Chore nerki nie bolą. Co poza cukrzycą może je niszczyć?

Nerki to najważniejszy filtr organizmu

Do najważniejszych funkcji nerek należy filtrowanie krwi. W ciągu każdego dnia nerki filtrują nieprzerwanie około 1500 litrów krwi. Następnie powstały w nich mocz przepływa przez moczowody do pęcherza moczowego – w ten sposób z organizmu usuwane są do moczu zbędne i toksyczne produkty przemiany materii. Dodatkowo usuwają leki oraz toksyny wprowadzone do organizmu. Równocześnie nerki zatrzymują składniki niezbędne dla organizmu, takie jak białka. Nerki, poprzez regulację ilości wody w płynach ustrojowych, regulują ciśnienie krwi. Są również odpowiedzialne za syntezę witaminy D3 oraz erytropoetyny, która jest hormonem potrzebnym do powstawania czerwonych komórek krwi (erytrocytów). Prawidłowa praca nerek zapewnia równowagę całego organizmu.

W leczeniu chorób nerek istotna jest wczesna diagnoza.

Nefropatie (choroby nerek) ze względu na wzrastającą długość życia oraz współwystępowanie chorób przewlekłych, np. cukrzycy, stanowią coraz poważniejszy problem. Statystyki i opinie nefrologów są druzgocące. W Polsce każdego roku nawet 80 tysięcy osób umiera przez zbyt późne rozpoznanie choroby nerek. Wiele z osób z uszkodzonymi nerkami, aby ratować życie musi usiąść na fotelu do dializ. Co jest istotne, ponad połowa z nich nigdy wcześniej nie leczyła się na nerki! Dlaczego większość osób nie czuje, że ich nerki są chore? Choroby nerek rozwijają się podstępnie, czasami przez wiele lat nie dając żadnych jednoznacznych objawów. Nie odczuwamy bólu, który zazwyczaj jest pierwszym alarmem. To znacznie utrudnia rozpoznanie, bo większość osób decyduje się reagować dopiero wtedy, gdy odczuwa uciążliwe symptomy.

Kiedy wziąć nerki „pod lupę”?

Choroby nerek dotyczą osób w każdym wieku, również dzieci. Zwróć na nie szczególną uwagę jeżeli:

Masz cukrzycę

Nefropatia cukrzycowa, nazywana również cukrzycową chorobą nerek, dotyczy nawet 40% chorujących. Choroba nerek w tym wypadku rozwija się na skutek przewlekłej hiperglikemii (znacznie podwyższonego stężenia glukozy w krwi). Powikłanie to nieuchronnie prowadzi do rozwoju przewlekłej choroby i niewydolności nerek. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca wykonanie badania przesiewowego na nerki (na przykład oznaczenie albuminy w moczu lub kreatyniny w krwi) raz do roku, u każdej osoby z rozpoznaną cukrzycą.

Chorujesz na nadciśnienie tętnicze

Ponad 50% osób, u których stwierdza się zaburzone działanie nerek, choruje na nadciśnienie.  Nadciśnienie krwi może uszkodzić naczynia krwionośne, co w konsekwencji ogranicza transport krwi do nerek oraz powoduje uszkodzenie w nerkach mikroskopijnych jednostek odpowiedzialnych za filtrowanie krwi. Powoduje to, że nerki nie mogą sprawnie usuwać z organizmu nadmiaru wody. Przez to wzrasta objętość płynów w naczyniach krwionośnych (czyli ciśnienie krwi wzrasta jeszcze bardziej).

Jesteś w ciąży

Nieprawidłowe funkcjonowanie nerek podczas ciąży zagraża zarówno mamie, jak i dziecku. Niestety dodatkowo nawet u 10% ciężarnych (jest to około 30 tysięcy kobiet rocznie) stwierdza się nadciśnienie tętnicze. Jest to niebezpieczne, ponieważ nadciśnienie oraz białkomocz (obecność dużej ilości białka w moczu) towarzyszący zaburzeniu pracy nerek mogą być przyczyną stanu przedrzucawkowego (jedna z głównych przyczyn zahamowania wzrostu dziecka podczas ciąży).

Trenujesz i masz dietę wysokobiałkową

Wśród młodych ludzi panuje obecnie duży fit-trend związany z bodybuildingiem i intensywnymi treningami na siłowni. Osoby uprawiające sporty siłowe, aby zbudować odpowiednią masę mięśniową, spożywają większe ilości produktów zawierających aminokwasy i białka. Dieta proteinowa oznacza dużo większą zawartość azotowych produktów ubocznych usuwanych wraz z moczem. Dodatkowa podaż białka to konieczność wzmożonej pracy nerek.

Masz rodzinne obciążenie

Jeżeli masz dodatni wywiad rodzinny, czyli u osób w Twoim najbliższym pokrewieństwie występują schorzenia nerek – znajdujesz się w grupie zwiększonego ryzyka.

Zauważasz obrzęki i inne symptomy

Chore nerki przez długi okres czasu mogą nie dawać żadnych objawów. Jednak jednym z niepokojących symptomów jest występowanie obrzęków – najczęściej zauważanych jako obrzmienie nóg lub innych części ciała. Inne alarmujące sygnały to przewlekłe zmęczenie, nudności, bóle głowy oraz możliwy świąd skóry. Skąd się biorą obrzęki? Jeżeli nerki przestają działać prawidłowo, ich bariera filtracyjna w kłębuszkach nerkowych przestaje być szczelna. Do moczu przedostaje się albumina, czyli białko, które we krwi odpowiedzialne jest m.in. za “trzymanie” wody. Jeżeli przez nieszczelne nerki albumina przedostanie się z krwi do moczu, to woda, która powinna pozostać w naczyniach krwionośnych jako składnik krwi, zaczyna przedostawać się do tkanek, powodując ich obrzmienie.

Diagnostyka nerek – proste i bezbolesne badania

Przewlekłej niewydolności nerek można często uniknąć. Jednak, aby skutecznie jej przeciwdziałać, należy wykryć chorobę na wczesnym etapie rozwój. Nieprawidłowe działanie nerek można wykryć za pomocą prostych badań przesiewowych. Bardzo wczesnym objawem, który sugeruje, że nerki zaczynają działać nieprawidłowo, jest wykrycie zwiększonej ilości albumin w moczu, co sugeruje uszkodzenie bariery filtracyjnej. Należy pamiętać, że badanie albuminy jest bardziej dokładne i czułe niż test na białko w moczu. Podstawowe badania krwi i moczu:

• kreatynina + eGFR (wskaźnik przesączania kłębuszkowego) w krwi,
• badanie ogólne moczu – ocena osadu i parametrów biochemicznych,
• badanie albuminy w moczu – można je również wykonać samodzielnie.

Lekarze zachęcają do samodzielnego badania przesiewowego nerek za pomocą pasków do wykrywania obecności albumin w moczu. Daje to możliwość szybkiego i komfortowego sprawdzenia stanu nerek w zaciszu własnego domu. Czuły test na albuminę w moczu wykrywa nieprawidłowe poziomy tego białka już na poziomie 10mg/L.

Wspomagaj pracę nerek i układu moczowego

Pamiętaj o prawidłowy nawodnieniu i odpowiedniej podaży minerałów regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową oraz pracę nerek. Istnieje również wiele naturalnych składników wspomagających prawidłowe funkcjonowanie układu  moczowego. Odpowiednie mieszanki ziół również mogą przeciwdziałać nadmiernemu zatrzymywaniu wody w organizmie, co wpłynie na obniżenie ciśnienia krwi.