Kiedy iść na badania słuchu?

Co może powodować utratę słuchu? 

Problemy ze słuchem, takie jak pogorszenie słyszenia czy stopniowa utrata słuchu, mogą pojawić się na każdym etapie życia. Do głównych przyczyn występowania tych dolegliwości zalicza się wiek powyżej 50 lat i nadmierną ekspozycję na hałas. Przy starzejącym się społeczeństwie problem ten dotyka coraz większej ilości osób oraz niestety jest często ignorowany. Jak dowodzą badania, 2/3 osób powyżej 70. roku życia cierpi z powodu pogorszenia słyszenia, ale tylko 15-20% procent z nich korzysta z aparatów słuchowych.

Pogorszenie słyszenia może spowodować problemy komunikacyjne i doprowadzić do izolacji i wykluczenia zwłaszcza osób starszych [1-3].

Do pozostałych przyczyn utraty słuchu zalicza się: 

• infekcje okołoporodowe,
• choroby neurodegeneracyjne,
• zapalenie opon mózgowych,
• urazy głowy,
• narażenie na substancje ototoksyczne,
• palenie tytoniu, 
• cukrzycę [1].

Kiedy przeprowadzić badanie słuchu?

Stopniowa utrata słuchu, mimo że daje specyficzne objawy, jest wydłużona w czasie, zatem często przez długi czas pozostaje niezauważona. Można jednak wyróżnić kilka symptomów, które zwrócić naszą uwagę:

• przewlekłe uczucie zatkanego ucha, 
• problemy z komunikacją w grupie rozmówców, 
• ustawianie wysokiego poziomu głośności telewizora/ telefonu, 
• słyszenie dźwięków „zza zasłony”, 
• szumy i dzwonienie w uszach , 
• odczytywanie słów z ruchu warg rozmówcy [1-3]. 

Powtarzające się objawy powinny być powodem do wizyty u laryngologa w celu zdiagnozowania problemu i wykonania badania słuchu.

Warto pamiętać, że problemy ze słuchem nie dotyczą tylko osób starszych. Mogą być wrodzone. W związku z tym każde dziecko urodzone w Polsce przechodzi badanie przesiewowe z wykorzystaniem jednej z technik obiektywnych. Ponadto badania słuchu często są przedmiotem aktywności różnego rodzaju fundacji, które je finansują. 

Rodzaje badań słuchu

Badania słuchu można podzielić na subiektywne (wymagające czynnego udziału pacjenta) i obiektywne, które nie wymagają aktywnego udziału pacjenta i wykorzystują specjalistyczny sprzęt. 

Badania subiektywne 

• Próby stroikowe – wykonywane za pomocą kamertonu przyłożonego w odpowiednim miejscu do głowy pacjenta. Osoba badana określa, w którym miejscu lepiej słyszy dźwięk. Próby stroikowe pozwalają na ocenę charakteru niedosłuchu (przewodzeniowy lub odbiorczy).
• Audiometria tonalna – wykonywana w wyciszonym, zamkniętym pomieszczeniu. Pacjent zakłada odpowiednie słuchawki i naciska przycisk po usłyszeniu dźwięku. Badanie pozwala na określenie najcichszego dźwięku słyszalnego przez pacjenta. W efekcie uzyskujemy informacje, gdzie zlokalizowany jest problem – w uchu środkowym, wewnętrznym czy w dalszych odcinkach przewodu słuchowego.
• Audiometria mowy – wykonywana w podobnych warunkach jak audiometria tonalna. Polega na powtarzaniu przez pacjenta usłyszanych jednosylabowych wyrazów. Pozwala na ocenę słyszenia i zrozumienia [4-6]. 

Badania obiektywne

• Audiometria impedacyjna – to najczęściej wykonywane badanie słuchu do oceny ucha środkowego. Składa się z trzech części: pomiaru oporu akustycznego i ciśnienia w uchu środkowym (tympanometria), badania odruchu z mięśnia strzemiączkowego i testu drożności trąbki słuchowej. Polega na wprowadzeniu do ucha pacjenta specjalnej zatyczki z sondą (w przypadku badania odruchu mięśnia strzemiączkowego dodatkowo zakłada się słuchawkę akustyczną na drugie ucho), która podłączona jest do tympanometru. Urządzenie to generuje dźwięki o określonym natężeniu i zmiany ciśnienia, jednocześnie rejestrując odchylenia błony bębenkowej. W zależności od zaburzeń wynik badania przedstawiony jest graficznie jako tympanogram, który przybiera różne kształty. Badanie trwa kilka minut i pozwala na diagnostykę lokalizacji uszkodzenia nerwu twarzowego, a także drożności trąbki słuchowej. U dzieci można je wykonać podczas snu. 
• Otoemisja akustyczna (OAE) – wykorzystywana w badaniach przesiewowych noworodków. Pozwala na ocenę stanu ślimaka. W uchu pacjenta umieszcza się sondę generującą dźwięk i czuły mikrofon. Badanie polega na wyemitowaniu dźwięku, który w prawidłowo funkcjonującym narządzie odbije się od ślimaka (otoemisja) i zostanie zarejestrowany przez mikrofon. Brak emisji zwrotnej może świadczyć o uszkodzeniu słuchu. 
• Badanie potencjałów wywołanych z pnia mózgu (BERA) – polega na rejestrowaniu i ocenie na każdym odcinku drogi słuchowej impulsów elektrycznych powstałych w odpowiedzi na bodźce akustyczne podane do ucha. Impulsy te są dostarczane do ucha za pomocą sondy, a rejestrowane z wykorzystaniem elektrod umieszczonych na skórze głowy pacjenta. Badanie to może być wykorzystywane bez ograniczeń wiekowych i pozwala na określenie głębokości utraty słuchu [7-9]. 

Czy do badania słuchu trzeba się przygotować?

Badania szczegółowe są wykonywane na podstawie skierowania od laryngologa. Wybór badania jest określony przez lekarza na podstawie wstępnej diagnozy po rozmowie z pacjentem. Żadne z opisanych badań nie wymaga specjalnego przygotowania przez pacjenta i co ważne, badania te są zupełnie bezbolesne.

Problemy ze słuchem mogą doprowadzić do wielu nieprzyjemnych sytuacji w życiu i znacząco pogorszyć jego jakość. Odpowiednia profilaktyka i wykonanie bezbolesnych, często darmowych badań mogą temu zapobiec. W przypadku pojawienia się dolegliwości warto skonsultować się z laryngologiem. 

Przeczytaj również:
Jakie są rodzaje słuchu?