Nadciśnienie tętnicze a wiek i płeć

Czym jest nadciśnienie tętnicze? 

Nadciśnienie tętnicze to choroba układu sercowo-naczyniowego. W zaburzeniu tym ciśnienie skurczowe osiąga wartość 140 mmHg (lub więcej) i/lub ciśnienie rozkurczowe wartość 90 mmHg (lub więcej).

Rozróżniamy nadciśnienie tętnicze pierwotne i wtórne: 

• Nadciśnienie pierwotne – inaczej samoistne, to stan utrwalony, występujący bez stwierdzonej wyraźnej przyczyny. Podkreśla się, iż na jego rozwój wpływ mogą mieć czynniki genetyczne, otyłość, siedzący tryb życia, nieodpowiednia dieta (tzw. czynniki środowiskowe), czy zaburzenia nerwicowe. Ten typ choroby jest zdecydowanie bardziej powszechny, stanowi bowiem około 90% przypadków.
  

• Nadciśnienie wtórne – wynika ono z choroby, której jednym z następstw jest podwyższone ciśnienie krwi. Do takich schorzeń zaliczamy np. choroby nerek, choroby układu nerwowego, zaburzenia układów wewnątrzwydzielniczych, a także następstwa stosowania niektórych leków. Nadciśnienie tętnicze wtórne dotyczy około 10% przypadków [3]. 

Powikłania nieleczonego nadciśnienia tętniczego 

Nadciśnienie tętnicze to choroba, która może rozwijać się latami. Kluczowy wpływ na przebieg choroby, poprawę stanu zdrowia, minimalizację ryzyka oraz zwiększenie komfortu życia ma odpowiednie prowadzenie przez lekarza, właściwa farmakoterapia, odpowiedzialne, regularne wykonywanie pomiarów ciśnienia, zmniejszenie czynników ryzyka, czy poprawa stylu życia.  

Do ewentualnych powikłań nieleczonego nadciśnienia tętniczego należą: 

• niewydolność serca lub/i nerek, 
• zawał serca, 
• udar mózgu, 
• uszkodzenie siatkówki, 
• rozwój miażdżycy, 
• rozwarstwienie aorty, 
• przerost lewej komory serca [3]. 

Wiek i płeć a zapadalność i rozwój nadciśnienia tętniczego 

W ostatnich latach wykonanych zostało wiele badań obserwacyjnych, które pozwoliły jasno stwierdzić, iż wiek i płeć pacjentów są znacząco powiązane z zachorowalnością i rozwojem nadciśnienia tętniczego. Zostały one zakwalifikowane jako czynniki ryzyka tego schorzenia [2].  

Badania epidemiologiczne były przeprowadzane na różnych grupach populacyjnych na przestrzeni lat, zróżnicowanych pod względem płci i wieku. Ich celem było przedstawienie rozpowszechnienia chorób sercowo-naczyniowych w Polsce, analiza częstości ich występowania u kobiet i mężczyzn, w różnych grupach wiekowych. 

Badanie NATPOL 

Badanie NATPOL było przeprowadzane w kilku wersjach, pomiędzy 1994 a 2011 rokiem. Z najnowszego badania przeprowadzonego w 2011 roku wynika, iż na nadciśnienie tętnicze choruje 33% obywateli. Odsetek ten wahał się na przestrzeni lat pomiędzy 33-44% [4]. 

Badanie WOBASZ (Wieloośrodkowe Ogólnopolskie Badanie Stanu Zdrowia Ludności) 

To badanie prowadzone w latach 2003-2005. W trakcie tego badania mierzono ciśnienie u osób między 20. a 74. rokiem życia, zróżnicowanych pod względem płci. Wynika z niego, iż 37% badanych choruje na nadciśnienie tętnicze [4]. Ponadto zaobserwowano, iż w ogólnej populacji odsetek mężczyzn ze stwierdzonym nadciśnieniem tętniczym jest wyższy niż kobiet, wynosi bowiem 40% versus 32% [1]. 

Badanie WOBASZ II 

Zostało przeprowadzone w latach 2013-2014. Niestety zaobserwowany został wzrost zachorowalności względem poprzedniego badania, bowiem odsetek badanych ze stwierdzonym nadciśnieniem tętniczym wynosił już 45% [4]. 

Dane Narodowego Funduszu Zdrowia

W 2018 roku w naszym kraju 9,9 miliona dorosłych obywateli chorowało na nadciśnienie tętnicze (31,5% dorosłych). Dodatkowo stwierdzono, że w latach 2013-2018 spadł odsetek zarejestrowanych zachorowań [4]. 

Analiza badań pozwala na następujące stwierdzenia dotyczące osób chorujących na nadciśnienie tętnicze: 

• W grupie osób młodych zdecydowanie częściej chorują mężczyźni. 
• Populacja wieku średniego jest pod tym względem bardzo wyrównana. 
• Powyżej 60-65. roku życia częściej chorują kobiety (co jest związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowalności w wieku pomenopauzalnym). 

Należy jednak wziąć pod uwagę fakt, iż średnia długość życia w Polsce jest wyższa w populacji kobiet [2]. 

Prognozy Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 

Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) obserwuje tendencje zachorowalności, analizuje i publikuje wytyczne dotyczące prewencji, diagnostyki i postępowania klinicznego w trakcie leczenia nadciśnienia tętniczego. Prognozy PTNT nie są niestety optymistyczne, jeśli bowiem zostanie zachowana tendencja zachorowalności taka jak w chwili obecnej, do 2035 roku przewiduje się wzrost liczby chorych o połowę [5]. 

Zapobieganie i profilaktyka nadciśnienia tętniczego 

Zgodnie ze starą i sprawdzoną zasadą „lepiej zapobiegać niż leczyć”, lekarze, farmaceuci, dietetycy oraz pozostałe grono specjalistów nieustannie szerzą wiedzę na temat chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym między innymi nadciśnienia tętniczego.  

 O czym warto pamiętać, chcąc zminimalizować ryzyko zachorowania bądź następstwa nadciśnienia tętniczego? 

• Przestrzegaj zaleceń lekarza i pamiętaj o regularnej diagnostyce. 
• Regularnie wykonuj pomiary ciśnienia i zapisuj je do odpowiednich dzienniczków (dostępnych w aptece). 
• Stosuj zbilansowaną dietę i kontroluj wagę. 
• Dbaj o aktywność fizyczną. 
• Zaprzestań używania nikotyny. 
• Zminimalizuj spożywanie alkoholu i soli. 

Polska w skali światowej należy do krajów o wysokim odsetku osób chorujących na nadciśnienie tętnicze. Schorzenie to, wśród innych częstych dolegliwości, ma niechlubne wysokie miejsce pod względem ilości zachorowań, a częstość występowania nadciśnienia tętniczego jest bardzo zależna od płci i wieku obywateli.  

Prozdrowotne działania prewencyjne, oparte o stale aktualizowane badania epidemiologiczne, rozpowszechnianie dobrych praktyk, na pewno bardzo pozytywnie wpłyną na efektywną walkę z tą chorobą oraz polepszenie jakości życia pacjentów.

Przeczytaj również:
Wpływ nadwagi na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego