Insulinoma – przyczyny, objawy, leczenie

Funkcje trzustki 

Trzustka to narząd endokrynologiczny o wielu ważnych funkcjach. Zewnątrzwydzielnicza aktywność trzustki polega na produkcji i wydzielaniu do przewodu pokarmowego enzymów trawiących tłuszcze, białka i cukry. Do dwunastnicy wydzielane są również produkowane przez trzustkę wodorowęglany, które zobojętniają zakwaszoną treść pokarmową przedostającą się z żołądka. Wewnątrzwydzielnicza aktywność trzustki polega na produkcji hormonów: insuliny i glukagonu. Te substancje tworzone są w wydzielonych częściach trzustki – wyspach trzustkowych (Langerhansa), insulina w komórkach B, a glukagon w komórkach A. Stanowią one około 1% masy całego narządu i odpowiadają przede wszystkim za regulację stężenia glukozy we krwi.

Dysfunkcja trzustki polegająca na nieprawidłowym wydzielaniu insuliny skutkuje powstaniem często występującej choroby – cukrzycy (jednak większość przypadków cukrzycy rozpoznawanej dziś jest spowodowana insulinoopornością tkanek, a nie zaburzeniem w jej wydzielaniu).

Insulinoma – objawy 

Najczęstszym objawem są epizody hipoglikemii (obniżonego stężenia glukozy we krwi), które są odczuwane przez pacjentów jako: 

• uczucie głodu, 
• osłabienie, 
• nudności i wymioty, 
• potliwość, 
• tachykardia (przyspieszenie pracy serca), 
• drżenia,  
• zaburzenia koncentracji, 
• senność, 
• śpiączka, 
• podwójne widzenie. 

W piśmiennictwie objawy wyspiaka są określane często jako triada Whipple’a, na którą składają się: 

• występowanie objawów podczas głodzenia, 
• spadek stężenia glukozy we krwi, 
• objawy ustępujące po spożyciu węglowodanów. 

Epizody hipoglikemii są spowodowane aktywnością wydzielniczą guza nowotworowego – produkuje on duże ilości insuliny, które obniżają poziom glukozy we krwi. 

Insulinoma – jak przebiega diagnostyka? 

Objawami sugerującymi proces chorobowy toczący się w trzustce są te wynikające ze stanu hipoglikemii. Lekarz w celu postawienia diagnozy może zlecić pomiar stężenia glukozy we krwi, pomiar stężenia peptydu C (produkt uboczny powstający podczas wytwarzania insuliny) lub pomiar stężenia proinsuliny. 

Próba głodowa polega na głodzeniu przez 72 godziny, w trakcie których kilkukrotnie wykonuje się pomiar stężenia glukozy, insuliny i peptydu C we krwi. Blisko 100% pacjentów z wyspiakiem w 72 godzinie testu będzie w stanie hipoglikemii. W trakcie próby badany może spożywać niskokaloryczne pokarmy i bezkofeinowe płyny.  

W celu lokalizacji czy uwidocznienia guza trzustki przeprowadza się wybrane z następujących badań: USG, tomograf komputerowy, scyntygrafia receptorowa, PET, badanie MRI (rezonans magnetyczny). 

Leczenie insulinomy – jak zwalczyć wyspiaka trzustki? 

Preferowaną metodą leczenia jest operacja chirurgiczna. W przypadku pojedynczych nowotworów bez cech złośliwości, takie postępowanie wiąże się najczęściej z całkowitym wyleczeniem. W złośliwej postaci wyspiaka stosuje się również chemioterapię. 

Możliwe jest również prowadzenie leczenia objawowego, które polega na zapobieganiu hipoglikemii. W tym celu stosuje się diazoksyd oraz analogi somatostatyny (leki, które swoim działaniem przypominają działanie hormonu).  

Większość przypadków wyspiaka jest wyleczalnych, jednak w przypadku zaawansowanej choroby prawdopodobieństwo przeżycia 10 lat wynosi około 30%.

Przeczytaj również:
Jaką dietę należy stosować w chorobach trzustki?