Choroby przyzębia – czy są groźne?
Choroby przyzębia to znane nam pod nieco innym terminem choroby dziąseł, które mogą mieć różne spektrum. Ich objawy mieszczą się w zakresie od łagodnych stanów zapalnych po ciężkie przebiegi, związane nawet z wypadaniem zębów. Co warto wiedzieć o chorobach przyzębia, jak im zapobiegać i jak je leczyć, gdy już się pojawią?
Czym są choroby przyzębia?
Przyzębną określa się tkanki otaczające ząb i utrzymujące je w zębodole. Tkanki te chronią ząb przed bakteriami i drobnoustrojami, aby nie dostały się do jego wnętrza, a także odżywiają go. W skład przyzębia wchodzą dziąsła, kość wyrostka zębodołowego, ozębna (wypełnia przestrzeń pomiędzy cementem korzeniowym a wyrostkiem zębodołowym, łącząc je w całość) i cement korzeniowy (tkanka twarda zęba).
Choroby przyzębia, czyli choroby dziąseł, występują bardzo często. Jest to grupa chorób, która dotyczy tkanek obejmujących prawie cały ząb. Warto pamiętać, że wiele poważnych chorób ma swój początek w jamie ustnej, będącej siedliskiem bakterii, które dzięki obiegowi krwi mogą dostać się dalej w głąb organizmu i go zatruwać. Dlatego tak ważne jest dbanie o stan jamy ustnej, a w przypadku wystąpienia choroby szybkie wdrożenie leczenia.
Medycyna dzieli choroby przyzębia na:
- zapalenie dziąseł,
- zapalenie przyzębia.
Zapalenie dziąseł jest bardzo wczesnym stadium choroby, a więc też łatwiejszym w leczeniu. Zlekceważenie zapalenia dziąseł lub zbyt późna reakcja na pojawienie się choroby może skutkować objęciem przez chorobę kolejnych tkanek, zwłaszcza włókien kolagenowych, które są łącznikiem zęba z kością. Gdy choroba obejmie zęby i kość, mówimy wówczas o zapaleniu przyzębia, co jest znacznie poważniejsze niż zapalenie dziąseł i nie tak proste w leczeniu, bowiem pacjentowi grozi nawet utrata zębów. W następstwie choroby dziąsła otaczające ząb zaczynają się wycofywać, odsłaniając tym samym szyjkę i korzeń zęba. Te z kolei pozostawione bez rusztowania zaczynają się chwiać, ruszać i w końcu wypadają.
Czy choroby przyzębia mogą być groźne?
Wydawać by się mogło, że choroby związane z jamą ustną nie dotyczą całego ciała. Jest wprost przeciwnie. Nieleczone choroby przyzębia, a także poważne stany choroby jamy ustnej wpływają na pracę całego organizmu, ponieważ wraz z krwią w głąb ciała przemieszczają się bakterie i drobnoustroje.
Tak więc choroby przyzębia mogą skutkować chorobami dosłownie wszystkich narządów wewnętrznych. Mogą także wywołać m.in. choroby serca i układu sercowo-naczyniowego, reumatyzm, cukrzycę, a nawet nowotwory!
Ponadto znacznie wzrasta ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej (aż do 70%). Osoby, które wcześniej chorowały na podobne choroby, mogą się skarżyć na przeciągające się leczenie stanów zapalnych i chorób przyzębia, co jest związane z obciążeniem organizmu.
Co sprzyja rozwojowi chorób przyzębia?
- wysoki poziom stresu,
- przyjmowanie niektórych leków, np. na nadciśnienie,
- zbyt niski poziom witamin, zwłaszcza B i C,
- nieprawidłowe dbanie o stan jamy ustnej (niedokładne mycie zębów, nieleczenie zębów dotkniętych próchnicą itd.),
- używki – alkohol, papierosy,
- niska odporność,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- cukrzyca,
- osteoporoza,
- zaburzenia na tle hormonalnym,
- wiek – im starszy pacjent, tym niższa jest jego odporność,
- płeć – badania wykazują, że choroby przyzębia częściej dotykają mężczyzn, głównie dlatego, że rzadziej chodzą do stomatologa, częściej palą papierosy i piją alkohol, a także mniej dbają o stan swojej jamy ustnej,
- AIDS,
- niektóre choroby genetyczne związane z mniejszą odpornością organizmu,
- nieprawidłowa budowa zębów, wady zgryzu czy nieprawidłowe przyczepy wędzidełek.
