Angiografia – na czym polega?

Co to jest angiografia?

Za pomocą angiografii można prześledzić przepływ krwi przez naczynia i w ten sposób wykluczyć lub potwierdzić ewentualne niedrożności, zwężenia lub anomalie. Ocenie można poddać naczynia mózgowe, wieńcowe (w tym konkretnym przypadku badanie nazywa się koronarografią), krążenie płucne, naczynia jamy brzusznej i kończyn. Angiografia jest także cennym narzędziem umożliwiającym zaplanowanie wdrożenia odpowiedniego leczenia (np. przezskórna interwencja wieńcowa w przypadku zawału serca). 

Wskazania do angiografii

Wskazania do angiografii obejmują m.in.: 

• chorobę wieńcową, 
• ostre i przewlekłe niedokrwienie jelit, 
• zakrzepicę żył głębokich, 
• zatorowość płucną, 
• zapalenia naczyń, 
• ocenę unaczynienia danego narządu, 
• anomalie budowy naczyń i wady rozwojowe,  
• choroby neurologiczne (np. tętniaki naczyń mózgowych) [1]. 

Alternatywą dla angiografii są nieinwazyjne badania naczyń, czyli USG doppler, angiografia TK (angio-TK) i angiografia MR (angio-MR). Te badania zazwyczaj wystarczają, aby na ich podstawie podjąć decyzje terapeutyczne kwalifikujące pacjenta do zabiegu. Przykładowo przy podejrzeniu zamknięcia dużego naczynia mózgowego w ostrej fazie udaru mózgu czasami wykonuje się badanie angio-TK, co może znacznie ułatwić lekarzowi decyzję w kwestii zastosowania leczenia w postaci trombektomii mechanicznej.  

Wadą angio-MR jest dłuższy czas badania niż klasyczna angiografia i wrażliwość na artefakty ruchowe. Stąd też można założyć, że to badanie będzie mniej dokładne niż angiografia [2].

Dużą zaletą diagnostyki nieinwazyjnej jest fakt, że aby uwidocznić przebieg naczyń, do tętnicy nie wprowadza się cewnika, a jedynie podaje się kontrast dożylnie. 

Angiografia – przygotowanie do badania

Aby przeprowadzić angiografię, lekarz musi wykluczyć obecność jakichkolwiek przeciwwskazań do jej wykonania. Z tego względu pacjent poddaje się badaniom laboratoryjnym krwi. Oprócz istotnych parametrów, jakimi są m.in. parametry krzepnięcia, grupa krwi czy poziom hemoglobiny, kluczowy jest poziom kreatyniny. Gdy jest powyżej normy, wskazuje to na niewydolność nerek.  

Przed badaniem lekarz pyta pacjenta o:  

• przebyte choroby i operacje,  
• zażywane leki,  
• alergie, 
• wcześniejszą ekspozycję na kontrast. 

Z uwagi na konieczność podania kontrastu podczas angiografii, wskazane jest wcześniejsze odpowiednie nawodnienie i założenie wenflonu do żyły na czas procedury, co umożliwia podanie leków w przypadku rozwoju reakcji anafilaktycznej na kontrast. 

Poza tym, gdy angiografia jest przeprowadzana w warunkach planowych, pacjent powinien stawić się na badanie na czczo. Istotne jest także to, aby paznokcie nie były pomalowane lakierem.  

Angiografia – przebieg

Podczas badania pacjent najczęściej pozostaje przytomny. Przed badaniem podaje się mu środek sedatywny, a następnie znieczulenie w okolicy nakłucia, przez które lekarz wprowadza cewnik do tętnicy. Najczęściej jest to tętnica udowa lub promieniowa. Cewnik ten jest ostrożnie kierowany do obszaru poddawanemu badaniu. Wówczas podaje się płynny kontrast, który sprawia, że na serii zdjęć RTG wykonywanych zaraz potem widoczne są elementy układu krwionośnego. Przy podaniu kontrastu pacjent może mieć wrażenie rozchodzącego się ciepła. Na koniec cewnik zostaje usunięty z tętnicy. W to miejsce zostaje założony opatrunek uciskowy. Najczęściej zakładanie szwów nie jest konieczne. Cała procedura może trwać od 30 minut nawet do 2 godzin [3].  

Angiografia – powikłania

Po wykonaniu angiografii wskazane jest ponowne nawadnianie, aby zminimalizować ryzyko pokontrastowego uszkodzenia nerek.  

Gdy angiografia przeprowadzana jest w trybie planowym, po okresie monitorowania pacjenta, jeśli czuje się on dobrze i nic nie niepokoi lekarza, może się on udać do domu. Tam pacjent powinien odpoczywać do końca dnia i oszczędzać kończynę, na której zostało wykonane nakłucie.   

W przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.

Powikłania po angiografii dotyczą miejsca wprowadzenia cewnika, wpływu samego kontrastu na organizm oraz rzadko mogą wystąpić jako konsekwencja interwencji wewnątrznaczyniowej.  

Do możliwych powikłań należą:  

• ból, krwiak i stan zapalny (rzadko) w okolicy nakłucia,  
• ostra niewydolność nerek, 
• wstrząs anafilaktyczny na kontrast lub środek znieczulający, 
• niedokrwistość w wyniku dużego krwawienia, 
• uszkodzenie tętnicy,  
• tętniak rzekomy, 
• ostre niedokrwienie kończyny, na której była nakłuta tętnica,  
• arytmie i zawał mięśnia sercowego, 
• udar mózgu [1].  

Angiografia to badanie radiologiczne, które obecnie jest szeroko dostępne. Należy jednak pamiętać, że angiografia jako procedura nie jest działaniem terapeutycznym, lecz narzędziem diagnostycznym, które umożliwia dokładną ocenę naczyń krwionośnych i przez to pomaga podjąć dalsze decyzje w kwestii leczenia.

Przeczytaj również:
Koronarografia – co to jest? Przygotowanie i wskazania do badania