniu wykazują aktywność antyproliferacyjną, apoptyczną oraz hamują aktywność telomerazy. Zmniejszają zdolność przylegania komórek nowotworu do błony podstawnej, co zmniejsza przerzutowanie nowotworu. Badania prowadzono na komórkach niedrobnokomórkowego raka płuca, raka jajnika, okrężnicy, piersi, przy czerniaku i białaczce.  
• aktywność przeciwcukrzycową – ekstrakt wodno-etanolowy zmniejsza poziom glukozy we krwi bez wpływu na wyrzut insuliny. Ma to także wpływ na masę ciała – badania wskazują na spadek przyrostu masy ciała. Saponiny hamują wchłanianie tłuszczów z pokarmu. 
• aktywność ochronną na wątrobę – saponiny zawarte w P. grandiflorus wpływają na metabolizm alkoholu w wątrobie, przez co obniżają jego negatywny wpływ. Działają także na wolne rodniki, które uszkadzają wątrobę. Wpływają również na mikrokrążenie w wątrobie.  
• zastosowanie w kosmetyce – ekstrakty z korzenia stosuje się są w kremach o działaniu przeciwutleniającym, zapobiegających utracie wody z komórek, poprawiających napięcie skóry.  

Rozwar wielokwiatowy – dawkowanie 

Rozwar wielkokwiatowy jest wykorzystywany do sporządzania nalewek oraz odwarów. Odwar sporządza się poprzez zalanie wrzącą wodą 1-2 gramów sproszkowanego korzenia rozwaru. Całość pozostawiamy pod przykryciem na 10-15 minut. Nalewkę można zażywać do 4 razy na dobę. Około 30 kropel należy rozpuścić w wodzie. Dawkowanie rozwaru w formie tabletek określa producent preparatu.  

Rozwar wielokwiatowy – przeciwwskazania 

Rozwaru wielkokwiatowego oraz jego przetworów nie należy spożywać w czasie ciąży oraz karmienia piersią, ponieważ nie ma jednoznacznych badań określających wpływ ziela na dziecko.  

Rozwar wielokwiatowy – działania niepożądane 

Podczas przyjmowania produktów z rozwarem mogą wystąpić działania niepożądane takie jak: 

• nudności, 
• wymioty,  
• nadmierne pocenie się,  
• zmęczenie,  
• bezsenność.  

Źródło: 

Ekiert H., Sondej A., Klimek-Szczykutowicz M., Ekiert R., Szopa A., Nowe surowce roślinne w Farmakopei Europejskiej Cz. 2 Rozwar wielokwiatowy (Platycodon grandiflorus)- źródło nowego surowca saponinowego, Postępy Fitoterapii 2019