Bolesne ząbkowanie? Sprawdź, jak pomóc dziecku!

Rozwój zębów u dziecka

Pierwsze zalążki zębów powstają już w 4. tygodniu życia płodowego. Wykształca się wówczas listewka zębowa. To z niej ok. 7. tygodnia powstają zawiązki zębów mlecznych. W okresie ciąży dochodzi do formowania i mineralizacji zawiązków, dzięki czemu przed przyjściem na świat dojrzały płód posiada już dwadzieścia zalążków zębów mlecznych.

Kalendarz ząbkowania

Aby ząb pojawił się w jamie ustnej, musi przejść długotrwały proces wyrzynania się, czyli ząbkowania.

Kolejność wychodzenia zębów mlecznych:

• siecznych pierwszych (jedynek): 6-12 miesiąc życia,
• siecznych drugich (dwójek): 6-16 miesiąc życia, 
• kłów: 15-24 miesiąc życia,
• trzonowców pierwszych: 10-19 miesiąc życia,
• trzonowców drugich: 21-31 miesiąc życia.

Ząbkowanie – jakie są jego objawy?

Niemowlę najczęściej komunikuje się z otoczeniem za pomocą płaczu. Może on oznaczać wszystko – głód, mokrą pieluszkę czy nudę. Płacz często związany jest także z bólem wynikającym z ząbkowania. W tym procesie korona zęba wyrzyna się z dziąsła przez mniejszy od niej otwór kostny. Wychodzący ząbek zaczyna uciskać tkankę łączną i kostną, dlatego pojawia się ból. Dziąsła stają się wrażliwe na dotyk, są opuchnięte i zaczerwienione.

Poza płaczem o ząbkowaniu mogą świadczyć:

• problemy ze snem,
• rozdrażnienie,
• wkładanie paluszków do buzi, 
• ssanie zabawek,
• chwytanie się za uszy,
• podwyższona temperatura,
• lekka opuchlizna i obrzęk dziąseł,
• brak apetytu,
• luźne stolce.

Jeśli Twój maluch wykazuje kilka z powyższych objawów, prawdopodobnie za jakiś czas pojawią się u niego kolejne ząbki. Zwykle wychodzą one parami w jedno- dwumiesięcznych odstępach. Niestety proces ten trwa dosyć długo, dlatego może zmęczyć nie tylko dziecko, ale i rodziców.

Pamiętaj również, że wyrzynające się ząbki przyczyniają się do powstania stanu zapalnego w dziąsłach. W związku z tym przez cały okres ząbkowania dziecko jest bardziej podatne na infekcje.

Co na bolesne ząbkowanie?

Aby pomóc maluszkowi w złagodzeniu bólu, możesz skorzystać z poniższych sposobów:

• Ściereczka tetrowa nasączona rumiankiem to babciny, ale całkiem dobry sposób. Wystarczy zanurzyć tetrę w naparze z rumianku, który ma właściwości przeciwzapalne, i zamrozić. Po wyjęciu z zamrażarki odczekaj chwilę, aby ściereczka nie była zbyt twarda dla dziąseł dziecka.
• Masuj swędzące dziąsła dziecka za pomocą silikonowej osłonki na palec lub silikonowej szczoteczki. Delikatne okrężne masowanie uśmierzy na chwilę przykre dolegliwości.
• Daj dziecku schłodzony w lodówce gryzak wypełniony wodą lub żelem. Niektóre gryzaki mają dodatkowe wypustki, które przy okazji masują rozognione dziąsła. Gryzak możesz zastąpić również twardym warzywem, np. marchewką.
• Podaj maluchowi skórkę od chleba. Musi być ona na tyle gruba i duża, by dziecko łatwo mogło ją chwycić. Bądź przy dziecku cały czas i pilnuj, aby się nie zakrztusiło.
• Jeśli ból jest duży i domowe sposoby nie pomagają, posmaruj maluchowi dziąsła żelem na ząbkowanie i (lub) podaj preparat przeciwbólowy. Najlepiej zacząć od preparatów, które zawierają ekstrakty roślinne (np. rumianek, szałwia, prawoślaz lekarski, mięta, eukaliptus). Przy znacznych dolegliwościach możesz sięgnąć po paracetamol.

Ząbkowanie a gorączka

Przy ząbkowaniu może pojawić się też gorączka, ale nie jest to częsty objaw. Jej przyczyną jest stan zapalny spowodowany wyrzynającym się ząbkiem. Może do niego dojść, gdy dziąsło zostało mocno podrażnione.

Jeśli temperatura nie przekracza 38°C, nie ma się czym martwić. Za dzień lub dwa gorączka powinna ustąpić. Jeśli jednak będzie utrzymywać się przez kilka dni lub wzrośnie powyżej 38°C, skonsultuj się z pediatrą. Być może to nie ząbkowanie, ale początek infekcji, którą trzeba wyleczyć.

Co zrobić, gdy ząb już się pojawi?

Gdy u dziecka pojawi się ząbek, pora na pierwszą pastę i szczoteczkę. Odpowiednia będzie pasta o niskiej zawartości fluoru – 1000 ppm. Taka dawka nie wpływa negatywnie na organizm, nawet gdy zostanie połknięta przez dziecko. Pamiętaj, by jej ilość odpowiadała wielkości ziarenka grochu. Podczas szczotkowania delikatnie oczyść zęby z resztek pokarmowych. Pozostałości możesz usunąć zwilżoną gazą, delikatnie masując przy tym dziąsła. 

Opóźnione ząbkowanie

Gdy pierwszy ząb nie pojawi się po upływie 12. miesiąca życia, mówimy o opóźnionym ząbkowaniu. Jeżeli dziecko osiągnie 18. miesiąc życia, a zęby nadal się nie pojawią, skonsultuj się z lekarzem.