Ablacja serca. Co to jest? Wskazania, zalecenia i rekonwalescencja

Co to jest ablacja? 

Ablacja serca jest to zabieg kardiochirurgiczny polegający na celowym uszkodzeniu tkanek serca. Zabieg ablacji przeprowadza się z użyciem prądu o częstotliwości radiowej (fale powodują wytworzenie blizny) lub z wykorzystaniem niskiej temperatury, która także doprowadza do powstania blizny (krioablacja). Podczas zabiegu w tkankach serca tworzone są niewielkie blizny, które zatrzymują przewodzenie nieprawidłowych sygnałów elektrycznych w sercu. Jest to skuteczna metoda leczenia zaburzeń rytmu serca, w tym również migotania przedsionków. Metoda ta ma większą skuteczność niż leczenie z wykorzystaniem leków. Ponadto charakteryzuje się niskim wskaźnikiem powikłań i znacznie poprawia jakość życia pacjenta.

Główne cele zabiegu ablacji serca to:

• redukcja objawów i poprawa jakości życia;
• zmniejszenie liczby pobytów pacjenta w szpitalu;  
• ograniczenie leczenia farmakologicznego;
• zapobieganie powikłaniom związanym z nawrotami lub nasileniem arytmii, np. omdleniom, wstrząsowi, obrzękowi płuc czy zatorowości płucnej;
• przeciwdziałanie rozwojowi niewydolności serca;
• zapobieganie nagłemu zgonowi sercowemu.

Zaburzenie rytmu serca (arytmia) to stan, w którym częstotliwość skurczów jest wyższa, niższa niż 60-100 uderzeń na minutę lub w jej trakcie mogą pojawiać się dodatkowe skurcze serca. Jest to stan zagrożenia życia. Występowanie arytmii jest bardzo nieprzewidywalne. Może ona występować u osób zdrowych i pojawić się np. pod wpływem emocji, częściej jednak jest wynikiem choroby serca. Inne przyczyny, które również wywołują zaburzenia rytmu serca, to zaburzenia elektrolitowe, hormonalne lub zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej.  

Jak pacjent może odczuwać zaburzenia rytmu serca? 

Zaburzenia rytmu serca są odczuwane przez pacjentów pod postacią: 

• niemiarowej pracy serca w postaci kołatania serca / przeskakiwania serca, 
• zawrotów głowy,  
• utraty przytomności,  
• uczucia duszności, 
• spadku lub wzrostu ciśnienia tętniczego, 
• bólu w klatce piersiowej,  
• uczucia lęku. 

Podstawowymi badaniami, które pozwalają rozpoznać arytmię i jej rodzaj są EKG (badanie elektrokardiograficzne) i metoda Holtera. Wśród innych badań diagnostycznych wyróżnia się próbę wysiłkową, test pochyleniowy, echokardiograficzne badanie serca.  

Jednak wciąż najdokładniejszym badaniem, które daje możliwość wykonania pomiarów wewnątrzsercowych potencjałów elektrycznych, jest EPS (inwazyjne badanie elektrofizjologiczne). Badanie EPS określa mechanizm oraz lokalizację ogniska arytmii. Zazwyczaj jest wykonywane jako część procedury ablacji, rzadko wykonywane jest samodzielnie.

Jak przygotować się do zabiegu?

Przygotowanie do zabiegu ablacji serca zależy od rodzaju arytmii, która została zdiagnozowana oraz od metody ablacji. 

Specjaliści zalecają, by każdy pacjent poddawany procedurze ablacji serca był zaszczepiony przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. 

Aby zminimalizować ryzyko powikłań po zabiegu, lekarz kardiolog decyduje o wdrożeniu leczenia przeciwzakrzepowego. Podczas przyjęcia do szpitala miej przy sobie kompletną dokumentację medyczną, w tym: wyniki EKG i echo serca, wykaz przyjmowanych leków, wynik grupy krwi.   

Przystępując do zabiegu musisz być na czczo – minimum 6 godzin przed zabiegiem nie jedz i nie pij. Jeśli przyjmujesz leki na stałe, możesz je zażyć po decyzji lekarza prowadzącego, popijając tabletkę niewielką ilością wody.  

Przed zabiegiem usuń owłosienie z okolic obu pachwin. Są to miejsca potencjalnego dostępu do naczyń (żyły lub tętnicy udowej), przez które wprowadzane zostaną elektrody.  

Ablacja – jak wygląda zabieg? 

Zabieg ablacji przeprowadzany jest w specjalnej sali zabiegowej, wyposażonej w aparat rentgenowski. Może trwać do kilku godzin i w tym czasie będziesz znajdować się w pozycji leżącej.

