Najbardziej szkodliwe substancje w kosmetykach

Formaldehyd i jego pochodne  

Formaldehyd to gaz o charakterystycznym, drażniącym zapachu. W niewielkich ilościach gaz ten występuje w przyrodzie jako zanieczyszczenie powietrza związanego ze spalinami samochodowymi, kotłowymi i utylizacją odpadów komunalnych. W wyniku reakcji z wodą, formaldehyd przekształca się w formalinę, czasem dodawaną do kosmetyków.  Zarówno formalina, jak i formaldehyd wykazują działanie silnie toksyczne i bakteriobójcze.  

Obecnie w Polsce zakazane jest stosowanie formaldehydu. Uznano, że związek ten wykazuje działanie rakotwórcze, mutagenne i negatywnie wpływające na rozrodczość. Może również uczulać i powodować podrażnienia skóry. 

Produkty, do których dodawany był formaldehyd to:  

• lakiery do paznokci, ze względu na zdolność łączenia się z keratyną, tj. budulcem paznokci i włosów; 
• produkty do higieny jamy ustnej; 
• jako konserwant.  

Na etykietach produktów kosmetycznych możemy znaleźć tzw. donory, czyli substancje uwalniające formaldehyd, tj.: Diazolidinyl Urea, DMDM Hydantoin, Quaternium-15, Imidazolidinyl Urea, Methenamine, Bronopol (formaldehyd może uwalniać się z nich pod wpływem różnych czynników). Warto dodać, że największe ryzyko uwolnienia się z tych związków formaldehydu istnieje na etapie ich syntezy, bowiem donor formaldehydu dodany do kosmetyku wydziela tej substancji znacznie mniej.

Akrylamid  

Należy do grupy organicznych związków chemicznych. Stosowany jako:

• stabilizator,
• zagęstnik,
• składnik antystatyczny,
• składnik pianotwórczy.

Akrylamid może powstawać w jedzeniu, np. przy przypaleniach produktów zawierających skrobię. Sam akrylamid jest uznawany za substancję rakotwórczą. Producenci do kosmetyków w większości dodają poliakrylamid, powstający w wyniku polimeryzacji cząsteczek akrylamidu. Poliakrylamid nie jest niebezpieczny dla naszego organizmu, jednak z badań naukowych wynika, że wydziela się on w trakcie produkcji poliakrylamidu. Ryzyko dla organizmu może również wynikać z zanieczyszczeń poliakrylamidu akrylamidem. 

Aluminium 

Aluminium (glin) to lekki metal. W produktach kosmetycznych znajdziemy w większości sole glinu i związki kompleksowe, np. chlorek glinu, chlorowodorotlenek glinu, tetrahydroksychlorek glinowocyrkonowy glicyny, seskwichlorowodorotlenek glinu. Glin wykorzystywany jest między innymi przy produkcji:

• dezodorantów,
• kremów do opalania z filtrem UV,
• kosmetyków przeciwłojotokowych.

Jego zadaniem jest hamowanie wydzielającego się potu. Niestety poza zatykaniem porów, związek ten może powodować reakcje alergiczne, przesuszenie skóry oraz wysypki. 

Ftalany 

Ftalany to sole lub estry kwasu ftalowego. Związki te wykazują dużą odporność na działanie czynników zewnętrznych. Odporne są na wilgoć, zmiany temperatury i uszkodzenia mechaniczne oraz wykazują właściwości zmiękczające. Dodawane są do takich produktów jak:  

• lakiery do włosów,  
• lakiery do paznokci,  
• balsamy do ciała,  
• środki do higieny,  
• utrwalacze perfum.  

Ftalany znajdziemy pod nazwami: Phthalates, Dibutyl phthalate, Diethyl phthalate, Dimethyl phthalate. Związki te kumulują się w organizmie co prowadzi do oddziaływania na nerki, wątrobę, układ rozrodczy i niektóre hormony. Związki te zwiększają możliwość wystąpienia astmy i alergii.

W Polsce zabronione jest dodawanie do kosmetyków następujących ftalanów: Dibutyl phthalate, bis(2-Ethylhexyl) phthalate, bis(2-Methoxyethyl) phthalate, n-pentyl-isopentylphtalate, di-n-pentyl phtalate, diisopentylphtalate, Benzyl butyl phtalate. Najlepiej przebadaną formą ftalanów dodawanych do produktów kosmetycznych jest DEP Diethyl phthalate.  

Triclosan 

Triclosan to silny związek bakteriobójczy, który niszczy drobnoustroje, chroni kosmetyk przed zanieczyszczeniem oraz wydłuża ich trwałość, pełni rolę konserwantu. W związku ze swoimi właściwościami związek ten dodawany jest przede wszystkim do:  

• produktów do higieny jamy ustnej,  
• mydeł w płynie,  
• dezodorantów,  
• produktów wspomagających leczenie trądziku,  
• produktów do paznokci i stóp.  

Określono maksymalne stężenie tego związku w kosmetykach. Istnieją badania, wg których triclosan w niewielkich ilościach może kumulować się w mleku matki i wpływać na gospodarkę hormonalną.  

Toluen  

Jest to substancja pochodzenia petrochemicznego, m.in. z destylacji smoły węglowej. Wykorzystywany jest głównie jako rozpuszczalnik. W trakcie wdychania tego związku jesteśmy narażeni na bóle głowy, nudności czy wymioty. Szczególnie unikać go powinny kobiety w ciąży i dzieci. Występuje w: 

• lakierach i odżywkach do paznokci, 
• farbach do włosów. 

W kosmetykach znajdziemy go pod nazwami: Toluol, Toluene, Phenylmethane, Methylbenzene. 

Przeczytaj również:
Konserwanty w kosmetykach – czy są bezpieczne?