Badanie densytometryczne – do czego służy?

Densytometria – na czym polega? 

Densytometria jest badaniem służącym do oceny gęstości mineralnej kości. Najczęściej stosowaną techniką, uważaną za „złoty standard” diagnostyczny jest technika DXA – dwuwiązkowej absorpcji rentgenowskiej. Wykorzystuje ona promieniowanie rentgenowskie w niskiej dawce. Jedno badanie to niespełna 3,4% dawki, którą wykorzystuje się do wykonania standardowego zdjęcia RTG klatki piersiowej.

Standardowymi miejscami pomiaru gęstości mineralnej kości są: 

• bliższy koniec kości udowej, 
• kręgosłup lędźwiowy od kręgu L1 do kręgu L4. 

Istnieją jednak okoliczności utrudniające lub uniemożliwiające pomiar w tych lokalizacjach. Należą do nich na przykład: 

• obecność ciał obcych, np. endoprotezy, gwoździ ortopedycznych używanych do leczenia złamań; 
• obecność złamań kompresyjnych kręgów, które zawyżają wynik pomiaru; 
• obecność zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa z obecnością osteofitów – „wyrośli” kostnych, których obecność również zawyża wynik pomiaru; 
• zbyt duża masa ciała pacjenta, która przekracza normy dopuszczalne dla sprzętu; 
• brak możliwości przyjęcia pozycji leżącej. 

Stosowanym wówczas alternatywnym miejscem pomiaru jest obręb kości promieniowej. Dokonuje się go w obrębie przedramienia niedominującego – lewego u osób praworęcznych, prawego u leworęcznych. Pomiaru w tym obszarze dokonuje się również u chorych obciążonych nadczynnością przytarczyc. 

Wskazania do badania densytometrycznego  

Wskazania określa lekarz na podstawie wywiadu medycznego, badania przedmiotowego i oceny ryzyka wystąpienia złamania niskoenergetycznego. Znaczenie ma wiek, płeć, choroby towarzyszące, przyjmowane leki, przebyte złamania, używki i wywiad rodzinny. 

Na podstawie wymienionych czynników lekarz identyfikuje osoby, u których ryzyko rozwoju złamania niskoenergetycznego jest podwyższone i wymagają diagnostyki. Należą do nich między innymi: 

• kobiety po menopauzie, które osiągnęły 65 rok życia lub u których występują inne czynniki ryzyka; 
• mężczyźni po 70. roku życia; 
• wszystkie osoby, u których wystąpiło złamanie niskoenergetyczne; 
• osoby obciążone chorobami sprzyjającymi wystąpieniu niskiej masy kostnej, takimi jak np. nadczynność przytarczyc; 
• osoby przyjmujące leki przyspieszające spadek masy kostnej, np. glikokortykosteroidy. 

Badanie wykonuje się również u pacjentów już leczonych z powodu osteoporozy, celem monitorowania efektów leczenia. Bardzo ważne jest, aby kolejne badania wykonywać na tym samym aparacie, gdyż tylko takie wyniki można ze sobą wiarygodnie porównywać.

Przeciwwskazaniem do wykonania badania densytometrycznego metodą DXA jest ciąża, ze względu na wykorzystywane w jego trakcie promieniowanie rentgenowskie.

Jak przebiega badanie i jak się do niego przygotować? 

Badanie densytometryczne nie wymaga szczególnego przygotowania. Należy pamiętać, by zdjąć z badanego obszaru wszelkie metalowe elementy, takie jak klamry pasków, zamki czy guziki, gdyż mogą one zakłócać uzyskane obrazy. Zalecane jest również zachowanie odstępu co najmniej 2 dni od podania radiologicznego środka kontrastowego. 

Badanie trwa krótko, zaledwie kilka minut. W przypadku oceny kręgosłupa lędźwiowego i bliższego końca kości udowej przeprowadza się je w pozycji leżącej, zaś w przypadku kości promieniowej w pozycji siedzącej. W czasie badania należy pozostać w miarę możliwości w bezruchu. 

Przeczytaj również:
Złamania osteoporotyczne – komu grożą?