1. Okolica pachwin zostanie dezynfekowana i okryta jałowym fartuchem.
2. W znieczuleniu miejscowym przez pachwinę nastąpi wkłucie do żyły lub tętnicy udowej (cewnik ablacyjny).
3. Przez to wkłucie do serca doprowadzona zostanie elektroda.
4. W metodzie termoablacji końcówka elektrody nagrzewana jest do temperatury 40-70°C. Blizny powstałe na skutek zabiegu mają za zadanie zatrzymać przewodzenie nieprawidłowych sygnałów elektrycznych w sercu. 
5. W metodzie krioablacji do wnętrza serca wprowadzany jest specjalny cewnik, który zostaje nakierowany na punkt odpowiedzialny za powstawanie zaburzeń rytmu serca. Do wnętrza cewnika wprowadzany jest czynnik chłodzący – w tym przypadku ciekły azot (o temperaturze od -70 do -80°C). Celowo uszkadza on obszar odpowiadający za zaburzenia rytmu serca. 

Pobyt w szpitalu trwa 1-3 doby. Bezpośrednio po zabiegu będziesz przebywać w pozycji leżącej, bez zginania kończyn poddanych zabiegowi. 

Wskazania do wykonania ablacji 

• Zasłabnięcia i utraty przytomności, które są związane z napadami tachykardii;
• Trzepotanie i migotanie przedsionków;  
• Arytmia komorowa bez organicznej choroby serca;
• Arytmia łącza P-K w arytmiach nadkomorowych;  
• Częstoskurcz węzłowy, przedsionkowy lub komorowy w organicznej chorobie serca; 
• Inne częstoskurcze z wąskimi i szerokimi zespołami QRS;
• Nieskuteczna farmakoterapia lub objawy uboczne leczenia farmakologicznego;  
• Napadowe, niewyjaśnione kołatanie serca i omdlenia. 

Celem leczenia antyarytmicznego jest przede wszystkim przedłużenie, a także poprawa komfortu i jakości życia pacjentów. 

Przeciwwskazania do wykonania zabiegu ablacji serca 

Głównymi przeciwwskazaniami do zabiegu ablacji serca są:  

• ciąża,  
• brak możliwości wprowadzenia elektrod z dostępu naczyń obwodowych, 
• skrzepliny w sercu,
• skaza krwotoczna,
• przeciwwskazanie do długotrwałego leżenia na plecach,
• zakażenia miejscowe i ogólne. 

Możliwe powikłania po ablacji serca 

Ablacja jest jedną z najnowocześniejszych metod leczenia zaburzeń rytmu serca. Dodatkowo jest metodą bezpieczną i cechuje się bardzo wysoką skutecznością. Ryzyko wystąpienia powikłań po ablacji jest niskie.  

Możliwe powikłania po zabiegu ablacji serca to: 

• krwiak w miejscu wkłucia,  
• przetoka tętniczo-żylna,  
• tętniak rzekomy,  
• udar mózgu,  
• zakrzepica żył głębokich,  
• zatorowość płucna,  
• powikłania zakrzepowo-zatorowe,  
• uszkodzenie zastawek serca,  
• przebicie ściany serca,  
• skurcz lub zamknięcie tętnicy wieńcowej.  

Czy zabieg ablacji boli? 

Zabieg ablacji serca najczęściej wykonuje się w znieczuleniu miejscowym z zachowaną pełną świadomością pacjenta. Chory ma również założony wenflon, by w razie konieczności podać dodatkowe leki, np. przeciwbólowe.  

Rekonwalescencja po ablacji 

Rekonwalescencja po zabiegu będzie uzależniona głównie od Twojego stanu. W pierwszych tygodniach nie dźwigaj żadnych ciężarów i powoli wracaj do codziennej aktywności fizycznej. Również aktywność seksualną można wznowić po upływie 1-2 tygodni po zabiegu, w zależności od samopoczucia i kondycji.  

Proces gojenia po ablacji trwa około 3 miesiące. Pamiętaj, by dbać o higienę i obserwację miejsca wkłucia.  

Objawy, które powinny Cię zaniepokoić to:

• nagły i silny ból, 
• wyczuwalne w dotyku zgrubienie,  
• wzmożone krwawienie,  
• brak tętna w pachwinie,  
• nieregularne i szybkie bicie serca,  
• omdlenia.  

Zalecenia zdrowotne po ablacji serca 

Po zabiegu ablacji skup się na minimalizowaniu czynników ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. 

• Monitoruj parametry ciśnienia tętniczego i cukru we krwi.  
• Zrezygnuj z palenia papierosów i spożywania alkoholu.  
• Zredukuj masę ciała w przypadku otyłości.  
• Zmień nawyki żywieniowe. 
• Ćwicz regularnie.  

Pamiętaj o regularnym przyjmowaniu leków zaleconych przez lekarza. Nigdy nie modyfikuj sposobu leczenia samodzielnie. 

Ile kosztuje zabieg ablacji serca? Cena zabiegu 

Ablacja jest refundowana przez NFZ (Narodowy Fundusz Zdrowia) dla pacjentów ubezpieczonych, którzy otrzymali skierowanie od lekarza. W prywatnych placówkach cena zabiegu ablacji serca wynosi nawet kilkanaście tysięcy złotych. 

Przeczytaj również:
Angioplastyka wieńcowa (balonikowanie serca) – na czym polega?