Jakie są przyczyny występowania chorób przyzębia?
Przyczyn chorób przyzębia jest wiele. Zalicza się do nich:
- niski poziom higieny jamy ustnej, obecność płytki nazębnej,
- choroby,
- zaburzenia hormonalne,
- zaburzenia metaboliczne,
- nieprawidłowe odżywianie lub jego zaburzenia,
- infekcje jamy ustnej, w tym infekcje nieleczone,
- alergie,
- bruksizm (zgrzytanie zębami),
- urazy,
- wady zgryzu.
Objawy chorób przyzębia
Pierwsze objawy chorób przyzębia mogą być bardzo subtelne. Najczęściej w początkowych stadiach choroby pacjenci nie mają dolegliwości bólowych, ale zauważają zmiany w kolorystyce dziąseł. Stają się one przekrwione, wyraźnie różnią się od zdrowych dziąseł, z czasem stają się nadwrażliwe, a podczas mycia zębów może pojawiać się krew. Do innych częstych objawów zalicza się odkładanie dużych ilości kamienia nazębnego, odkrycie szyjek zębowych, nieprzyjemny posmak w ustach, a także rozchwianie zębów.
Leczenie chorób przyzębia
Jeśli pacjent zauważy u siebie pierwsze objawy chorób przyzębia, niezwłocznie należy udać się do stomatologa lub periodontologa, czyli specjalisty od chorób przyzębia. Wiele zależy od stadium choroby, w jakim pacjent się zgłosił. Lekarz z pewnością usunie zalegający kamień nazębny i szkodliwą płytkę nazębną. W przypadku obecności stanów zapalnych wdroży leczenie przeciwzapalne. Jeśli doszło do cofnięcia dziąseł i odsłonięcia szyjek zębowych, niezbędne będą zabiegi regeneracyjne, tj. kiretaż kieszonek dziąsłowych (spłycenie ich), zabiegi płatowe (usunięcie zapalenia po dostaniu się do kości) lub gingiwektomię (plastyka dziąseł).
Przeczytaj również:
Periodontologia – co to jest?
Choroby przyzębia a ciąża
Każda przyszła mama dba o siebie i swoje nienarodzone dziecko. Niestety ciąża jest dużym obciążeniem dla kobiety i sprzyja występowaniu m.in. chorób przyzębia. Wynika to z faktu, że w pierwszych miesiącach ciąży wiele kobiet wymiotuje, co wpływa na pojawienie się próchnicy i pogarsza stan szkliwa. Z kolei pod koniec ciąży istnieje ryzyko wystąpienia ciążowego zapalenia dziąseł, które może przerodzić się w choroby przyzębia. Aby temu zapobiec, a w szczególności zadbać o płód, każda ciężarna kobieta powinna częściej kontrolować stan swoich zębów i dziąseł, a w razie potrzeby szybko rozpocząć leczenie.
Przeczytaj również:
Zapalenie dziąseł w ciąży – jak sobie z nim radzić?
Zdrowe zęby a ciąża. Dlaczego warto zadbać o nie przed staraniem się o dziecko?
Zapalenie dziąseł u dzieci – jak je leczyć?
Choroby przyzębia są poważnym stanem. Na szczęście można im zapobiec za pomocą odpowiedniej higieny jamy ustnej i regularnych kontroli. Jeśli jednak wystąpią pierwsze oznaki choroby, nie zwlekajmy z wizytą u specjalisty!
Źródła:
- pod red. Z. Jańczuka, Choroby przyzębia – zapobieganie, diagnostyka, leczenie, PZWL, Warszawa 2020.
- R. Górska, Choroby przyzębia – algorytmy postępowania diagnostycznego i wytyczne dotyczące leczenia, PZWL, Warszawa 2021.
- Z. Jańczuk, J. Banach, Choroby błony śluzowej, jamy ustnej i przyzębia, PZWL, Warszawa 2013, wyd. 3.
- M. Pietruska, E. Dolińska, J. Pietruski, Regeneracja tkanek przyzębia, wyd. Kwintesencja, Warszawa 2017, wyd. 1.