Biopsja cienkoigłowa – jak się przygotować i ile czeka się na wynik?

Biopsja cienkoigłowa – kiedy trzeba ją zrobić? 

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa najczęściej wykorzystywana jest do diagnozowania zmian, które zlokalizowane są np. w piersiach, płatach tarczycy, węzłach chłonnych i śliniankach, a także w tkankach miękkich. Aby zminimalizować dyskomfort pacjenta, podczas badania używane są cienkie igły biopsyjne. Biopsja cienkoigłowa jest wykonywana pod kontrolą aparatu do USG.

Celem biopsji jest szybkie ustalenie, czy zmiana z której został pobrany materiał do badania ma cechy łagodne czy też jest nowotworem złośliwym. W konsekwencji pozwala to na szybką dalszą diagnostykę i wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego lub chirurgicznego.  

Przebieg biopsji cienkoigłowej – na czym polega to badanie? 

Pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Lekarz odkaża skórę w okolicy miejsca pobrania materiału, zachowując zasady aseptyki i antyseptyki. Lokalizuje zmianę palpacyjnie lub przy użyciu USG, wprowadza igłę w ognisko zapalne i przy użyciu strzykawki pobiera treść komórkową. Tak pobrany materiał rozprowadzany jest na szkiełku, a następnie utrwalany za pomocą specjalnego preparatu. Kolejnym krokiem  badania jest ocena cytologiczna, która odbywa się pod mikroskopem.  

Co oznacza wynik z biopsji cienkoigłowej? 

Gdy wynik z biopsji cienkoigłowej jest dodatni, oznacza to, że w badanym materiale stwierdzono komórki nowotworowe, co daje możliwość szybkiej strategii onkologicznej.

Wynik ujemny, ze względu na specyfikę badania, czyli ocenę cytologiczną, nie zawsze świadczy o braku procesu nowotworowego. Podstawą do rozpoznania chorób nowotworowych powinno być dokładne badanie histopatologiczne czyli tkankowe, które pozwala na ocenę całej tkanki. 

Ile trwa biopsja cienkoigłowa? Czy biopsja cienkoigłowa może boleć? 

Pacjent nie powinien obawiać się badania – jest ono porównywalnie bolesne, co pobranie krwi z żyły i trwa zaledwie kilka minut. Dodatkowo, podczas badania pacjent przebywa w pozycji leżącej, co gwarantuje stabilność i bezpieczeństwo. 

Biopsja cienkoigłowa – jak się do niej przygotować? 

• Omów aktualną sytuację zdrowotną z lekarzem prowadzącym, który dokona analizy zleconych badań z krwi. 
• Na kilka dni przed zabiegiem odstaw leki, które wpływają na krzepliwość krwi (po konsultacji z lekarzem). 
• Na konsultację lekarską przed badaniem biopsji zabierz ze sobą listę leków, które przyjmujesz na co dzień, aby lekarz ocenił, czy mają one wpływ na przebieg i bezpieczeństwo badania oraz aby określił ich przyjmowanie bezpośrednio przed i po zabiegu.  
• Minimum 6 h przed badaniem powstrzymaj się od jedzenia i picia, aby być na czczo. Ma to szczególne znaczenie, jeśli biopsja będzie odbywać się w znieczuleniu. 
• Bardzo ważna jest dokumentacja medyczna, która dotyczy miejsca i narządu, z którego ma być pobrany materiał tkankowy, dlatego zabierz ze sobą np. wynik badania USG. 

Biopsja cienkoigłowa – ile czeka się na wynik? 

Na wyniki biopsji czeka się stosunkowo krótko – czas oczekiwania wynosi do dwóch tygodni. W tym czasie patolog ocenia pobrany materiał pod mikroskopem. Dodatkowo, pobrany materiał może być poddany ocenie molekularnej, immunohistochemicznej lub cytometrycznej. Są to analizy szczególnie ważne, gdy planowane jest leczenie wykrytego nowotworu. 

Czy wyniki biopsji cienkoigłowej są wiarygodne? 

W przypadku biopsji cienkoigłowej ilość pobranych komórek jest bardzo niewielka, co nie pozwala na ocenę struktury tkanek. Metodą zmniejszającą ryzyko błędu diagnostycznego jest np. biopsja gruboigłowa. 

 Jakie są zalecenia po badaniu za pomocą biopsji cienkoigłowej? 

• Przez kilka dni po badaniu nie nadwyrężaj organizmu – nie jest zalecany wzmożony wysiłek fizyczny; 
• Przez kilka godzin po wykonaniu badania przebywaj w pozycji leżącej;
• Postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza – zazwyczaj przez kolejne 48 godzin nie zaleca się przyjmowania leków zawierających kwas acetylosalicylowy oraz leków, które wpływają na krzepliwość krwi.  

 Jakie są powikłania po biopsji cienkoigłowej? 

Większość pacjentów bardzo dobrze znosi badanie biopsji cienkoigłowej i czuje się dobrze bezpośrednio po badaniu. Jednak, jak po każdym zabiegu, istnieje możliwość wystąpienia powikłań w postaci krwawienia z narządów, które znajdują się w sąsiedztwie nakłuwanego miejsca. Po badaniu mogą występować również niewielkie dolegliwości bólowe i zasinienie. Inne działania niepożądane to: 

• obrzęk w miejscu pobrania, 
• narastający ból, 
• obfite krwawienie, 
• ból zlokalizowany w klatce piersiowej i problemy z oddychaniem, 
• kołatanie i ból serca, 
• zawroty głowy lub chwilowe omdlenia. 

Czy podczas badania biopsją cienkoigłową istnieje ryzyko rozsiania stanu zapalnego? 

Biopsja cienkoigłowa nie wiąże się z ryzykiem rozsiewu procesu nowotworowego – jeśli ten dotyczy miejsca badania. Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa jest nie tylko metodą diagnostyczną, ale również leczniczą, bowiem w sposób nieinwazyjny pozwala np. na usunięcie zawartości torbieli. Dodatkowo warto zaznaczyć, że to właśnie biopsja jest jednym z badań profilaktycznych, które pozwala na wczesne wykrycie raka. 

Przeczytaj również:
Jak przyspieszyć gojenie rany?