Rośliny domowe – które z nich mogą być trujące?

Co może wywołać zatrucie? 

Zatrucie mogą wywołać różne rodzaje ekspozycji, w zależności od gatunku rośliny: 

• zjedzenie bądź dotknięcie liści; 
• spożycie owoców, kwiatów bądź korzeni; 
• kontakt z sokami roślinnymi; 
• spożycie ziemi; 
• wypicie wody, w której stały rośliny.

Zatrucie roślinami domowymi – epidemiologia 

Według raportów udostępnionych przez amerykańskie bazy danych przypadkowe spożycie roślin domowych dotyczy najczęściej roślin niepowodujących żadnych działań niepożądanych. W niektórych przypadkach działania toksyczne są minimalne – przez okres 10 lat na 500 000 przypadkowych spożyć roślin domowych przez dzieci poniżej 5. roku życia zgłoszonych do centrów toksykologicznych zdarzył się tylko jeden przypadek śmierci.  

Jakimi roślinami możemy się zatruć? Jakie są jego objawy? 

Najczęstszym obrazem klinicznym prezentowanym przez osoby zatrute roślinami domowymi jest nieżyt żołądkowo-jelitowy. Wywołuje go między innymi spożycie niektórych części następujących roślin: 

• wilczomlecz nadobny, lepiej znany jako gwiazda betlejemska, 
• ostrokrzew, 
• amarylis, 
• narcyz, 
• ognik. 

Po ich spożyciu pacjenci mogą cierpieć na nudności, wymioty oraz biegunkę. W większości przypadków objawy mają niegroźny, samoograniczający się charakter.  

Rośliny domowe, szczególnie z rodziny Araceae (filodendron, Dieffenbachia), w styczności z błonami śluzowymi mogą wywołać podrażnienie i obrzęk. Rzadko dochodzi jednak do obstrukcji (zwężenia) dróg oddechowych czy innych zagrażających życiu powikłań. 

Choć to niezwykle rzadkie, zdarzają się groźne zatrucia roślinami. Oto przykłady roślin, które mogą wyrządzić w organizmie duże szkody: 

• zimowit jesienny – wykorzystywany głównie jako roślina na rabaty i do ogródków skalnych; zawiera toksynę kolchicynę. Ostre zatrucie tą toksyną wywołuje groźne zapalenie żołądka. 
• rododendron, azalie – zawierają neurotoksynę z grupy grayanotoksyn; przypadki zejść śmiertelnych są rzadkie, ale pacjenci rozwijają groźny obraz kliniczny obejmujący następujące objawy: spowolniona akcja serca, obniżone ciśnienie tętnicze, wymioty, zwroty głowy, dwojenie widzenia. 
• tojad – hodowany ze względu na swoje ozdobne właściwości, zawiera groźny alkaloid –akonitynę; toksyna znajduje się we wszystkich częściach rośliny, z łatwością wchłania się przez skórę i błony śluzowe. Zatrucie objawia się zaburzeniami czucia, połykania, osłabieniem mięśni kończyn, uczuciem niepokoju, wzmożeniem potliwości, nudnościami i wymiotami. W dużych dawkach akonityna może blokować ośrodek oddechowy. 

Toksyczne rośliny mogą stanowić zagrożenie dla dzieci, zwierząt oraz osób z otępieniem. Choć wskazane jest, by trzymać potencjalnie szkodliwe rośliny poza zasięgiem potencjalnie nimi zagrożonych jednostek, nie zawsze możliwe jest uniknięcie ekspozycji. Aby zupełnie zminimalizować ryzyko, można unikać hodowli potencjalnie toksycznych gatunków roślin – przed kupnem nowego okazu zawsze warto sprawdzić w literaturze, czy nie jest on jednym z nich.